بدون شک از اهمیت رحم در بارداری بانوان باخبر هستید و می‌دانید که اگر رحم خانم دچار مشکل باشد به طور حتم باروری هرگز اتفاق نمی‌افتد. در واقع رحم محل اصلی تغذیه جنین محسوب می‌شود و به همین دلیل باید در سلامت کامل به سر برد تا شرایط مناسب برای رشد جنین مهیا شود. متاسفانه گاهی اوقات برخی از بانوان به دلایل مختلفی اختلالاتی را درون رحم خود تجربه می‌کنند که این اختلالات و بیماری‌ها از بارداری طبیعی و به موقع آنها جلوگیری می‌کند. برای تشخیص دلیل اصلی ناباروری و رفع مشکلات موجود، روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از این روش‌ها به هیستروسکوپی معروف است. این روش رحم را به طور مستقیم مورد بررسی دقیق قرار می‌دهد و اختلالات موجود در آن را شناسایی و رفع می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این روش جراحی غیر تهاجمی مطلب زیر را دنبال کنید.
هیستروسکوپی چیست؟
هیستروسکوپی یکی از روش‌های تشخیص علت ناباروری است که در برخی موارد و تحت توصیه متخصص حرفه‌ای این جراحی حتی قبل از اقدام برای بارداری انجام می‌شود. طی این روش درمانی، متخصص مورد نظر از سلامت کامل رحم مادر مطمئن می‌شود. این روش توانایی رحم را برای قبول جنین بررسی می‌کند.
در نظر داشته باشید این روش یکی از استانداردترین و خاص‌ترین روش‌های درمانی برای بررسی مشکلات مربوط به رحم مادر است. در صورت شناخت این اختلالات و حذف آنها، زن بلافاصله می‌توانید برای بارداری اقدام کند و شانس بیشتری خواهد داشت. درصد تهاجمی بودن این روش بسیار پایین است.
طی این روش درمانی متخصص حرفه‌ای لوله نازک و منعطفی را از راه واژن به رحم وارد می‌کند تا بتواند از اختلالات درون رحم باخبر شود. نام این لوله منعطف هیستروسکوپ است. این مدل از روش درمانی با بیهوشی عمومی انجام می‌شود و عوارضی به همراه دارد که مسئله جدی و غیرعادی نخواهد بود.
چند نوع هیستروسکوپی وجود دارد؟
هیستروسکوپی با توجه به کارایی، نحوه اجرا و دلیلی که انجام می‌شود روند متغیری خواهد داشت. در برخی موارد این روش درمانی تنها 5 دقیقه طول می‌کشد اما در برخی موارد بیش از یک ساعت طول می‌کشد. فرقی ندارد کدام نوع از این روش را انجام دهید در هر حال بعد از این روند درمانی احساس سوزش خواهید داشت.
در ضمن شما حس‌هایی مشابه دوران پریودی خود را تجربه می‌کنید که حتی با لکه‌بینی و خونریزی کوتاه مدت نیز همراه است. البته نگران نباشید شما بعد از کمی استراحت می‌توانید به فعالیت روزانه خود مشغول شوید. به طور کلی این روش درمانی برای رفع مشکلات رحم انجام می‌شود.
از این رو با توجه به اختلالاتی که درون رحم شما وجود دارد، متخصص این روند را به اشکال مختلفی انجام می‌دهد. به هر حال شما در طول این فرآیند حسی ندارید؛ زیرا متخصص حرفه‌ای از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی برای کاهش درد شما استفاده می‌کند. در بخش بعدی اصلی‌ترین نوع این روش درمانی را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
تشخیصی
مدت زمان انجام هیستروسکوپی تشخیصی متغیر است. در برخی بیماران این روش تنها چند دقیقه طول می‌کشد اما متاسفانه روند تشخیص بیماری برخی از افراد چندین ساعت به طول می‌انجامد. قبل از این روش از بیهوشی عمومی استفاده می‌کنند تا فرد متقاضی هیچ درد و ناراحتی احساس نکند.
