قاعدگی ممکن است به دلایل زیادی از جمله تغییر رژیم غذایی یا سبک ورزش فرد با تاخیر همراه باشد. در بیشتر موارد زمانی که خانم‌های متاهل پریود نمی‌شوند، بلافاصله به فکر آزمایش بارداری می‌افتند. در نظر داشته باشید حتی اگر دلیل پریود نشدن شما بارداری باشد، نباید خیلی زود این آزمایش را انجام دهید؛ زیرا نتیجه آن منفی خواهد بود. تخمدان‌ها در طول تخمک‌گذاری به طور تقریبی هر 28 روز یک تخمک آزاد می‌کنند. اگر در این زمان هیچ اسپرمی تخمک را بارور نکند، به طور معمول قاعدگی فرد حدود 14 روز بعد آغاز می‌شود. با اینکه پریود نشدن یکی از اولین نشانه‌های بارداری است اما دلایل دیگری نیز برای این معضل وجود دارند که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.
حامله‌ام یا فقط پریودم دیر شده است؟
اگر پریود شما دیر شده است و فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، می‌توانید آزمایش بارداری انجام دهید. اکثر آزمایش‌های خانگی نیز دقیق هستند اما به هر حال کمک گرفتن از روش‌های به روز و مدرن بهتر است؛ زیرا آزمایش‌های علمی درصد خطای کمتری دارند و برای دریافت نتیجه نهایی بهتر است به سراغ پزشک متخصص بروید.
برخی از علائم بارداری در 6 هفته اول پس از لقاح قابل شناسایی هستند. اگر در عرض 6 هفته پریود نشدید، بعید است که علت پریود نشدن شما به بارداری ارتباطی داشته باشد.
دیر شدن پریود تا چه زمانی طبیعی است؟
اکثر افرادی که به یائسگی نرسیده‌اند به طور معمول و تقریبی هر 28 روز یکبار پریود می‌شوند. با این حال چرخه قاعدگی سالم و بی‌نقص می‌تواند از هر 21 تا 40 روز متغیر باشد. اگر قاعدگی شما در این محدوده‌های زمانی قرار نمی‌گیرد. ممکن است دلایل دیگری وجود داشته باشند.
دلایل موقت برای عدم قاعدگی
بی‌نظمی‌های قاعدگی مانند عقب افتادن یا تاخیر پریود، در 14 تا 25 درصد از زنانی که در سنین باروری هستند رخ می‌دهد. دلیل پریود نشدن علاوه بر بارداری می‌تواند به شرایط مختلفی همانند عدم تعادل هورمونی، کنترل بارداری هورمونی، استرس، کاهش وزن، تروما و برخی دیگر از مشکلات مربوط به سلامتی مربوط باشد.
برخی از این دلایل موقتی هستند و خیلی زود با روش‌های درمانی ساده رفع می‌شوند اما برخی دیگر به کمک متخصصان حرفه‌ای نیاز دارند. به هر حال در صورتی که پریود نشدید، لازم نیست بلافاصله به فکر کیت بارداری باشید. بهتر است دلایل دیگر غیر از حاملگی را نیز بسنجید.
پریودهای نامنظم در سال‌های اولیه‌ای که پریود می‌شوید، امری رایج است. مسائل مختلفی بر منظم بودن چرخه قاعدگی شما موثر هستند که در بخش‌های بعدی این دلایل را شرح می‌دهیم.
تغییرات وزنی حاصل از تغییر رژیم غذایی
افزایش یا کاهش وزن سریع به میزان قابل توجهی بر روی تعادل هورمونی شما موثر است و در سیستم بدن شما اختلال ایجاد می‌کند. اختلالات مربوط به خوردن و رژیم غذایی همانند بی‌اشتهایی عصبی ممکن است باعث اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان شما شود.
این تغییر ایجاد شده بر روی محور غدد بدن شما، باعث تغییر در سطوح هورمونی می‌شود و ممکن است باعث نامنظم شدن یا حتی قطع کامل دوره قاعدگی شما شود.
کاهش وزن شدید
افرادی که در رژیم و تغذیه خود با اختلالاتی روبرو هستند و به بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی دچار شده‌اند، در چرخه قاعدگی خود شاهد بی‌نظمی خواهند بود. کاهش وزن بیش از حد می‌تواند باعث پریود نشدن شود یا اینکه دوره قاعدگی شما را بی‌نظم کند.
در واقع نداشتن چربی کافی بدن می‌تواند تخمک‌گذاری را متوقف کند. دریافت روش‌های درمانی برای رفع مشکل اختلال رژیم غذایی و رسیدن به وزنی که در بدن چربی بهینه ایجاد شود، می‌تواند چرخه قاعدگی شما را به حالت اولیه برگرداند. افرادی که در تمرینات شدید همانند ماراتن شرکت می‌کنند ممکن است دچار بی‌نظمی در چرخه قاعدگی شوند.
چاقی
همان‌طور که کاهش وزن می‌تواند یاعث تغییرات هورمونی شود. وزن بالا و چاقی بیش از حد نیز می‌تواند در چرخه پریود شما بی‌نظمی ایجاد کند. چاقی می‌تواند باعث شود بدن شما مقدار زیادی استروژن که یک هورمون اصلی برای تولیدمثل است تولید کند.
