در حوزه سلامت زنان، واژینیسموس یکی از بدفهم‌ترین موضوعات است که برخی از بانوان به دلیل این اختلال سختی زیادی را تحمل کرده‌اند. این اصطلاحی است که امکان دارد بسیاری از افراد شنیده باشند اما همه آنها درک کاملی از این اختلال ندارند. این مسئله باعث شده بسیاری از زنان احساس انزوا و سردرگمی داشته باشند. تصور کنید عملی که جزء لذت‌بخش‌ترین و رضایت‌بخش‌ترین تجارب زندگی افراد است، به منبعی از اضطراب و ترس تبدیل شود. چه اتفاقی می‌افتد؟ برای کسانی که از واژینیسموس رنج می‌برند، این موضوع یک وضعیت روزمره است اما واژینیسموس چیست و به چه دلایلی رخ می‌دهد؟ در این راهنما قصد داریم در مورد این اختلال بیشتر توضیح دهیم ودلایل آن را بازگو کنیم.
منظور از اختلال واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس وضعیتی است که با اسپاسمهای غیرارادی عضلانی در عضلات کف لگن مشخص می‌شود که نفوذ و دخول را با درد شدیدی همراه می‌کند. این موضوع در زمان مقاربت جنسی، معاینه توسط دکتر زنان و حتی استفاده از تامپون قابل مشاهده خواهد بود.
به عبارتی هر نوع نفوذ برای بانوان مبتلا به این اختلال دردناک و حتی غیرممکن است. این اختلال اغلب منجر به پریشانی قابل توجهی می‌شود که نه تنها بر صمیمیت فیزیکی بلکه بر رفاه عاطفی و روابط نیز تاثیرگذار است. اسپاسم‌ها می‌توانند به عنوان یک واکنش شدید در مقابل بیش‌بینی نفوذ رخ دهند.
همین مسئله چرخه‌ای از اضطراب و ناراحتی را ایجاد می‌کند که شکستن این چرخه می‌تواند چالش برانگیز باشد. در نظر داشته باشید واژینیسموس فقط یک وضعیت فیزیکی نیست. با عوامل عاطفی و روانی در می‌آمیزد و بر جنبه‌های مختلف زندگی یک زن تاثیرگذار خواهد بود.
چند نوع واژینیسموس وجود دارد؟
اکنون که متوجه شدید واژینیسموس چیست، می‌توانید بیشتر و بهتر این اختلال را درک کنید. برای رفع و درمان این مشکل بد نیست انواع مختلف آن را نیز بشناسید. در ادامه سه دسته اصلی واژینیسموس را به شما معرفی می‌کنیم:
- واژینیسموس اولیه: این زمانی اتفاق می‌افتد که زنی به دلیل درد یا ترس ناشی از دخول هرگز نتوانسته رابطه جنسی و دخول را تجربه کند. این اتفاق اغلب در افرادی رخ می‌دهد که تجربه جنسی قبلی نداشته‌اند.
- واژینیسموس ثانویه: این نوع از واژینیسموس پس از یک دوره عملکرد طبیعی جنسی رخ می‌دهد. زنان ممکن است بعد از ضربات روحی شدید، تجربه زایمان، شرایط سلامتی یا سایر تغییرات زندگی که باعث اضطراب یا ترس از دخول شده است، این شرایط را تجربه کنند.
- واژینیسموس موقعیتی: برخی از زنان با توجه به شرایطی که در آن قرار می‌گیرند با این اختلال روبرو می‌شوند. برای مثال برخی از بانوان به هنگام برقراری رابطه جنسی واژینیسموس دارند و به هنگام معاینه پزشک یا حتی قرار دادن تامپون راحت هستند. برعکس این شرایط نیز امکان‌پذیر خواهد بود.
واژینیسموس اولیه، رایج‌ترین نوع واژینیسموس
ترس از دخول یکی از دلایل اصلی واژینیسموس است که زنان از نظر عاطفی و فیزیکی با شرایط سختی روبرو هستند. این ترس در افرادی رخ می‌دهد که سابقه دخول و رابطه جنسی کامل را نداشته‌اند. این نوع واژینیسموس می‌تواند منجر به افسردگی شود و حتی گوشه‌گیری فرد را به همراه داشته باشد.