طی این روند تشخیصی این روش درمانی انتهای هیستروسکوپ مجهز به نور و دوربین است. بنابراین متخصص مورد نظر به راحتی از این طریق می‌تواند رحم و لوله‌های فالوپ بیمار را مشاهده کند. در این روند متخصص داخل رحم بیمار را به طور کامل مورد معاینه دقیق قرار می‌دهد تا بتواند مشکلات و اختلالات درون رحم را تشخیص دهد. برخی از مشکلات قابل تشخیص طی این روند را در زیر نام می‌بریم:
- خونریزی‌های رحم
- دردهای جدی و سخت لگن
- سقط‌های متوالی جنین
- ناباروری
علاوه بر تشخیص بیماری‌های و اختلالات ذکر شده، از همین روش تشخیصی برای بررسی نتیجه تست‌های زیادی استفاده می‌کنند. در برخی کلینیک‌های ناباروری برای بررسی وضعیت و شرایط رحم و لوله‌های فالوپ از تست‌های رنگی اشعه ایکس استفاده می‌کنند.
بهترین زمان برای انجام این تست چند روز بعد از قاعدگی است. در بیشتر موارد این روش تشخیصی تا 10 دقیقه زمان‌بر است اما به هر حال استثنائاتی نیز وجود دارد.
جراحی
همان‌طور که از نام این روش مشخص است،طی هیستروسکوپی جراحی متخصص از طریق هیستروسکوپ وسایل و ملزومات جراحی را به درون رحم وارد می‌کند. برخی از این وسایل و ابزار جراحی عبارت هستند از:
- قیچی
- الکترود
- لیزر
نوع جراحی یا درمانی این روند تا حدودی همزمان با نوع تشخیصی آن قابل انجام است. در صورتی که طی روند تشخیصی، شرایطی غیرطبیعی مشاهده شود، متخصص برای جراحی از طریق هیستروسکوپ دست به کار می‌شود. این روش جراحی بیشتر برای درمان مشکلات ذکر شده در زیر قابل انجام است:
- برداشتن پولیپ رحم
- برداشتن فیبروئید رحم
- حذف توده‌های غیر سرطانی رحم
- رفع چسبندگی رحم ( نام دیگر چسبندگی رحم سندروم آشرمن است که بافت‌های زخم مانندی درون رحم ایجاد می‌کند و موجب نامنظمی چرخه قاعدگی می‌شود. حتی این مشکل می‌تواند دلیل ناباروری برخی از زوجین باشد)
- درمان سپتوم رحم
- کشف و رفع علت اصلی خونریزی‌های شدید رحم
- برداشتن دستگاه IUD که درون رحم حرکت کرده
براساس اطلاعات به دست آمده این روش درمانی و جراحی حداقل 30 دقیقه طول می‌کشد اما زمان معمول برای این روش حدود یک ساعت تخمین زده شده است. مدت زمانی که این فرآیند طول می‌کشد به عوامل و فاکتورهای متفاوتی بستگی دارد.
روند هیستروسکوپی چگونه است؟
روند هیستروسکوپی بدین شکل است که متخصص حرفه‌ای بافت مشکل‌دار و اختلالات داخل رحم زن را به راحتی از بین می‌برد. این روند درمانی یکی از روش‌های نیمه تهاجمی برای درمان مشکلات رحم است. بنابراین بانوانی که از عفونت دستگاه تناسلی، کیست فیبروم یا عفونت دستگاه گوارش رنج می‌برند، از این طریق قابل درمان خواهند بود.
این روش جراحی بهترین راه‌حل برای درمان مشکلات رحمی همانند فیبروم رحم است که برای درمان ناباروری نیز کارایی دارد. پیش از این نیز گفتم جراح متخصص یک لوله نازک به هیستروسکوپ را به درون رحم وارد می‌کند. در برخی از کلینیک‌های این روش غیرتهاجمی جراحی را بدون بیهوشی و بی‌حسی انجام می‌دهند.
