در حال حاضر زوجین به دلایل مختلفی با مشکل ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند. شاید تا چندین سال پیش پیدا کردن یک روش درمانی برای رفع مشکل ناباروری سخت و حتی غیرممکن بود اما با روی کار آمدن تکنولوژی‌های کمک باروری و توسعه علم پزشکی در این زمینه، بسیاری از زوجین نابارور توانستند بچه‌دار شوند. می‌توان گفت روش های درمان ناباروری نه تنها برای زنان تاثیرگذار هستند بلکه مشکل مردان نابارور را رفع خواهند کرد. به طور معمول احتمال موفقیت این روش‌ها زیاد است البته تاثیر نهایی هر یک از روش‌های درمان ناباروری به تخصص و تجربه متخصص مورد نظر شما نیز بستگی دارد. برای آشنایی بیشتر با بهترین روش های درمان ناباروری و آگاهی از درصد موفقیت هر یک از آنها مطلب زیر را تا انتها دنبال کنید.
معرفی بهترین و موثرترین روش های درمان ناباروری
گذشته از زوجینی که دلایل ناباروری ساده‌ای دارند و به راحتی تحت نظر یک متخصص حرفه‌ای می‌توانند درمان شوند، برخی از زوجین با مشکلات بزرگ‌تری روبرو هستند. توجه داشته باشید استفاده از روش های درمان ناباروری با کیفیت و تاثیرگذار به بودجه و صبر روانی زیادی نیاز دارد.
با توجه به تحقیقاتی که انجام شده است، موثرترین و بهترین روش‌های درمان ناباروری، روش‌های کمک باروری نام دارند که طی این روش‌ها تخمک بالغ زن و اسپرم آماده مرد خارج از بدن زن ترکیب می‌شوند و لقاح به وجود می‌آید. در ادامه نیز بعد از تشکیل لقاح آن را به درون رحم زن منتقل خواهند کرد.
متخصصان بسیاری در حوزه روش‌های درمانی این معضل مشغول به فعالیت هستند که شاید همه آنها نتوانند این روش‌ها را به نحو احسن انجام دهند. قبل از اجرای روش‌های کمک باروری، متخصصان داروهایی تجویز می‌کنند که تخمک‌گذاری زن کمی تحریک شود و احتمال باروری افزایش یابد. در بخش‌های بعدی هر یک از روش‌های کمک باروری را به طور مفصل شرح می‌دهیم.
روش IUI
یکی از بهترین و تاثیرگذارترین روش‌های کمک باروری IUI است. در این روش، پزشک متخصص از مرد اسپرم می‌گیرد. در ادامه اسپرم‌ها را برای ایجاد لقاح آماده می‌کند و در زمان مناسب و نزدیک به دوره تخمک‌گذاری اسپرم به درون رحم زن وارد می‌شود.
برای موفقیت بیشتر این روش درمانی، بهتر است بانوان قبل از انجام IUI از داروهای محرک تخمک‌گذاری استفاده کنند. البته که بدون مصرف این داروها نیز IUI به نحو احسن انجام می‌شود. این روش درمانی بیشتر برای زوجینی مناسب است که دلیل ناباروری آنها به مرد مرتبط خواهد بود.
در صورتی که اسپرم مرد به اندازه قوی نیست و کیفیت خوبی ندارد، برای رسیدن به تخمک بالغ نیز شکست می‌خورد. در چنین شرایطی بهتر است زوج به یک مرکز ناباروری مراجعه کرده و از روش IUI برای درمان مشکل ناباروری خود کمک بگیرند.
روش لقاح آزمایشگاهی یا IVF
یکی دیگر از روش های درمان ناباروری IVF است که در طول این روش، تخمدان زن برای تخمک‌گذاری بیشتر تحریک می‌شود و در ادامه تخمک‌گیری رخ می‌دهد. طی روش IVF تخمک بالغ زن با اسپرم مرد در محیط آزمایشگاه ترکیب شده و لقاح مصنوعی ایجاد می‌شود.