افرادی که به این اختلال دچار هستند، بیش از هر کس دیگری به کمک شریک جنسی و زندگی خود نیاز دارند. با اینکه مقاربت جنسی عملی لذت‌بخش است اما برای این بانوان با درد شدید همراه خواهد بود. پیش‌بینی درد حاصل از مقاربت جنسی می‌تواند باعث تغییرات عضلات لگن و منجر به واژینیسموس شود.
از این رو افرادی که سابقه رابطه جنسی نداشته‌اند باید در انتخاب شریک جنسی خود برای از دست دادن بکارتشان دقت بیشتری به خرج دهند. در واقع شخصی می‌تواند این اختلال را در بدن شما از بین ببرد که از نظر عاطفی، روحی و فیزیکی شما را برای رابطه جنسی و صمیمیت فیزیکی آماده کرده باشد.
عوارض ناشی از واژینیسموس
این اختلال عوارض مختلفی بر روی زنان ایجاد می‌کند و بدترین عارضه آن نیز بی‌میل شدن زنان به برقراری رابطه جنسی است. البته که این اختلال باعث سردی روابط و حتی طلاق زوجین می‌شود و افسردگی‌های شدید بانوان را به همراه دارد.
بانوانی که از این اختلال رنج می‌برند، در بیشتر موارد اعتماد به نفس پایینی دارند و در موقع برقراری رابطه جنسی نیز درد بسیار را متحمل می‌شود. در ضمن بانوان مبتلا به اختلال واژینیسموس از برقرار رابطه جنسی ترس زیادی دارند. برخی از عوارض این بیماری عبارت هستند از:
- عدم توانایی برای معاینه لگن
- عدم رضایت از رابطه جنسی
- ترس شدید از برقراری رابطه جنسی
- تنهایی و انزوا بانوان
علت واژینیسموس چیست؟
شاید برایتان سوال شود که دلیل اختلال واژینیسموس چیست و چرا تنها برخی از بانوان با این مشکل روبرو هستند. برای درمان این اختلال بهتر است دلیل اصلی آن را بشناسید. به منظور شناخت دلایل اصلی واژینیسموس می‌توانید بخش‌های زیر را مطالعه کنید.
عوامل روانی موثر بر روی واژینیسموس
می‌توان گفت واژینیسموس به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و به طور معمول دلایل این اختلال ترکیبی از عوامل روانی و فیزیکی هستند. البته این دلایل در افراد مختلف، متغیر است و به بررسی‌های فردی نیاز دارد. برخی از دلایل و عوامل روانی واژینیسموس عبارت هستند از:
- اضطراب و ترس شدید: بسیاری از زنان مبتلا به واژینیسموس ترس‌های زمینه‌ای مربوط به رابطه جنسی دارند و ممکن است در این تجربه‌های جنسی خود آسیب شدیدی دیده باشند.
- تجربه جنسی منفی: تجربه مقاربت دردناک یا معاینه پزشکی می‌تواند یک دلیل اصلی برای ترس پایدار زنان از برقرار رابطه جنسی محسوب شود.
- باورهای فرهنگی و مذهبی: هنجارهای اجتماعی و تربیت می‌تواند نقش مهمی در نحوه درک زنان از تمایلات جنسی داشته باشد که منجر به اضطراب در مورد فعالیت جنسی می‌شود.
عوامل فیزیکی موثر بر روی واژینیسموس
علاوه بر عوامل روانی که در قسمت بالا ذکر شد، برخی از بانوان به دلایل فیزیکی نیز به این اختلال دچار می‌شوند. به هر حال اختلال مربوط به واژینیسموس بعد از شناخت دلیل اصلی آن قابل درمان خواهد بود. برخی از این عوامل فیزیکی را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- شرایط مربوط به سلامت فیزیکی: شرایطی مانند آندومتریوز یا بیماری التهاب لگن می‌تواند باعث درد در حین مقاربت شود که سفت شدن انعکاسی عضلات لگن را به همراه دارد.
