کمتر پیش می‌آید که زوجین هر 2 دچار اختلالات ناباروری باشند و هیچ یک از آنها نتواند بارداری یا باروری طبیعی را تجربه کنند. در بیشتر موارد یکی از زوجین، خانم یا آقا نابارور هستند و متخصص حرفه‌ای ناباروری می‌تواند اختلالات مادر و پدر را رفع کند. سپس با کمک زوج سالم برای بارداری دست به کار شود. متاسفانه در عصر حاضر به دلایل مختلفی همانند انواع اشعه‌های خطرناک و موثر یا تغذیه نامناسب، گاهی زوجین به طور کامل نابارور هستند. در صورت چنین شرایطی نمی‌توان از روش‌هایی همانند IUI نیز استفاده کرد و بهترین روش، جنین اهدایی خواهد بود. با توجه به اینکه زن و مرد هیچ یک توانایی بارداری و باروری ندارند، زوج دیگری جنین را برای آنها تولید می‌کند و سپس در اختیارشان قرار می‌دهد. شاید درک این روش کمی برای شما سخت باشد. در ادامه می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد این روش درمان ناباروری کسب کنید.
منظور از جنین اهدایی چیست؟
همان‌طور که از نام این روش درمان ناباروری می‌توان حدس زد، زوجی که توانایی بارداری و باروری دارد، جنینی تولید می‌کنند و سپس این جنین را به زوج نابارور می‌دهند. روش درمانی جنین اهدایی تا حدودی شبیه به روش درمانی تخمک اهدایی است اما تفاوت‌های عظیمی نیز در میان این 2 روش وجود دارد.
طی این روش از خانم اهداکننده تخمک و از آقای اهداکننده نیز اسپرم دریافت می‌شود، سپس در محیط آزمایشگاه و تحت نظر متخصصان حرفه‌ای این تخمک و اسپرم باهم ترکیب می‌شوند و لقاح را به وجود می‌آورند. به این روش لقاح مصنوعی نیز گفته می‌شود؛ زیرا والدین به صورت طبیعی بچه‌دار نمی‌شوند.
طی این روش درمان ناباروری به طور معمول بیش از رویان یا جنین ایجاد می‌شود و به دلیل درصد شکست اولیه، رویان‌های دیگر نیز به صورت فریزشده و برای باروری آینده نگهداری می‌شوند. ناگفته نماند این روش از نظر اسلامی نیز قوانین ویژه‌ای دارد که زوج نابارور قبل از انجام اقدامات لازم پزشکی باید از نظر قانونی و دادگاهی نیز اقدامات لازم را انجام دهند.
چه زمانی از روش جنین اهدایی استفاده می‌شود؟
خوشبختانه با توسعه علم و صنعت پزشکی، افراد نابارور هم می‌توانند پدر یا مادر شدن را تجربه کنند، کافی است طبق توصیه‌های متخصصان حرفه‌ای حاضر در حوزه ناباروری پیش روند. تصمیم‌گیری برای انجام روش درمانی جنین اهدایی تصمیم بسیار بزرگی است و از نظر روحی تاثیرات زیادی بر روی والدین دارد.
از این رو قبل از اینکه برای استفاده از این روش تصمیم قطعی بگیرید، توصیه می‌کنیم با متخصصان پیشرفته مشورت کنید و حتی به سایر روش‌های بارداری نیز فکر کنید. در برخی موارد زوجین می‌توانند از طریق لقاح مصنوعی IVF باردار شوند اما در صورتی که هر یک مشکلات زیر در زوجین مشاهده شود، اهدا کردن جنین برای آنها بهتر خواهد بود:
- زوجینی که به دلیل آزواسپرمی نمی‌توانند باردار شوند
- مردانی که در مایع سیمن آنها اسپرم کافی وجود ندارد
- مردانی که بعد از انجام نمونه‌برداری از بافت بیضه آنها هیچ اسپرمی مشاهده نشود
- زوجینی که به دلیل کیفیت پایین اسپرم باردار نمی‌شوند
- زوجینی که از طریق آی وی اف باردار نشده‌اند
- زوجینی که به بیماری‌های ژنتیکی دچار هستند و نمی‌توانند فرزند سالم را به دنیا آورند
به جز شرایط ذکر شده در بالا، موقعیت‌های خاص دیگری نیز وجود دارند که قدرت باروری زوجین را کاهش می‌دهد و در این صورت باید از جنین سایر افراد برای باروری خود استفاده کنند. در صورتی که سن خانم بالا باشد یا شیمی درمانی شود ممکن است قدرت باروری خود را دست بدهد و به روش‌های غیر طبیعی نیاز پیدا کند.
