یک تیم نوازنده را تصور کنید که در آن هر یک از نوازندگان سازهای مختلف، نقش خود را با همکاری و هماهنگی یکدیگر ایفا می‌کنند. در دستگاه تناسلی زنان نیز رحم شبیه به فرد هادی تیم نوازندگان است که ریتم قاعدگی، بارداری و زایمان تحت کنترل و مدیریت آن قرار دارد. با این حال هنگامی که بیماری‌ها و اختلالاتی همانند چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن رخ می‌دهد، سمفونی مورد نظر نیز با اختلال مواجه می‌شود. متاسفانه این بیماری که اغلب پنهان بوده و نادیده گرفته می‌شود، می‌تواند پیامدهای قابل توجهی بر روی سلامت بارداری و رفاه کلی بانوان داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با این اختلال و درک روش‌های درمانی آن می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید.
آشنایی با بیماری چسبندگی رحم
چسبندگی یا سندرم آشرمن به تشکیل غیرطبیعی بافت اسکار در رحم اشاره دارد. این بافت اسکار می‌تواند پس از جراحی رحم همانند کورتاژ تشخیصی یا در نتیجه عفونت، آندومتریوز و غیره ایجاد شود. هنگامی که پوشش داخلی رحم که آندومتر نام دارد، آسیب ببیند ممکن است به طور نامناسبی بهبود یابد.
درمان ناقص آندومتر می‌تواند به چسبندگی منجر شود و در نهایت دیواره‌های رحم را به هم بچسباند. چسبندگی یا سندرم آشرمن از نظر شدت متفاوت است. در برخی موارد تنها نوارهای خفیفی از بافت اسکار در رحم ایجاد می‌شوند و در شرایط دیگر ممکن است این بافت‌ها به قدری گسترده و متراکم شوند که حتی حفره رحم را مخدوش کنند.
این اختلال رحمی اغلب از طریق تکنیک‌های تصویربرداری همانند سونوگرافی یا هیستروسالپنگوگرافی تشخیص داده می‌شود و در برخی موارد ممکن است انجام هیستروسکوپی برای تشخیص قطعی آن لازم باشد.
علائم چسبندگی رحم چیست؟
علائم ظاهری چسبندگی رحم می‌توانند از نوع خفیف یا شدید آن متغیر باشند و بسیاری از زنان ممکن است تا زمانی که با مشکلات باروری مواجه نشوند به وجود این عارضه پی نبرند. علائم چسبندگی رحم زنان عبارت هستند از:
- سیکل‌های قاعدگی نامنظم: زنان مبتلا به این اختلال ممکن است تغییراتی را در الگوهای قاعدگی خود تجربه کنند، برای مثال دوره پریود آنها سبک‌تر شده یا به طور کامل از بین می‌رود.
- درد لگن: برخی از زنان درد مزمن لگن را گزارش می‌کنند که می‌تواند در نتیجه چسبندگی اندام‌های اطراف رحم آنها باشد.
- ناباروری: این عارضه می‌تواند در لانه‌گزینی جنین اختلال ایجاد کند و به ناباروری یا بروز اختلالاتی در روند آن منجر شود.
- سقط‌های مکرر: زنانی که باردار می‌شوند ممکن است به دلیل ناتوانی جنین در لانه‌گزینی مناسب در پوشش زخمی رحم، سقط‌های مکرر را تجربه کنند.
- خونریزی غیرطبیعی: برخی از زنان ممکن است الگوهای خونریزی غیرعادی، از جمله لکه‌بینی بین قاعدگی یا خونریزی شدید قاعدگی را شاهد باشند.
شناخت و تشخیص این علائم بسیار مهم است؛ زیرا هرچه سریع‌تر به این عارضه رحمی پی ببرید به طور حتم راحت‌تر می‌توانید آن را درمان کنید. البته در برخی موارد علائم چسبندگی رحم بعد از سزارین کمی با علائم رایج متفاوت است.