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی، به ویژه در دوران یائسگی می‌تواند منجر به خشکی واژن، ناراحتی واژن و تشدید علائم واژینیسموس شود. افراد که به یائسگی زودرس دچار هستند شاید بیشتر این اختلال را درک کنند.
- وضعیت ژنتیکی: برخی از زنان ممکن است به دلیل وضعیت ژنتیکی و اختلالی که در عملکرد کف لگن دارند، مستعد اختلال واژینیسموس خواهند بود.
علائم رایج واژینیسموس چیست؟
برای اینکه مطمئن شوید به اختلال واژینیسموس دچار هستید و بتوانید برای درمان آن اقدام کنید، بهتر است با علائم رایج این بیماری آشنا باشید. شناخت علائم واژینیسموس خیلی کار سختی نیست اما به هر حال باید از متخصصان زنان و زایمان یا حتی ناباروری کمک بگیرید.
برای برخی از افراد شناسایی این اختلال می‌تواند چالش برانگیز باشد؛ زیرا بسیاری از زنان ممکن است از بحث در مورد علائم خود خجالت بکشند و سکوت را ترجیح دهند. در این بخش علائم رایج واژینیسموس را شرح می‌دهیم:
- مقاربت دردناک: شایع‌ترین علائم این اختلال، ناراحتی یا درد هنگام دخول است که می‌تواند از خفیف یا شدید متغیر باشد.
- اسپاسم غیرارادی عضلانی: زنان ممکن است انقباضات غیرارادی عضلات کف لگن را تجربه کنند که همین مسئله نفوذ را برای آنها دشوار یا حتی غیرممکن می‌کند.
- ترس یا اضطراب: اضطراب پیش‌بینی‌کننده در مورد دخول می‌تواند منجر به پریشانی عاطفی و اجتناب از صمیمیت جنسی شود.
- مشکل در معاینه زنان: بسیاری از زنان مشکلاتی را در طول معاینات پزشکی گزارش می‌کنند که منجر به اجتناب از مراجعه به دکتر می‌شود.
تاثیرات عاطفی واژینیسموس
علاوه بر تاثیراتی که واژینیسموس بر روی فیزیک افراد دارد، این اختلال می‌تواند پیامدهای عاطفی متعددی نیز به همراه داشته باشد. در برخی از بانوان تاثیرات عاطفی حاصل از این بیماری قابل توجه هستند. در چنین شرایطی زنان ممکن است احساس بی‌کفایتی، شرم یا سرخوردگی را تجربه کنند.
این احساس باعث تیرگی روابط آنها با شریک زندگی‌شان می‌شود و بر سلامت روان آنها تاثیر منفی دارد. اگر شما نیز از این اختلال رنج می‌برید، فراموش نکنید تشخیص به موقع این اختلال و درک احساسات ناشی از آن امری عادی و ضروری است و قدم برداشتن به سمت درمان آن می‌تواند اقدامی شجاعانه باشد.
شرکت در جلسه مشاوره برای تشخیص واژینیسموس
تشخیص واژینیسموس همانند سایر بیماری‌ها به کمک و راهنمایی افراد متخصص نیاز دارد. همان‌طور که ناباروری زنان امری بسیار مهم تلقی می‌شود، این اختلال نیز باید حائز اهمیت باشد و برای رفع آن تلاش کرد. اگر مشکوک به واژینیسموس هستید، بهتر است در جستجوی یک متخصص حرفه‌ای باشید.
شرکت در جلسات مشاوره تشخیص واژینیسموس می‌تواند به تعیین علل زمینه‌ای این اختلال کمک کند و گزینه‌های درمانی مناسب زیادی را در اختیار شما قرار دهد. پس درنگ نکنید و برای رفع این اختلال خود از افراد مطلع کمک بگیرید.
چگونه متخصصان واژینیسموس را تشخیص می‌دهند؟
شاید با بررسی علائم و دلایل این اختلال بتوانید تا حدودی وجود واژینیسموس را حس کنید و آن را تشخیص دهید اما برای کسب اطمینان قطعی از وجود این اختلال باید از متخصصان حرفه‌ای کمک و راهنمایی بگیرید. متخصصان نیز برای تشخیص قطعی واژینیسموس مسائل زیر را در نظر می‌گیرند:
- بررسی تاریخچه پزشکی: متخصص پزشک منتخب شما در مورد سابقه جنسی، هر گونه ضربه عاطفی پیشین و سلامت کلی شما صحبت می‌کند تا به درک بهتری از وضعیت شما دست یابد.