این لقاح به مدت 2 تا 5 روز در محیط آزمایشگاه باقی می‌ماند و سپس به درون رحم زن منتقل می‌شود. این روش نیز برای زوجینی مناسب است که دلیل ناباروری آنها انسداد لوله‌های رحمی زن یا کیفیت پایین اسپرم‌های مرد خواهد بود. در صورتی که اسپرم مرد به اندازه تحرک نداشته باشد، بدون شک نمی‌تواند خودش را در زمان مناسب به تخمک زن برساند.
روش میکرواینجکشن یا ICSI
نام دیگر روش میکرواینجکشن، تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم است. با توجه به آمار جمع‌آوری شده میکرواینجکشن یکی از بهترین روش‌های درمان ناباروری است. مراحل اجرای این روش نیز تا حدودی شبیه به روش درمان آی وی اف خواهد بود ولی این 2 روش تنها در یک مرحله با هم فرق دارند.
در نظر داشته باشید، بانوان می‌توانند قبل از اجرای میکرواینجکشن از داروهای محرک تخمک‌گذاری استفاده کنند و سپس عمل تخمک‌گیری همانند روش آی وی اف انجام می‌شود. طی این روش تخمک دریافتی در محیط آزمایشگاه نگه‌داری می‌شود و سپس نمونه منتخب اسپرم مرد با استفاده از یک سوزن به درون تخمک زن تزریق می‌شود.
بعد از اینکه تمامی این مراحل به خوبی انجام شد و لقاح ترکیبی یا جنین به وجود آمد، فرد متخصص این جنین تشکیل شده را به درون رحم منتقل خواهد کرد. این روش بیشتر برای زوجینی مناسب است که مشکل ناباروری آنها مرتبط به مرد است یا کمیت اسپرم‌های مرد قابل قبول نیست.
روش انتقال جنین به درون لوله رحم یا ZIFT
این روش نیز در واقع شبیه به روش آی وی اف است. البته تفاوت‌هایی نیز در این روش‌ها وجود دارد. برای مثال در روش انتقال جنین به درون لوله رحم، جنین تشکیل شده در آزمایشگاه یک روز در همان محیط باقی می‌ماند. سپس متخصص حرفه‌ای از طریق عمل لاپاراسکوپی جنین تشکیل شده را به درون لوله رحم منتقل می‌کند.
در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رود، جنین به تدریج رشد می‌کند و به حفره رحم وارد می‌شود. در ادامه نیز این جنین درون دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کند و رشد آن کامل می‌شود. طبق آمار به دست آمده این روش نسبت به سایر روش‌های آی وی اف و میکرواینجکشن کمی تهاجمی‌تر است و خیلی رایج نخواهد بود.
نحوه بررسی قدرت باروری اسپرم
علاوه بر روش‌هایی که در بالا ذکر شد، متخصصان حاضر در حوزه باروری تستی بر روی اسپرم مردان انجام می‌دهند تا از قدرت باروری آنها مطمئن شوند. در برخی از زوجین قدرت اسپرم مردان کم است و به همین دلیل ناباروری رخ می‌دهد. اسپرم قوی می‌تواند درون واژن زن وارد شود و مسیر مناسب برای رسیدن به تخمک را پشت سر بگذارد.