دلایل بروز چسبندگی رحم
مراجعه به متخصص برای درمان چسبندگی رحم
درک علل عارضه چسبندگی برای پیشگیری و مدیریت این بیماری ضروری است. دلایل اصلی بروز این عارضه رحمی عبارت هستند از:
- روش‌های جراحی: یکی از شایع‌ترین علل چسبندگی یا سندرم آشرمن، جراحی‌هایی است که رحم را درگیر می‌کند. برای مثال جراحی بعد از سقط جنین، برداشتن فیبروم رحم یا سزارین ممکن است به این عارضه منجر شوند.
- عفونت: عفونت‌های لگن به ویژه آن‌هایی که ناشی از عفونت‌های مقاربتی یا آندومتریت هستند می‌توانند به التهاب و زخم در رحم منجر شوند.
- آندومتریوز: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بافتی شبیه به پوشش رحم در خارج از رحم رشد کند و اغلب باعث ایجاد چسبندگی بین رحم و سایر اندام‌های لگنی می‌شود.
- تروما: ضربه فیزیکی به ناحیه لگن، چه در اثر جراحت و چه به دلیل جراحی، می‌تواند به ایجاد چسبندگی منجر شود.
- فیبروم‌های رحمی: این تومورهای خوش‌خیم در صورتی که از طریق جراحی برداشته شوند، گاهی اوقات به تشکیل بافت اسکار منجر خواهند شد.
آگاهی از این دلایل و عوامل می‌تواند به زنان کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای محافظت از خود و سلامت دوره بارداری‌شان انجام دهند.
آیا استفاده از دستگاه IUD می‌تواند باعث چسبندگی رحم شود؟
دستگاه داخل رحمی یا IUD نوعی روش کنترل بارداری طولانی مدت است که در داخل رحم شما قرار می‌گیرد و برای مدتی طولانی اغلب به مدت چندین سال در آنجا باقی می‌ماند. وقتی این دستگاه در بدن زن قرار می‌گیرد، همیشه خطر عفونت و ایجاد بافت اسکار وجود دارد.
با وجود اینکه بروز عفونت و بافت اسکار به دلیل قرار دادن آی یو دی غیرقابل انکار است اما نمی‌توان استفاده از این دستگاه داخلی رحیم را یکی از دلایل ثبت‌شده برای چسبندگی یا سندرم آشرمن در نظر گرفت. بدین ترتیب استفاده از IUD به این بیماری مرتبط نیست.
میزان شیوع چسبندگی رحم
سندرم آشرمن یکی از بیماری‌هایی است که شاید تشخیص آن در افراد مختلف کمی متفاوت و حتی دشوار باشد؛ زیرا برخی از زنان هیچ علائمی از این بیماری را ندارند. در صورتی که علائم این عارضه را در بدن خود مشاهده نکنید، ممکن است هرگز به یک متخصص برای درمان سر نزنید. از این رو نمی‌توان میزان مشخصی برای شیوع این بیماری ذکر کرد؛ زیرا تشخیص آن کار ساده‌ای نیست.
چسبندگی رحم و بارداری
شاید برایتان سوال شود که شرایط چسبندگی رحم در بارداری چیست؟ این چسبندگی می‌تواند چالش‌های مهمی برای زنانی که قصد بارداری دارند به وجود آورد. بروز بافت اسکار می‌تواند مانع کاشت تخمک بارور شود و رشد طبیعی جفت را نیز مختل کند.
همچنین چسبندگی رحم و سقط جنین در بیشتر موارد قابل انکار هستند. از این رو فرد بیمار با عوارض شدیدی روبرو می‌شود. با این حال بسیاری از زنان پس از درمان موفقیت‌آمیز عارضه چسبندگی می‌توانند بارداری را تجربه کنند.
آیا بارداری با وجود بیماری چسبندگی رحم خطرناک است؟
باردار شدن با چسبندگی رحم درمان نشده می‌تواند خطرات و عوارض ناشی از این بیماری را افزایش دهد. زنان ممکن است با چالش‌های زیر روبرو شوند:
- بارداری خارج از رحم: در برخی موارد، این نوع چسبندگی می‌تواند منجر به افزایش خطر بارداری خارج از رحم شود. به طوری که جنین در خارج از رحم لانه‌گزینی می‌کند.
- افزایش خطر سقط جنین: احتمال سقط جنین در زنان مبتلا به این عارضه بیشتر از سایرین است.