- معاینه فیزیکی: متخصص لگن شما را به طور کامل معاینه می‌کند تا عضلات کف لگن شما را مورد ارزیابی قرار دهد و علل فیزیکی درد را بشناسد.
- ارزیابی روانشناختی: اگر عوامل روانشناختی شما مشکوک باشد، ممکن است متخصص سلامت روان شما را تحت ارزیابی قرار دهد و اضطراب یا ترومای زمینه‌ای شما را شناسایی کند.
روش‌های درمان واژینیسموس
در صورتی که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنید، نگران نباشید. راه‌حل‌های مختلفی برای درمان واژینیسموس وجود دارند. متخصصان بعد از بررسی جنبه‌های فیزیکی و روانی این اختلال در بدن شما، بهترین روش درمان را ارائه می‌دهند. برخی از این روش‌های درمانی را در زیر نام می‌بریم:
- درمان کف لگن: فیزیوتراپی تخصصی می‌تواند به زنان کمک کند که اغلب از طریق تمرینات و تکنیک‌های تجویزشده، عضلات کف لگن را آرام کنند.
- مشاوره یا درمان روانی: درمان شناختی رفتاری یا جنسی درمانی می‌تواند عوامل عاطفی و روانی موثر در واژینیسموس را برطرف کند. این روش درمانی به زنان کمک می‌کند تا هرگونه آسیبی را پردازش کنند، اضطراب خود را تحت کنترل داشته باشند و نگرش‌های سالم‌تری نسبت به برقراری رابطه صمیمی احساس کنند.
- استفاده از ژل‌های روان‌کننده: این روش درمانی شامل استفاده از گشاده‌کننده‌های واژن می‌شود. محصولات مختلفی برای کشش تدریجی عضلات واژن و رفع حساسیت ناحیه اطراف آن طراحی شده‌اند و نفوذ را تسهیل می‌کنند.
- درمان‌های هورمونی: اگر تغییرات هورمونی باعث ناراحتی واژن شده باشند، مصرف برخی از داروهای همانند استروژن می‌تواند تسکین‌دهنده درد باشد.
- مصرف داروهای مدیریت درد: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا بی‌حس‌کننده‌های موضعی ممکن است به کاهش درد در حین دخول کمک کند.
رابطه واژینیسموس و بارداری
افرادی که به واژینیسموس دچار هستند و دخول یا رابطه جنسی برای آنها امکان‌پذیر نیست، به طور حتم توان بارداری نیز نخواهند داشت. بدون شک می‌دانید که نفوذ اسپرم به درون واژن و برخورد آن با تخمک می‌تواند باعث بارداری شود و اگر آلت تناسلی مرد دخولی نداشته باشد، بارداری نیز امکان‌پذیر نخواهد بود.
البته بارداری بدون دخول و از طریق روش‌های مصنوعی همانند IVF قابل انجام است اما این روش‌ها بیشتر برای کسانی قابل اجرا هستند که توانایی بارداری ندارند. مبتلایان به واژینیسموس اگر بتوانند به این اختلال را درمان کنند، برای بارداری با مشکلی روبرو نخواهند بود.
سخن آخر
واژینیسموس یک بیماری پیچیده است که جنبه‌های فیزیکی و عاطفی را در هم آمیخته و بسیاری از زنان در سراسر جهان تحت تاثیر این بیماری هستند. با درک ماهیت واژینیسموس، شناخت علائم آن و بررسی گزینه‌های درمانی می‌توانید به بهبود این وضعیت فیزیکی خود کمک کنید.
برای پیدا کردن و تشخیص بهترین روش درمانی واژینیسموس توصیه می‌کنیم به مرکز ناباروری رستاک مراجعه کنید. این مرکز یا کلینیک ناباروری انواع خدمات مربوط به روابط جنسی و بارداری را در اختیار بیماران قرار می‌دهد و جزء مجهزترین کلینیک‌ها محسوب می‌شود.