برای انجام تست و بررسی قدرت باروری اسپرم، متخصص در ابتدا بدن مرد را معاینه می‌کند و اگر بعد از معاینه نتوانست دلیل اصلی ناباروری را تشخیص دهد، از تست‌های دیگر کمک می‌گیرد. رایج‌ترین تست اسپرموگرام است که کیفیت منی مرد را مورد بررسی قرار می‌دهد. این تست بر روی عوامل زیر تمرکز دارد:
- حجم مایع منی
- خاصیت اسیدی مایع منی
- کمیت اسپرم‌ها
- تحرک اسپرم‌ها
- مورفولوژی اسپرم
- کیفیت اسپرم
علاوه بر تست اسپرموگرام که بر روی قدرت باروری اسپرم مرد تمرکز دارد، روش‌ها و تست‌های دیگری نیز برای تشخیص قدرت باروری مردان قابل انجام خواهند بود. در ادامه برخی از این تست‌ها را نام می‌بریم:
- تست آنتی بادی ضد اسپرم
- تست میزان شکست دی ان ای اسپرم
- بررسی قدرت نفوذ اسپرم
- تست آکروزوم
- سنجش تورم هیپواسموتیک
- تست بلوغ کروماتین اسپرم
- بررسی حیات اسپرم
- بررسی مقدار فروکتوز در مایع منی مرد
درصد موفقیت IVF
درصد موفقیت هر یک از روش های درمان ناباروری تحت تاثیر مسائل مختلفی قرار دارد. برای مثال درصد و احتمال موفقیت روش درمان ناباروری IVF به فاکتورهای زیر بستگی دارد:
- سن زوجین
- مشکل و دلیل اصلی ناباروری آنها
- سبک و روش زندگی زوجین
- تعداد مقاربت‌های جنسی
- زمان انجام رابطه جنسی ( بهتر است در زمان نزدیکی به تخمک‌گذاری انجام شود)
- وضعیت جنین ایجاد شده
فراموش نکنید درصد موفقیت این روش درمان ناباروری بعد از 35 سالگی کاهش می‌یابد. ناگفته نماند روش‌های کمکی زیادی برای افزایش درصد موفقیت IVF وجود دارند که برخی از آنها را در زیر نام می‌بریم:
- هچینگ
- خراش اندومتر
- فریز کردن تخمک
- PRP اندومتر
به طور کلی روش آی وی اف برای کسانی مناسب خواهد بود که سایر روش‌های ساده کمک باروری برای آنها مفید نبوده و تاثیری نداشته است. درصد موفقیت این روش درمانی در بانوانی بیشتر است که لوله‌های تخمدان آنها اختلال داشته و به همین دلیل نمی‌توانند باردار شوند.
همچنین این روش درمانی به بانوانی پیشنهاد می‌شود که به بیماری تخمدان پلی کیستیک یا آندومتریوز مبتلا هستند. درصد موفقیت نهایی این روش درمان ناباروی رابطه مستقیمی با سن افراد دارد. در ادامه این رابطه مستقیم را بیشتر توضیح می‌دهیم:
- درصد موفقیت آی وی اف در زنانی که کمتر از 35 سال سن دارند، 46 درصد است
- درصد موفقیت آی وی اف در زنانی که 35 تا 37 سال سن دارند، 37 درصد است
- درصد موفقیت آی وی اف در زنانی که بالای 40 سال سن دارند، 19 درصد است
درصد موفقیت روش های درمان ناباروری
به جز روش دارو درمانی که ساده‌ترین روش رفع مشکل ناباروری است، سایر روش‌ها حدود 30 الی 50 درصد احتمال موفقیت دارند. مسئولان حاضر در حوزه باروری و درمان ناباروری تحقیقاتی انجام داده‌اند که ثابت کرده حداقل 30 درصد زوجین مراجعه‌کننده به کلینیک‌های درمان ناباروری توانسته‌اند بچه‌دار شوند. در واقع درصد موفقیت این روش‌های درمانی متغیر است اما حداقل 30 درصد خواهد بود.
کدام یک از روش های درمان ناباروری شانس بیشتری دارد؟
همان‌طور که در بخش قبلی ذکر کردیم حداقل درصد موفقیت روش های درمان ناباروری 30 درصد است اما در روش آی وی اف حداقل درصد موفقیت 45 درصد خواهد بود. به عبارت دیگر براساس تحقیقات انجام شده و گزارشات به دست آمده، IVF در مقایسه با سایر روش‌ها شانس باروری بیشتری دارد.