- جفت آکرتا: این وضعیت که طی آن جفت در قسمتی بیش از حد عمیق دیواره رحم رشد می‌کند در نتیجه زخم شدن دیواره رحم رخ می‌دهد.
با توجه به این چالش‌ها و خطرات، توصیه می‌شود زنان مبتلا به این عارضه قبل از اقدام برای بارداری به دنبال روش درمان باشند تا از بهترین نتایج ممکن برای بارداری خود بهره‌مند شوند.
تاثیر چسبندگی رحم در روند سقط جنین
تاثیر چسبندگی رحم
این عارضه رحم می‌تواند روند بارداری را پیچیده کند یا حتی به هنگام سقط دردسرهایی به همراه داشته باشد. اگر زنی به این مشکل دچار باشد، ممکن است با خطرات و عوارض زیر روبرو شود:
- افزایش عوارض بعد از سقط جنین: وجود بافت اسکار می‌تواند روند سقط جنین را پیچیده‌تر کند و به طور بالقوه منجر به عوارض شدیدی شود.
- خط عفونت شدید: اگر دیوار رحم به دلیل چسبندگی آسیب ببیند، خطر عفونت افزایش می‌یابد.
- سقط ناقص: در برخی موارد چسبندگی می‌تواند باعث برداشتن ناقص بافت حاملگی شود که این مسئله به پیگیری و درمان تخصصی نیاز دارد.
زنانی که سابقه این عارضه را دارند باید قبل از انجام سقط، تمام مشکلات و نگرانی‌های خود را با متخصص در میان بگذارند تا مطمئن شوند اقدامات لازم به محتاطانه‌ترین شکل انجام می‌شود.
آیا چسبندگی رحم خطرناک است؟
این عارضه و اختلال به خودی خود تهدیدکننده زندگی افراد نخواهد بود اما می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی شود که بر روی سلامت زنان تاثیر بسزایی دارند. در صورتی که این عارضه را درمان نکنید، ممکن است با ناباروری، سقط مکرر و خطرات چسبندگی رحم در بارداری روبرو شوید.
علاوه بر عوارض ذکر شده، مشکلات عاطفی و روانی مقابله با ناباروری و از دست دادن قدرت بارداری می‌توانند تاثیرات منفی زیاد و قابل توجهی داشته باشند. در صورتی که این مشکل دچار هستید، بهتر است خیلی فوری به متخصص مراجعه کنید.
تشخیص و درمان به موقع این عارضه می‌تواند خطرات چسبندگی رحم را تا حدودی کاهش دهد و شانس بارداری موفق را در آینده بهبود بخشد. بدین ترتیب نمی‌توان گفت این بیماری همیشه با خطرات زیادی همراه است.
چه کسانی به چسبندگی رحم مبتلا می‌شوند؟
این بیماری نوعی عارضه اکتسابی است. به زبان ساده امکان دارد اتفاقی رخ دهد که باعث ایجاد بافت اسکار در بدن شما شود. از این رو افراد ممکن است به دلایل مختلفی در معرض این بیماری قرار گیرند.
برای مثال جراحی، بروز عفونت‌ها و استفاده از روش‌های درمان سرطان ممکن است زنان را به این عارضه دچار کنند. در صورتی که رحم خود را جراحی کرده و سابقه هیستروسکوپی و کورتاژ یا حتی سزارین داشته باشید، خطر ابتلا به این عارضه برای شما بیشتر خواهد بود.
همچنین افرادی که سابقه عفونت لگنی دارند، بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به مشکل چسبندگی هستند. افرادی که سرطان داشته و از طریق روش‌های درمانی سرطان خود را شکست داده‌اند نیز در خطر ابتلا به این بیماری رحمی قرار دارند.