چه کسانی می‌توانند جنین اهدا کنند؟
جنین اهدایی باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد و هر زوجی نمی‌تواند برای اهدا کردن دست به کار شود. بلکه متخصص مورد نظر از شرایط و موقعیت زوج اهداکننده باخبر می‌شود و با معاینه و بررسی شرایط آنها برای اهدای جنین اقدام می‌کند. اغلب زوج‌های اهداکننده جنین به 2 دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه این زوج‌ها را نام می‌بریم:
- زوج‌هایی که از طریق روش‌های کمک باروری باردار را تجربه می‌کنند و رویان‌های ایجاد شده آنها بیش از تعداد مورد نظرشان است. به زبان دیگر زوجینی که رویان‌های اضافی دارند که نمی‌خواهند از آنها استفاده کنند.
- زوج‌هایی که از نظر باروری هیچ اختلالی ندارند و برای اهدای تخمک و اسپرم خود آمادگی کامل دارند.
برای استفاده از جنین اهدایی چه اقداماتی لازم است؟
هر یک از زوجینی که بعد از یک سال رابطه جنسی محافظت نشده نتوانند باردار شوند، باید به سراغ کلینیک ناباروری بروند. این کلینیک‌ها بهترین مشاوره را در اختیار فرد متقاضی قرار می‌دهند و آنها را به طور کامل معاینه می‌کنند. در این زمان کلینیک یا مطب تخصصی می‌تواند علت ناباروری زوج را تشخیص دهد و برای درمان آن روشی را تعبیه کند.
جنین اهدایی نیز یکی از روش‌های جدید درمان ناباروری محسوب می‌شود که برای بسیاری از زوجین موفقیت‌آمیز بوده است. متخصص ناباروری از شرایط الزامی زوج برای دریافت رویان اهدایی مطمئن می‌شود. می‌توان گفت این پزشکان تشخیص می‌دهند که آیا شما برای دریافت رویان اهدایی کاندید مناسبی به شمار می‌آیید یا باید از سایر روش‌ها استفاده کنید.
سپس با پشت سرگذاشتن روند قانونی و ارائه اسناد و مدارک لازم، زوج دریافت کننده باید آزمایش‌هایی انجام دهند. این آزمایش‌ها سلامت روانی و جسمی زوجین را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. در صورتی که هیچ مشکلی دیده نشود، زوج متقاضی می‌تواند از رویان‌های اهدایی استفاده کند و باردار شود.
اقدامات ضروری قبل از اهدای جنین
قبل از اینکه جنین اهدایی دریافت و منتقل شود، هر 2 زوج اهداکننده و دریافت‌کننده باید اقداماتی را انجام دهند. همچنین توجه به توصیه‌ها و مراقبت‌های متخصص حرفه‌ای این حوزه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که زوجین باید آنها را جدی بگیرند.
ارزیابی روان‌پزشکی اصلی‌ترین و مهم‌ترین مورد از اقدامات قبل از اهدای جنین است. این موضوع در هر 2 زوج اهداکننده و دریافت‌کننده بررسی می‌شود. علاوه بر ارزیابی روانی، متخصصان حرفه‌ای زوجین مورد نظر را از جهت بیماری‌های عفونی نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهند. برخی دیگر از اقدامات مهم نیز در ادامه ذکر می‌کنیم:
- ارزیابی فاکتور RH
- بررسی گروه خونی زوجین اهداکننده و دریافت‌کننده
- معاینه و بررسی وضعیت لگن خانم دریافت‌کننده
- مطمئن شدن از سلامت کامل رحم خانم دریافت‌کننده
- معاینه و بررسی وضعیت قلب
- بررسی احتمال بروز بیماری‌های خاص در دوران بارداری (این مشکل بیشتر در بانوانی رخ می‌دهد که بیش از 45 سال سن دارند)
مراحل استفاده از جنین اهدایی
در قدم اول زوج دریافت‌کننده باید مدارک و گواهی‌های ضروری را ارائه دهند و ثابت کنند که بیمار نیستند یا اعتیاد ندارند. همچنین این زوج باید مدارکی را آماده کنند که نشان دهند به هیچ‌وجه توانایی بارداری ندارند و نمی‌توانند به صورت طبیعی بچه‌دار شوند.
