متاسفانه در حال حاضر با توجه به نوع رژیم غذایی والدین، مصرف دخانیات، نوشیدنی‌های الکلی و سایر مسائل محیطی ناباروری در میان زوجین شیوع پیدا کرده است. ناگفته نماند به جز موارد ذکر شده، برخی از زوجین به دلیل مشکلات مادرزادی یا ژنتیکی نیز نابارور هستند و نمی‌توانند به صورت طبیعی بچه‌دار شوند. خوشبختانه با توسعه علم پزشکی و روی کار آمدن روش‌های درمانی مختلف، زوجین می‌توانند این مشکل را رفع کنند و با کمی تلاش فرزندی از گوشت و خون خود داشته باشند. روش‌های درمانی زیادی برای این مشکل تعبیه و طراحی شده است که بهترین و تاثیرگذارترین آن روش IVF نام دارد. در این مطلب سعی داریم دلایل ناتوانی در بارداری زوجین را مورد بررسی قرار دهیم و روش‌هایی برای درمان آن معرفی کنیم.
چه عواملی باعث مشکل ناباروری می‌شود؟
براساس آمار و اطلاعات به دست آمده، حدود 15 درصد از زوجین با مشکل ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند. در صورتی که والدین حداکثر به مدت 12 ماه یا یک سال رابطه جنسی محافظت‌شده داشته باشند و همچنان نتوانند بارداری را تجربه کنند، به طور حتم یکی از آنها یا حتی هر 2 نفر آنها در بارداری ناتوان هستند.
به طور معمول افراد در سنین بین 20 تا 40 سالگی قدرت باروری خوبی دارند و اگر شخصی نتواند در این سنین بارداری یا باروری را تجربه کند، به طور حتم باید از متخصص حرفه‌ای در این حوزه کمک بگیرد. توجه داشته باشید افزایش سن یکی از اصلی‌ترین دلایل این مشکل محسوب می‌شود. در ادامه دلایل اصلی این معضل زوجین را به طور مفصل شرح می‌دهیم.
بالا رفتن سن
اولین و رایج‌ترین دلیل عدم توانایی زوجین در بارداری، بالا رفتن سن آنها است. افزایش سن در قدرت بارداری بانوان تاثیر بسزایی دارد، به طوری که بعد از 35 سالگی شانس بانوان برای مادر شدن کاهش می‌یابد. براساس آمار، احتمال بارداری در بانوان 20 تا 30 ساله، حدود 25 تا 35 درصد است.
اما با گذر زمان و رسیدن به سن 40 سالگی احتمال بارداری بانوان به 10 درصد یا حتی کمتر از آن کاهش می‌یابد. بنابراین افرادی که قصد بارداری دارند باید در زمان و سن مناسب خود اقدام کنند تا به طور طبیعی بتوانند بچه‌دار شوند.
مشکلات تخمک‌گذاری بانوان
اصلی‌ترین مسئله در بارداری، حضور تخمک بانوان و اسپرم آقایان است. از این رو اگر تخمک‌گذاری زن با مشکل مواجه باشد، اسپرم مرد به تنهایی نمی‌تواند به چرخه تولید مثل کمک کند. طبق اطلاعاتی که به دست آمده، زنانی که عادت ماهانه منظمی ندارند، تخمک‌گذاری باکیفیتی نیز نخواهند داشت.
با توجه به نظر پزشکان متخصص دلایل زیادی برای مشکلات تخمک‌گذاری بانوان وجود دارد. برای اینکه دلیل اصلی ناباروری یا مشکل تخمک‌گذاری زن معلوم شود، زوج مورد نظر باید به کلینیک درمان ناتوانی در بارداری مراجعه کند. برخی از مسائلی که منجر به مشکلات تخمک‌گذاری می‌شوند، عبارت هستند از:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- تیروئید
- اختلالات هورمونی
- اضافه وزن
- کمبود وزن
لوله‌های فالوپ بسته یا آسیب دیده
از دیگر دلایلی که بارداری زنان را با اختلال مواجه می‌کند، وجود ایراد و نقص‌هایی درون لوله فالوپ است. لوله فالوپ به رحم وصل می‌شود و اسپرم و تخمک در این لوله لقاح ایجاد می‌کنند. بنابراین اگر این لوله بسته یا آسیب دیده باشد، به طور حتم بانوان نمی‌توانند به طور طبیعی بچه‌دار شوند.