استروژن بیش از حد می‌تواند در روند قاعدگی شما اختلال به وجود آورد و حتی ممکن است پریود شما را به طور کامل قطع کند. اگر پزشک متخصص تشخیص دهد که چاقی عامل تاخیر دوره قاعدگی شما است، بهتر است به فکر تغییر سبک زندگی خود باشد.
در ضمن توصیه میکنیم بیشتر بر روی غذاهای غنی که مواد مغذی دارند تمرکز کنید. همچنین با ورزش کردن می‌توان وزن خود را کاهش دهید و به استایل مورد نظرتان دست یابید.
استرس و فشار روحی
استرس شدید می‌تواند بر بخشی از مغز که هورمون‌های تولیدمثل را کنترل می‌کند، تاثیر بگذارد. این مسئله می‌تواند باعث توقف تخمک‌گذاری و پریود شود. هنگامی که علت استرس کاهش یابد یا فرد راهبردهای مقابله‌ای برای مدیریت استرس خود پیاده کند، به طور حتم چرخه منظم او ممکن است دوباره اصلاح شود و به حالت اول برگردد.
استرس مزمن می‌تواند هورمون‌های شما را از بین ببرد، روال روزانه‌تان را تغییر دهد و حتی بر بخشی از مغز که مسئول تنظیم پریود است آسیب بزند. با گذشت زمان، استرس می‌تواند منجر به بیماری یا افزایش و کاهش وزن ناگهانی شود که همه این مواد بر روی چرخه قاعدگی شما موثر هستند.
شیردهی و تولید بیش از حد پرولاکتین
پرولاکتین هورمونی است که بدن انسان در دوران شیردهی می‌سازد. این می‌تواند قاعدگی را تحت تاثیر قرار دهد و به همین دلیل است که اکثر افرادی که شیر می‌دهند، پریود نمی‌شوند. به طور معمول زمانی که فرد شیردهی را متوقف کند، دوباره پریود می‌شود.
ترشحات شیری رنگ از نوک سینه‌های می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که در بدن فردی که شیردهی ندارد مقدار زیادی پرولاکتین تولید شده است. پزشکان می‌توانند تولید بیش از حد پرولاکتین را با دارو درمان کنند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای عدم تعادل هورمونی هستند که این معضل علاوه بر ایجاد کیست تخمدان می‌تواند بر سلامت کلی آنها تاثیر بگذارد. همچنین این مشکل باعث می‌شود که فرد پریودهای نامنظم داشته یا به طور کامل قاعدگی او قطع شود.
بیش از 10 درصد زنان در سنین باروری دارای سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند و ممکن است تخمدان‌های بزرگ شده با خوشه‌هایی از کیست‌های کوچک و خوش خیم داشته باشند. افراد مبتلا به این سندرم ممکن است علائم دیگری به جز قطع پریود داشته باشند که این علائم عبارت هستند از:
- خونریزی خفیف
- خونریزی شدید یا غیر قابل پیش‌بینی در طول قاعدگی
- اضافه وزن و چاقی
- نازک شدن مو
- آپنه خواب
- بارداری سخت
- رویش موهای زائد روی صورت، پشت و ران‌ها
- افزایش ترشحات واژن
- احساس گرفتگی در واژن یا حتی ماهیچه‌ها
ورزش بیش از حد
نامنظم بودن دوره پریود در میان ورزشکارانی که به شدت تمرین می‌کنند، امری شایع است. ورزش شدید باعث ترشح هورمون‌های استرس در بدن می‌شود که می‌تواند در تولید هورمون‌های تناسلی اختلال ایجاد کند و باعث پریودهای نامنظم و قطع دوره قاعدگی شود.
ورزش‌هایی که ممکن است باعث کاهش وزن بدن فرد شود مانند دویدن در مسافت طولانی و رقص باله شدید بیشتر از سایر ورزش‌های در دوره پریود خانم‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
روش کنترل بارداری
شما از کدام یک از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنید؟ روش کنترل بارداری که بر روی هورمون‌های شما تاثیر بگذارد، تخمک‌گذاری را سرکوب می‌کند. در نتیجه شما در دوره قاعدگی خود تغییراتی را تجربه می‌کنید. این روش‌های جلوگیری از حاملگی می‌توانند دوره قاعدگی شما را جلو بیندازند یا آن را با تاخیر همراه سازند. همچنین ممکن است دوره قاعدگی شما به طور کامل قطع شود.
دلایل دائمی پریود نشدن
برخی از بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است از پریود شدن شما جلوگیری کنند. اگر باردار نیستید، ممکن است به دلیل استرس زیاد یا وزن خیلی کم پریود شما دیر شود. برخی از شرایط همانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، دیابت و غیره بر روی چرخه قاعدگی شما موثر هستند.
در صورتی که نگران پریود نشدن خود هستید اما اطمینان داری که باردار نیستید بهتر است به بررسی سایر دلایل مشغول شوید. علل شایع پریود نشدن می‌تواند به عدم تعادل هورمونی یا مشکلات جدی سلامتی مرتبط باشد.