دوربینی که در انتخاب این لوله وصل شده است، به متخصص کمک می‌کند تا درون لوله‌های فالوپ و رحم فرد بیمار را ببیند. اگر بافت اضافی مشاهده شود یا مشکلی در رحم وجود داشته باشد، متخصص حرفه‌ای مقداری از بافت مورد نظر را برداشت می‌کند تا بتواند نوع بیماری زن را تشخیص داده و برای درمان آن دست به کار شود. مراحل روند اجرایی این جراحی سبک را به طور خلاصه ذکر می‌کنیم:
- تزریق بی‌حسی به بیمار (در برخی موارد)
- انتقال دستگاه هیستروسکوپ به درون لوله رحم از طریق دهانه واژن
- مشاهده رحم به کمک نوری که با هیستروسکوپ همراه است
- برداشت بافت اضافی موجود در رحم
- تشخیص راه درمان برای مشکل مورد نظر
آیا هیستروسکوپی درد دارد؟
در طول اجرای این جراحی و روش تشخیص بیماری، به طور معمول متخصص جراح از داروهای بیهوشی یا بی‌حسی برای بیمار استفاده می‌کند تا دردی به او متحمل نشود. اما بعد از عمل بیشتر افراد احساس درد دارند که در برخی از افراد این درد شدید است و در برخی دیگر خیلی خفیف خواهد بود.
به زبان ساده شدت درد پس از این جراحی در انسان‌های مختلف متفاوت است. براساس گزارشات که از کلینیک‌های درمانی دریافت شده است، بیشتر خانم‌ها بعد از این جراحی احساس درد نداشته‌اند و به طور معمول درد آنها قابل تحمل بوده است.
برای رفع این درد قابل تحمل پس از هیستروسکوپی می‌توان از داروهای مسکن کمک بگیرد. با اینکه مسکن درد شما را کاهش می‌دهد اما هرگز بدون مشورت با پزشک متخصص خود برای مصرف این داروها دست به کار نشوید.
دوره نقاهت هیستروسکوپی
بعد از تمامی عمل‌های جراحی شما باید چند روزی را استراحت کنید. هر کسی با توجه به عملی که انجام داده روزهای متغیری را به عنوان دوره نقاهت پشت سر می‌گذارد. در عمل هیستروسکوپی نیز به همین شکل است. اگر مراقبت‌های بعد از این جراحی را جدی بگیرید، سریع‌تر و زودتر از حد انتظار درمان می‌شود.
همچنین با بررسی و توجه به مراقبت‌های دوره نقاهت خود عوارض این روش جراحی به حداقل می‌رسد. دوره نقاهت یکی از مهم‌ترین دوره‌های بعد از جراحی است. در دوران نقاهت خود باید به دستورالعمل‌های زیر پایبند باشید:
- چند روزی را باید در خانه بمانید و استراحت کنید
- از فعالیت‌های سنگینی فیزیکی دوری کنید
- داروهای ضد درد را بعد جراحی و تحت نظر متخصصان حرفه‌ای مصرف کنید
- تهویه‌ای متناسب در منزل خود و طی دوره نقاهت تعبیه کنید
- رژیم غذایی توصیه شده توسط متخصص را جدی بگیرید
- در صورتی که به دوره نقاهت خود اهمیت دهید دچار عفونت نمی‌شوید. البته در این دوران می‌توانید داروهای ضد عفونت نیز مصرف کنید که البته باید تحت نظر پزشک متخصص ارائه شود. در نهایت اینکه ممکن است در طول دوره نقاهت خود همچنان با مسائل و مشکلات همراه باشید که با مشاوره گرفتن از بهترین متخصصان می‌کنید به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید.