در برخی موارد، بانوان با وجود لوله‌های فالوپ بسته باردار می‌شوند اما این بارداری خارج از رحم آنها رخ می‌دهد. بانوانی که به بیماری‌های عفونی همانند سوزاک مبتلا هستند یا جراحی لگن انجام داده‌اند، بیشتر با مشکل بسته بودن لوله‌های فالوپ روبرو می‌شوند. بنابراین برای رفع این مشکل نیز باید به سراغ متخصص حرفه‌ای بروید.
کمیت و کیفیت پایین اسپرم
علاوه بر دلایل ذکر شده که بیشتر مربوط به زنان است، مردان نیز گاهی عامل ناباروری هستند. در صورتی که تعداد اسپرم‌های مرد کم باشد، شانس اسپرم‌ها برای رسیدن به تخمک و باروری کاهش می‌یابد. همچنین در برخی موارد، کیفیت اسپرم‌های مرد پایین است توانایی باروری کافی ندارد.
برای تشخیص دلیل اصلی ناتوانی مردان در بارداری، باید به سراغ متخصصان این حوزه بروید و آزمایش‌های ضروری را انجام دهید. در نهایت پزشک متخصص با توجه به مشکل مرد بهترین راه‌حل را تعبیه و اجرا خواهد کرد.
راه‌های درمان ناباروری
در صورتی که زوجین بعد از تلاش‌های پیاپی موفق به باروری نشوند، باید بلافاصله به پزشک متخصص این حوزه مراجعه کنند تا دلیل اصلی ناتوانی آنها مشخص شود و در برخی موارد پزشک متخصص با دارو درمانی یا سایر روش‌های ساده می‌تواند به بارداری زوجین کمک کند. اما گاهی مشکل زوج حادتر از حد انتظار است و باید از روش‌های خاصی استفاده کنند. در ادامه برخی از روش‌های کاربردی برای درمان مشکل ناتوانی زوجین در بارداری را به طور مفصل توضیح می‌دهیم.
دارو درمانی
همان‌طور که گفتیم، دارو درمانی ساده‌ترین روش برای درمان مشکل ناباروری زوجین است. با پیشرفت‌های اخیر حوزه پزشکی، برخی از داروها قدرت باروری مردان و زنان را افزایش می‌دهد. بنابراین زوجینی که به این مشکل دچار هستند می‌توانند تحت نظر متخصص حرفه‌ای یکی از داروهای زیر را مصرف کنند:
- کلومیفن سیترات
- گنادوتروپین
- متفورمین
- لتروزول
- بروموکریپتین
- کابرگولین
فراموش نکنید، هر یک از این داروها باید تحت نظر متخصصان ناتوانی در بارداری مصرف شود؛ زیرا هر یک از آنها با توجه به مشکل مردان و زنان نابارور تجویز می‌شود. هرگز خودسرانه برای مصرف این داروها دست به کار نشوید.
تلقیح درون رحمی یا IUI
پیشرفته‌ترین روش درمان مشکل بارداری زوجین تلقیح درون رحمی یا IUI نام دارد. این روش درمانی را لقاح مصنوعی نیز می‌نامند. توجه داشته باشید تلقیح درونی نیز برای همه زوجین نابارور گزینه مناسبی نیست بلکه باید از مراکز ناباروری همانند کلینیک رستاک کمک و راهنمایی بگیرند.