در مرحله بعد باید زوج دریافت‌کننده از نظر روحی و جسمی تحت ارزیابی‌های دقیق قرار گیرند تا سلامت کامل آنها تایید شود. سپس متخصص مدرک صادر می‌کند که نشان می‌دهد این زوج شرایط مناسب برای دریافت جنین اهدایی را دارند.
فراموش نکنید زوج نابارور در ابتدا باید به کلینیک ناباروری مراجعه کند و تمام روش‌های کمک باروری را انجام دهد. در صورتی که تمام این روش‌ها با شکست مواجه شد، نوبت به استفاده از روش رویان اهدایی می‌رسد. بعد از تشکیل جنین، متخصصان آندومتر خانم گیرنده را برای کاشت رویان آماده شود.
آمادگی رحم گیرنده یکی از اصلی‌ترین مراحل بارداری از این طریق است. هفده روز بعد از انتقال جنین به درون رحم گیرنده، تست بارداری انجام می‌شود تا از مثبت یا منفی بودن نتیجه ای فرآیند آگاه شوید. اگر تست بارداری شما مثبت بود باید به مراقبت‌های دوران حاملگی پایبند باشید.
احتمال موفقیت بارداری از طریق جنین اهدایی چند درصد است؟
با وجود اینکه روش‌های مختلفی برای درمان ناباروری تعبیه و طراحی شده‌اند اما متاسفانه همه این روش‌ها برای همه زوجین نابارور تاثیرگذار نخواهد بود. جنین اهدایی نیز یکی دیگر از روش‌های نوین درمان ناباروری محسوب می‌شود و درصد موفقیت آن در زوجین متفاوت فرق دارد. درضمن میزان موفقیت این روش به فاکتورهای زیر بستگی دارد:
- کیفیت جنین اهدا شده
- سن فرد اهداکننده جنین
- تعداد رویان‌های منتقل شده
- کیفیت رشد جنین
- شرایط نگهداری از جنین فریزشده
فاکتورهای ذکر شده در موفقیت این رویان‌های اهدایی زنده یا فریزشده تاثیر دارند. به طور معمول و در بیشتر موارد درصد موفقیت بارداری با کمک رویان‌های اهدای حدود 40 درصد خواهد بود.