مراقبت‌های بعد از هیستروسکوپی
در بسیاری از موارد خانم‌ها بعد از هیستروسکوپی می‌توانند خیلی سریع به فعالیت‌های روزمره خود مشغول شوند یا به زندگی عادی خود برگردند. در برخی موارد نیز افراد تا پایان روز استراحت می‌کنند. فراموش نکنید اگر متخصص از داروی بیهوشی عمومی در طول جراحی استفاده کرده باشد، شما باید چند روزی را به طور کامل استراحت کنید.
مراقبت‌های بعد از این جراحی خیلی سخت و پیچیده نیست، شما می‌توانید خیلی راحت به تغذیه عادی و روزانه خود برگردید. تنها مشکلی که شاید برای شما پیش بیاید، انقباضات رحمی خواهد بود. همان‌طور که در دوران پریود خود انقباضات رحمی را حس می‌کنید، این امکان وجود دارد که بعد از این جراحی نیز دچار انقباضات رحمی شوید.
لکه‌بینی و خونریزی غیرعادی واژن نیز بعد از این جراحی امری عادی است و لازم نیست نگران باشید. اما در صورت مشاهده هر نوع درد شدید یا خونریزی‌های دردناک باید بلافاصله به دکتر متخصص خود مراجعه کنید. توصیه می‌کنیم تا یک هفته بعد از این جراحی و تا زمانی که خونریزی به طور کامل قطع نشده است، از رابطه جنسی پرهیز کنید.
خودداری از رابطه جنسی بعد از این جراحی، یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های پس از آن است؛ زیرا در صورت برقراری رابطه جنسی ممکن است احتمال ریسک عفونت گرفتن بدن شما بیشتر شود. برخی دیگر از مراقبت‌های مهم را در زیر نام می‌بریم:
- عدم استفاده از دوش واژینال تا 2 هفته بعد از جراحی
- عدم استفاده از تامپون تا 2 هفته پس از عمل
- خودداری از شنا
- خودداری حمام گرفتن در وان
- عدم استفاده از جکوزی در طول دوره نقاهت
هیستروسکوپی چه بیماری‌هایی را تشخیص می‌دهد؟
متاسفانه مشکلات زیادی می‌توانند باعث ناباروری بانوان شوند اما خوشبختانه روش‌های درمانی کاربردی و مختلفی برای درمان ناباروری تعبیه و طراحی شده است. برای مثال روش‌هایی همانند IVF می‌تواند این مشکلات و معضلات مربوط به ناباروری را درمان کند اما از طریق هیستروسکوپی نیز می‌توان دلیل اصلی اختلالات رحم را کشف کرد. برخی از بیماری‌هایی که از طریق این روش قابل تشخیص هستند را در زیر ذکر می‌کنیم.
- پولیپ رحم و فیبروم‌های رحمی
- مشکلات مربوط به لایه داخلی رحم
- ناهنجاری‌های رحمی همانند مشکلات مادرزادی رحم، وجود سپتوم در آن، رحم 2شاخ و غیره
- خونریزی غیر عادی واژن
- فرساش آندومتر
- نازایی
- سقط مکرر
سخن آخر
در این راهنما توضیح دادیم همان‌طور که دلایل مختلفی برای ناباروری وجود دارد، روش‌های مختلفی نیز برای درمان این بیماری‌ها تعبیه و طراحی شده است. هیستروسکوپی یکی از طلایی‌ترین روش‌های تشخیص انواع بیماری‌های رحمی است که از غیرتهاجمی‌ترین جراحی‌ها به حساب می‌آید. البته برای انجام این روش درمانی باید از متخصصان حرفه‌ای کمک بگیرید.
کلینیک و متخصصی را انتخاب کنید که اطلاعات کاملی در مورد این جراحی در اختیارتان قرار دهد و راهنمایی‌های لازم را برای شما بازگو کند. برای مثال کلینیک رستاک یکی از مراکز ناباروری معتبر است که از تیم متخصصی در حوزه انجام این جراحی تشکیل شده و می‌تواند در این مسیر شما را هدایت و همراهی کند.