بهترین کاندیدای برای این روش، زنانی هستند که تخمدان آنها به خوبی عمل نمی‌کند. همچنین مردانی که اسپرم غیرنرمال دارند، می‌توانند از همین روش برای فرزندآوری خود استفاده کنند. در ضمن بانوانی که لوله رحمی مسدود دارند نیز کاندیدای مناسبی برای روش درمانی آی وی اف به حساب می‌آیند.
توجه داشته باشید، زمانی این روش درمانی پاسخگو است و درصد موفقیت آن افزایش می‌یابد که زوجین به موقع برای درمان خود دست به کار شوند. برای مثال بانوانی که یائسه شده‌اند و حتی به یائسگی زود هنگام دچار هستند، از این روش درمان ناباروری نتیجه مثبتی دریافت نخواهند کرد.
آیا تغذیه نیز بر روی درمان ناباروری تاثیرگذار است؟
پیش از این نیز گفتیم، برخی از زوجین به مشکلاتی دچار هستند که بسیار جزئی خواهند بود و با رعایت کردن بعضی از امور مشخص می‌توانند بارور شوند. برای مثال رژیم غذایی مناسب نیز می‌تواند بر روی ناباروری زوجین تاثیرگذار باشد. در واقع ویتامین‌ها و مواد مغذی یا تقویت‌کننده قدرت باروری را افزایش می‌دهند.
البته که داشتن یک رژیم مشخص برای باروری طبیعی، به دستورالعمل پزشک شما بستگی دارد. به هر حال زوجینی که به مشکل ناباروری دچار هستند، باید به کلینیک متخصص حاضر در این حوزه مراجعه کنند و از آنها راهنمایی کاملی بگیرند. رژیم غذایی مناسب نیز یکی از همین راه‌حل‌های تاثیرگذار خواهد بود.
برای مثال استفاده از اسید فولیک و ویتامین ب 12 بر روی قدرت باروری زوجین تاثیر مثبتی دارد. همچنین اسیدهای چرب امگا 3 نیز می‌توانند قدرت باروری آنها را توسعه دهند. بنابراین شما نیز سعی کنید از یک رژیم غذایی سالم برای کمک به قدرت باروری خود استفاده کنید.
راهنمای انتخاب بهترین روش درمان ناباروری
از آنجایی که تشخیص دلیل اصلی ناباروری امری دشوار و پیچیده است، شما در صورت بروز چنین مشکلی باید به سراغ کلینیک‌های متخصص ناباروری بروید و از آنها مشاوره کامل دریافت کنید. همه زوجین نابارور محسوب نمی‌شوند، در صورتی که زوجی به مدت حداکثر یک سال رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته باشد اما همچنان بارداری رخ ندهد، آنها را نابارور در نظر می‌گیرند.
از این رو برای رفع مشکل ناباروری، باید در ابتدا دلیل اصلی این معضل پیدا شود. بدین ترتیب زوجینی که با چنین شرایطی روبرو هستند باید از کمک متخصصان حرفه‌ای استفاده کنند و دلیل اصلی ناباروری خود را تشخیص دهند. در ادامه با توجه به مشکلی که دارند و براساس بودجه خود می‌توانند یکی از بهترین روش های درمان ناباروری را تجربه کنند.
سخن آخر
در صورتی که دلیل ناباروری زوجین به درستی تشخیص داده شود، بدون شک متخصصان می‌توانند بهترین روش درمان آن را بیابند و به مرحله اجرا در آورند. اگر ناباروری شما نیز ثابت شده است، امید و انگیزه خود را از دست ندهید و سعی کنید برای پیدا کردن متخصصان حرفه‌ای حاضر در این حوزه تحقیق و جستجو انجام دهید.
کلینیک‌های ناباروری زیادی در این حوزه فعالیت دارند که کلینیک رستاک نیز یکی از همین مراکز ناباروری محسوب می‌شود. شما می‌توانید با تیم متخصص این کلینیک مشورت کنید و بهترین روش درمانی را برای خود در نظر بگیرید.