طی این روش درمانی، اسپرم‌های مرد تحت شرایط ویژه‌ای قرار می‌گیرند و آماده می‌شوند. سپس پزشک متخصص این اسپرم‌ها را درون رحم زن قرار می‌دهد. به توصیه برخی از پزشکان متخصص زنان می‌توانند قبل از انجام روش لقاح مصنوعی داروهایی مصرف کنند که قدرت تخمک‌گذاری آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
می‌توان گفت این روش درمانی بیشتر برای زوجینی کاربرد دارد که به دلایل ناشناخته‌ای توانایی بارداری ندارند و نمی‌توانند به طور طبیعی بچه‌دار شوند. در ضمن زوجینی که به دلیل مشکلات مردانه قدرت بارداری ندارند نیز از همین روش کمک می‌گیرند. در نهایت اینکه طی روش IUI اسپرم شانس بیشتری برای بارور کردن تخمک دارد.
روش درمانی IVF
یکی دیگر از موفق‌ترین روش‌ها برای درمان ناباروری، استفاده از فناوری کمک باروری یا IVF است که طی این روش، تخمک در خارج از بدن زن تحت حفاظت خاص قرار می‌گیرد. در روش آی وی اف، پزشکان متخصص تخمک بالغ زن را با استفاده از سوزنی مخصوص خارج می‌کنند.
سپس این تخمک را در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می‌کنند و سپس تخمک بارور شده را به بدن مادر انتقال می‌دهند یا اینکه آن را در بدن زن دیگری می‌گذارند. بارداری خارج از بدن یکی از رایج‌ترین و کارآمدترین روش‌های درمان ناتوانی در باردار محسوب می‌شود.
ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاهی تخصصی قابل انجام خواهد بود. در ادامه بعد از 2 الی 3 روز این ترکیب به درون بدن زن منتقل می‌شود. حتی می‌توان تخمک بارور را به حالت منجمد و فریزری نگه‌داشت تا در آینده به کار رود.
سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)
این روش نیز تا حدود جزء روش‌های فناوری کمک باروری محسوب می‌شود. اغلب زوجینی که به دلیل مشکلات آقایان باردار نمی‌شوند، از این روش کمک می‌گیرند. طی این روش درمانی، پزشک متخصص یک اسپرم آماده را به درون تخمک بالغ زن تزریق می‌کند.
این روش برای زوجینی مناسب است که شانس ایجاد لقاح معمولی آنها بسیار پایین خواهد بود. در واقع کیفیت یا کمیت اسپرم به قدری پایین است که شانس بسیار کمی برای رسیدن به تخمک دارد. نام دیگر این روش میکرواینجکشن است.
جراحی لاپاروسکوپی
جراحی لاپاروسکوپی به طور معمول تحت نظر متخصصان زنان و زایمان انجام می‌شود و عملی ساده است که عوارض خاصی به همراه ندارد. با کمک این جراحی فرد متخصص می‌تواند دلیل اصلی عدم توانایی فرد در بارداری را تشخیص دهید.
با عمل جراحی لاپاروسکوپی متخصص جراحی 2 یا 3 سوراخ بسیار ریز زیر شکم فرد ایجاد می‌کند و دوربین‌های دیجیتالی را به درون شکم او ارسال خواهد کرد. در این صورت می‌تواند به راحتی مشکلات حاضر در رحم، تخمدان یا سایر قسمت‌های بدن زن را مشاهده کند و در صدد درمان آنها برآید.
درصد موفقیت روش‌های درمان ناباروری
درصد موفقیت این روش‌های درمانی تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی است. اما با توجه به اطلاعات و گزارشاتی که از سایر کلینیک‌های درمانی تهیه شده و به دست آمده ، در بسیاری از موارد، مشکل ناتوانی بارداری زوجین قابل درمان است. عوامل تاثیرگذار بر روی موفقیت این روش‌ها را در زیر نام می‌بریم:
- سن زوجین
- دلیل اصلی ناتوانی زوجین در بارداری
- نوع روش درمان
- نحوه اجرای روش درمانی
- تخصص و مهارت متخصص مورد نظر
- سبک زندگی زوجین
با بررسی آمار به دست آمده می‌توان به این نتیجه رسید که 50 درصد خانم‌هایی که کمتر از 35 سال سن دارند، از روش آی وی اف برای بارداری خود کمک گرفته‌اند. البته احتمال بارداری در خانم‌های 35 تا 37 ساله 40 درصد است. همچنین بانوان بالای 40 سال نیز برای بارداری از طریق IVF خیلی شانس زیادی ندارند.