شیوع سیکل‌های قاعدگی نامنظم به سن، شغل و محل زندگی شما بستگی دارد. در بخش‌های بعد برخی از طولانی‌ترین دلایل عدم پریود را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
مشکلات تیروئید
تیروئید غده‌ای است که هورمون‌هایی را برای کنترل متابولیسم بدن تولید می‌کند. کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند. پرکاری تیروئید نیز منجر به بالا رفتن سطح هورمون‌های تیروئید در بدن می‌شود.
هر 2 مسائل ذکر شده بر روی نظم چرخه قاعدگی افراد موثر هستند. به طور معمول متخصص با انجام یک آزمایش خون ساده می‌توانند مشکلات مربوط به تیروئید شما را تشخیص دهند. اختلالات تیروئید باعث می‌شود شما پریود نشوید اما این معضل با دردسرهای دیگری نیز همراه است که برخی از آنها را در زیر نام می‌بریم:
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- افزایش یا کاهش وزن غیر قابل توضیح
- احساس گرما یا سرما دائمی
دوره پیش یائسگی
افراد زمانی که وارد دوره یائسگی می‌شوند که حداقل 12 ماه پریود نشده باشند. میانگین سنی افرادی که وارد یائسگی می‌شوند، به طور معمول 52 سال است. با این حال دوره قبل از یائسگی که پیش یائسگی خوانده می‌شود، ممکن است علائم و مشکلاتی به همراه داشته باشد که در سنین پایین‌تر شروع شوند. به جز پریود نشدن علائم دیگر دوره پیش یائسگی را در ادامه نام می‌بریم:
- پریودهای خیلی شدید یا خیلی ضعیف
- گر گرفتگی
- مشکلات مربوط به خواب
- نوسانات خلقی یا تحریک‌پذیری
- خشکی واژن
- کاهش علاقه به رابطه جنسی
دیابت
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در معرض خطر قاعدگی نامنظم هستند؛ زیرا تخمک‌گذاری در این افراد امکان‌پذیر نیست. در واقع به دلیل عدم تخمک‌گذاری، تخمدان هیچ تخمکی را در لوله فالوپ آزاد نمی‌کند. در چنین شرایطی فرد پریود نمی‌شود. پس دیابت بر روی پریود تاثیر بسزایی دارد.
نارسایی اولیه تخمدان
نارسایی اولیه تخمدان شرایطی است که طی آن تخمدان‌های فرد قبل از رسیدن به 40 سالگی کار خود را متوقف می‌کنند. نارسایی اولیه تخمدان همانند یائسگی زودرس یا دوره پیش از یائسگی نیست. افراد مبتلا به این معضل ممکن از به طور ماهانه پریود نشوند یا اینکه دوره‌های پریود آنها نامنظم باشد.
سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ یک وضعیت هورمونی است که به دلیل قرار گرفتن در معرض کورتیزول بیش از حد یا داروهای مشابه کورتیزول رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این سندرم ممکن است به طور منظم پریود نشوند یا چرخه قاعدگی آنها به طور کامل قطع شود.
چه زمانی به ملاقات پزشک برویم؟
اگر به طور دائم با چرخه قاعدگی نامنظم روبرو هستید و حتی برخی از ماه‌ها پریود نمی‌شوید، باید خیلی سریع به متخصص مورد نظر خود مراجعه کنید. دلایل مختلفی برای عدم پریود شما وجود دارند که تنها متخصص با بررسی وضعیت سلامتی‌تان می‌تواند این دلایل را به خوبی تشخیص دهد و برای رفع آن دست به کار شود.
حتی اگر قصد دارید تست بارداری انجام دهید، بهتر است به دستورالعمل متخصص خود توجه کنید. در ضمن یک هفته بعد از پریود نشدن برای تست بارداری دست به کار شوید. اگر زودتر از یک هفته این کار را انجام دهید ممکن است جواب آزمایش شما درست نباشد.
سخن آخر
بی‌نظمی در دوره قاعدگی یا پریود نشدن در افراد جوان شایع است. در این راهنما دلایل مختلف عدم پریود شدن را توضیح دادیم و شما فهمیدید که به جز بارداری دلایل دیگری نیز برای عدم پریود وجود دارند. برای مثال ممکن است استرس، ورزش شدید، روش کنترل بارداری یا تغییرات وزنی بر روی چرخه قاعدگی تاثیرگذار باشند.
برای اینکه پریود منظمی داشته باشید و در آینده به راحتی حامله شوید، باید به سراغ متخصصان حرفه‌ای بروید. تیم مرکز ناباروری رستاک بهترین و کامل‌ترین اطلاعات مربوط به چرخه نامنظم قاعدگی و دلایل آن را در اختیار شما قرار می‌دهد و در نهایت بهترین روش درمان را پیشنهاد خواهد داد. ما در رستاک به درمان ناباروری و حفظ باروری شما کمک میکنیم برخی خدمات ما خدمات شامل: فریز تخمک، فریز اسپرم، فریز جنین، آی یو آی ، آی یو اف و… است.