آیا چسبندگی رحم درمان دارد؟
اهمیت درمان چسبندگی رحم
خبر خوب اینکه چسبندگی رحم قابل درمان است. درمان این بیماری در درجه اول با برداشتن بافت اسکار و بازیابی ساختار طبیعی حفره رحم همراه خواهد بود. برخی از رایج‌ترین روش‌های درمانی این عارضه عبارت هستند از:
- هیستروسکوپی: این روش درمانی کم تهاجمی شامل قرار دادن یک هیستروسکوپ به داخل رحم است که این لوله نازک از طریق دهانه رحم وارد آن می‌شود. جراحان می‌توانند به طور مستقیم چسبندگی‌ها را مشاهده کنند و با استفاده از ابزارهای تخصصی آنها را از بین ببرند. این روش درمانی اغلب استانداردترین و بهترین روش برای تشخیص و درمان قطعی چسبندگی رحم در نظر گرفته می‌شود.
- لاپاراسکوپی: در برخی موارد، جراحی لاپاراسکوپی ممکن است روشی ضروری باشد، به خصوص اگر چسبندگی‌ها گسترده شده و سایر اندام‌های لگن فرد را نیز درگیر کرده باشند. این روش با ایجاد برش‌های کوچک در شکم آغاز می‌شود. متخصص از طریق این برش‌ها دوربین و ابزار جراحی را به درون بدن فرد منتقل می‌کند.
- دارو درمانی: اگرچه داروها نمی‌توانند چسبندگی‌ها را از بین ببرند اما ممکن است برای مدیریت علائمی مانند درد تاثیرگذار باشند. همچنین با مصرف دارو بیماری‌های زمینه‌ای مربوط به این عارضه همانند آندومتریوز نیز درمان می‌شوند.
- درمان هورمونی: پس در روش درمان از طریق جراحی، ممکن است متخصص هورمون درمانی را برای کمک به بهبود پوشش داخلی رحم و جلوگیری از اصلاح چسبندگی توصیه کند.
مزایای عمل لاپاراسکوپی چسبندگی رحم
این عمل نسبت به سایر روش‌ها شاید انتخاب رایج‌تری باشد؛ زیرا زمان ریکاوری آن بسیار کم است. در مقایسه به روش جراحی باز و سنتی، عمل لاپاراسکوپی اغلب با درد کمتر و زمان بهبود سریع‌تری همراه است. برخی دیگر از مزایای این روش درمانی را در زیر نام می‌بریم:
- کاهش جای زخم: برش‌های کوچکی که در لاپاراسکوپی ایجاد می‌شوند به طور معمول نسبت به برش‌های حاصل از سایر جراحی‌های بزرگ‌تر، اسکار کمتری به وجود می‌آورد.
- مشاهده مستقیم: استفاده از دوربین به جراحان این امکان را می‌دهد تا چسبندگی‌ها را به طور واضح‌تر ببینند و شانس کسب نتیجه موفقیت‌آمیز نیز افزایش می‌یابد.
بعد از این جراحی به بیماران توصیه می‌شود که هورمون درمانی را برای کمک به درمان بهتر چسبندگی‌ها و تقویت پوشش سالم رحم به منظور بارداری در آینده انجام دهند.
درمان چسبندگی رحم طبیعی
درمان چسبندگی رحم خانگی نیز از دیگر روش‌های موثر است که با استفاده از داروهای گیاهی همانند رازیانه و شنبلیله انجام می‌شود. بدین ترتیب همیشه لازم نیست از روش درمان چسبندگی رحم با لیزر و جراحی استفاده کنید، حتی زالو و زاج نیز می‌توانند از جمله روش‌های تاثیرگذار برای درمان این بیماری محسوب شوند.
سخن آخر
این عارضه شرایطی است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت، قدرت بارداری و کیفیت زندگی زنان تاثیر بگذارد. درک علائم، علل و گزینه‌های درمانی آن برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار مهم است. در حالی که مداخله جراحی اغلب برای موارد شدید ضروری خواهد بود، اقدامات دیگری همانند تغییرات سبک زندگی نیز می‌توانند به مدیریت این بیماری کمک کنند.
به هر حال قبل از اینکه برای بارداری اقدام کنید، بهتر است تمام شرایط مربوط به سلامت خود را تحت ارزیابی قرار دهید و از افراد متخصص کمک بخواهید. کلینیک ناباروری رستاک یکی از همین مراکز متخصص در حوزه درمان و تشخیص انواع بیماری‌های مربوط به ناباروری است. با کمک تیم متخصص این کلینیک می‌توانید از این بیماری مربوط به رحم خلاص شوید.