در صورتی که همزمان از چندین روش درمانی استفاده کنید شاید احتمال بارداری شما افزایش یابد. برای مثال به هنگام انجام روش آی یو آی می‌توانید داروهای تحریک‌کننده تخمک‌گذاری مصرف کنید تا احتمال بارداری شما افزایش یابد. به خاطر داشته باشید، تغییر روش و سبک زندگی نیز در تاثیر مثبت این روش‌ها تاثیرگذار است.
هزینه‌های درمان ناباروری
هزینه‌های روش‌های درمانی ناباروری نیز تحت تاثیر مسائل مختلفی قرار دارد. برای مثال شهر یا محل سکونت زوجین نیز از عوامل تاثیرگذار بر روی این هزینه‌ها به حساب می‌آید و رفت و آمد به مراکز ناباروری نیز هزینه‌هایی به همراه دارد. برخی از اصلی‌ترین عواملی که بر روی هزینه‌های این روش‌های درمانی تاثیرگذار هستند را نام می‌بریم:
- روش درمانی مورد نظر
- داروهای ضروری
- بیمارستان، مرکز یا کلینیک منتخب
- وضعیت جسمانی و سلامتی زوجین
- خدمات قابل ارائه در کلینیک، بیمارستان و مرکز
- تخصص و مهارت پزشک مورد نظر
بدون شک می‌دانید که هزینه‌های مربوط به این روش‌های درمانی گران هستند. متاسفانه این روش‌های درمانی تحت پوشش بیمه قرار ندارند. همچنین بیمه‌های تکمیلی نیز تنها قسمتی از این هزینه‌ها را محول خواهند کرد. بدین ترتیب، زوجین نابارور باید هزینه‌های زیادی را بابت رفع این مشکل خود پرداخت کنند.
راهنمای انتخاب کلینیک تخصصی ناباروری
در ابتدا شاید شما از ناباروری خود مطمئن نباشید، در نتیجه باید به سراغ متخصص زنان بروید تا دلیل اصلی ناتوانی شما در بارداری را تشخیص دهند. در صورتی که مشکل شما خیلی حاد نباشد، متخصص زنان و زایمان می‌تواند از طریق روش‌های ساده‌تر شما را درمان کند.
اما اگر مشکل شما به راحتی رفع نشود، متخصص زنان و زایمان شما را به کلینیک‌های متخصص ارجاع می‌دهد. در این صورت شما با توجه به بودجه خود، محل و شرایط زندگی‌تان می‌توانید بهترین و متخصص‌ترین کلینیک را انتخاب کنید و به آن سر بزنید.
بهتر است قبل از انتخاب نهایی خود در مورد سابقه و درصد موفقیت کلینیک مورد نظر بررسی‌های لازم را انجام دهید. البته که موفقیت و پیچیدگی‌های هر یک از روش‌های درمانی به سن و سال شما و همسرتان بستگی دارد. در آخر اینکه شما باید در مورد مرکز تخصصی عدم توانایی بارداری تحقیق کنید و سپس برای رفع مشکل خود به این مرکز بروید.
نتیجه‌گیری
در این راهنما سعی کردیم اطلاعات کاملی در مورد مشکل ناباروری زوجین در اختیار شما قرار دهیم. همچنین بهترین روش‌های درمانی و درصد موفقیت آنها را بازگو کردیم. بنابراین شما با توجه به دلیل ناتوانی خود در بارداری می‌توانید به پزشک متخصص مراجعه کنید و برای درمان بیماری خود دست به کار شوید.
ما توضیح دادیم که انتخاب یک مرکز معتبر و حرفه‌ای کار سختی است و شما باید اطلاعات کاملی در مورد این مراکز کسب کنید. برای مثال کلینیک ناباروری رستاک یکی از کلینیک‌های حاضر در این حوزه است که خدمات درمانی مناسبی را در اختیار بیماران و افراد متقاضی قرار می‌دهد.