شرایط ضروری اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان جنین اهدایی
بدون شک می‌دانید که سلامت روانی و جسمانی اولین شرط هر 2 زوج برای تولید و نگهداری از جنین خواهد بود. بنابراین زوجینی که از نوع بیماری عاری باشند می‌توانند اهداکننده یا دریافت‌کننده جنین اهدایی محسوب شوند. برخی از بیماری‌های خطرناک برای رویان اهدایی را در زیر نام می‌بریم:
- بیماری‌های داخلی
- اختلالات روانی
- بیماری‌های عفونی
- اختلالات ژنتیکی
- مشکلات مربوط به آلت تناسلی زنان
- اختلالات مربوط به اورولوژی
- عدم صلاحیت اخلاقی
متخصص زوجین را تحت درمان خود قرار می‌دهد تا از سلامت کامل آنها مطمئن شود. گیرنده رویان باید گواهی داشته باشند که نشان دهد آنها باردار نمی‌شوند. همچین خانم دریافت‌کننده جنین نیز باید دارای رحمی آماده باشد. هر 2 زوج مورد نظر باید از نظر اخلاقی پسندیده باشند. برخی دیگر از شرایط ضروری برای زوجین دریافت‌کننده و اهداکننده جنین اهدایی را در زیر نام می‌بریم:
- عدم ابتلا به بیماری‌های خاص و صعب العلاج
- عدم اعتیاد
- تابع قوانین جمهوری اسلامی
- محرمانه بودن اطلاعات زوج اهداکننده
- عدم وجود هر نوع رابطه میان زوج اهداکننده و دریافت کننده
- عدم ابتلا به بیماری‌های واگیردار همانند ایدز، گنوره، هپاتیت، سوزاک، سفلیس و غیره
- عدم ابتلا به ناهنجاری‌های اجتماعی خطرناک
- زن و شوهر بودن زوج اهداکننده
- سلامت بودن زوج اهداکننده و دریافت کننده
- ثبات داشتن زوجین اهداکننده و دریافت‌کننده
- یکسان بودن دین و مذهب زوج اهداکننده و دریافت‌کننده
- پشت سر گذاشتن جلسات مشاوره کامل هر 2 زوج
جنین اهدایی به چند روش استفاده می‌شود؟
متخصصین حرفه‌ای حاضر در حوزه درمان ناباروری می‌توانند از جنین اهدایی به 2 روش استفاده کنند که در ادامه این 2 روش را به طور خلاصه نام می‌بریم:
- رویان اهدایی فریزشده
- رویان اهدایی تازه
رویان اهدایی فریزشده بیشتر از روش‌های دیگر متداول و رایج است؛ زیرا رویان فریز شده همیشه در دسترس متخصصان حرفه‌ای و در آزمایشگاه‌ها موجود خواهد بود. شاید برایتان سوال شود که جنین‌های اهدایی فریز شده چگونه به وجود می‌آیند؟
برخی از زوجین با کمک روش آی وی اف چنین جنین تولید می‌کنند که همه آنها را نیاز ندارند. بنابراین آزمایشگاه این جنین‌های اضافی را به صورت فریز شده نگه‌می‌دارد. توجه داشته باشید اطلاعات زوج اهدا کننده جنین فریزشده محرمانه است و در اختیار سایر افراد قرار نمی‌گیرد.
مراحل اولیه شامل تکمیل فرم‌های ضروری می‌شود تا زوج دریافت‌کننده از شرایط آتی باخبر شوند و اطلاعات کافی کسب کنند. در ضمن متخصص مورد نظر خانم دریافت‌کننده را برای رویان اهدایی آماده می‌کند. سپس نوبت به ارزیابی رحم خانم دریافت‌کننده می‌رسد که پیش از این ارزیابی باید داروهایی را تحت نظر متخصص خود مصرف کند و سپس با سونوگرافی واژینال شرایط رحم او بررسی شود.
هزینه بارداری از طریق جنین اهدایی
برعکس سایر روش‌های کمک باروری که هزینه مشخص و ثابتی ندارند، روش جنین اهدایی هزینه ثابتی دارد که در بیشتر مراکز ناباروری این هزینه یکسان است. این موضوع را در نظر بگیرید که هزینه مدت زمانی که رویان درون فریز آزمایشگاه نگهداری می‌شود در هر یک از کلینیک‌ها متفاوت است.
می‌توان گفت قیمت هر رویان فریز شده با سایرین فرق دارد و به طور معمول زوجین دریافت‌کننده قیمت متغیری را به ازای دریافت جنین پرداخت می‌کنند.
نتیجه گیری
هرچند در عصر مدرن امروزی زوجین بیشتر با مشکلات مربوط به ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند اما روش‌های درمانی مختلفی نیز برای رفع این مشکلات تعبیه و طراحی شده است. اهدای جنین فریزشده یا زنده نیز یکی از همین روش‌ها محسوب می‌شود که روند پیچیده و خاصی دارد و باید از متخصصان حرفه‌ای کمک بگیرید.
یکی از بهترین کلینیک‌ها برای انجام بارداری از طریق رویان اهدایی، کلینیک رستاک است که تیم متخصص آن در این حوزه فعالیت دارند و می‌توانند با قیمتی مناسب به بارداری موفق شما کمک کنند.
