عبارت تخمک‌گذاری از جمله عباراتی که همه ما زیاد شنیده‌ایم اما شاید کمتر کسی با مفهوم اصلی این عبارت آشنایی داشته باشد. به نظر شما منظور از تخمک گذاری چیست و چرا این روند در بدن خانم‌ها رخ می‌دهد. در پاسخ به این پرسش که تخمک گذاری چیست، می‌توان گفت زمانی که تخمک‌ها از تخمدان بانوان آزاد و رها می‌شوند، فرآیند تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. بدون شک می‌دانید که تخمک یکی از اصلی‌ترین عوامل برای بارداری بانوان است که باید سالم و بالغ باشد تا با اسپرم ترکیب شود و بارداری رخ دهد. برای اینکه بیشتر با روند تخمک‌گذاری و بارداری آشنا شوید، می‌توانید راهنمای زیر را به طور کامل مطالعه کنید.
منظور از تخمک گذاری چیست؟
برای پاسخ ساده به این پرسش که تخمک گذاری چیست می‌توان گفت زمانی که تخمکی از تخمدان بانوان آزاد می‌شود تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. در نظر داشته باشید این فرآیند یکی از اصلی‌ترین قسمت‌ها در چرخه قاعدگی بانوان محسوب می‌شود که برای بارداری آنها الزامی خواهد بود.
زمانی که تخمدان یک خانم بالغ تخمکی را آزاد می‌کند، فرآیند تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. این تخمک بعد از آزاد شدن درون بدن خانم با اسپرم ترکیب می‌شود و سپس به درون رحم جای می‌گیرد. با این اتفاق بارداری در بانوان رخ می‌دهد.
به طور کلی می‌توان گفت روند تخمک‌گذاری برای باروری بانوان بسیار مهم و بااهمیت است. برخی از مشکلات ناباروری زنان به روند ناقص تخمک‌گذاری آنها مرتبط است. برای آشنایی بیشتر با این روند با ما همراه باشید.
تخمک‌گذاری چه تاثیری بر روی بدن دارد؟
اکنون که متوجه شدید تخمک گذاری چیست، نوبت به بررسی این فرآیند می‌رسد. در طول تخمک‌گذاری تخمک‌های رسیده و بالغ درون تخمدان، رها می‌شوند و باعث آغاز دوره پیچیده‌ای در بدن خواهند شد. تخمک‌گذاری طبق مراحل خاصی انجام می‌شود که در ادامه این مراحل را توضیح می‌دهیم:
- رشد تخمک: اصلی‌ترین مسئله در روند تخمک‌گذاری رشد و تکامل تخمک است. در فرآیند تخمک‌گذاری یک تخمک در تخمدان رشد می‌کند، بزرگ می‌شود و سپس از تخمدان بیرون می‌زند.
- افزایش هورمون‌های بدن: در زمان این فرآیند مهم، برخی از هورمون‌ها همانند استروژن و LH در بدن افزایش پیدا می‌کنند. این هورمون‌ها در فرآیند تخمک‌گذاری و آزادسازی تخمک نقش بسیار مهمی دارند.
- آزادسازی تخمک: بعد از اینکه تخمکی درون تخمدان رشد کرد و سطح برخی از هورمون‌های ضروری در بدن افزایش یافت، نوبت به آزادسازی تخمک می‌رسد. تخمک آزاد شده به لوله رحم می‌رود و اگر در لوله رحم با اسپرم برخورد کند، بارداری رخ می‌دهد.
- ایجاد تغییر در بدن: در طول فرآیند تخمک‌گذاری بدن نیز با تغییراتی همراه است. به زبان ساده می‌توان گفت تخمک‌گذاری نیز عوارضی دارد. برای مثال برخی از افراد در نزدیکی تخمدان‌های خود درد و ناراحتی احساس می‌کنند. همچنین ترشحات واژن با تغییراتی روبرو است. دمای بدن بانوان تغییر می‌کند و حتی نوک پستان‌های آنها از حساسیت بیشتر برخوردار می‌شود.
دلیل اهمیت تخمک گذاری چیست؟
متاسفانه زوجینی که به اختلالاتی در روند تخمک‌گذاری مبتلا هستند، نمی‌توانند به راحتی بچه‌دار شوند. بنابراین هر نوع اختلال در فرآیند تخمک‌گذاری بانوان باعث ناباروری و نازایی آنها می‌شود و این مسئله نشان‌دهنده اهمیت روند تخمک‌گذاری برای بارداری است.
زوجینی که قصد دارند با برنامه‌ریزی دقیق بچه‌دار شوند باید از متخصصان زنان و زایمان کمک و راهنمایی بگیرند. سپس براساس زمان دقیق تخمک‌گذاری رابطه جنسی مفیدی را برقرار کنند که منجر به بارداری شود. در ضمن قبل از اینکه زمان تخمک‌گذاری را تشخیص دهید، باید مطمئن شوید که آیا تخمک‌گذاری شما به درستی انجام می‌شود؟
تخمک‌گذاری باعث آزاد شدن تخمک از تخمدان می‌شود و تخمک‌ها نیز در بارداری بانوان نقش مهمی دارند، به همین دلیل نمی‌توان از اهمیت روند تخمک‌گذاری در بارداری زوجین چشم‌پوشی کرد.
زمان انجام تخمک‌گذاری
بیشتر بانوان دارای چرخه قاعدگی 28 روزه هستند و عمل تخمک‌گذاری نیز از روز 14 این چرخه اتفاق می‌افتد. در نظر داشته باشید، زمان تخمک‌گذاری در بانوان مختلف متفاوت است. در واقع زمان فرآیند تخمک‌گذاری به طول دوره و چرخه قاعدگی بانوان بستگی دارد.
شاید برایتان سوال شود که چرخه قاعدگی چیست؟ به فاصله زمانی بین دوره‌های پریود زنان، چرخه قاعدگی می‌گویند که به طور معمول این فاصله 28 روز طول می‌کشد. بهترین زمان برای تخمک‌گذاری اواسط چرخه قاعدگی است که در بانوان مختلف کمی متغیر خواهد بود.
در صورتی که طی دوره تخمک‌گذاری، تخمک و اسپرم با هم ترکیب نشوند، تخمک به مرور از بین می‌رود و بر اثر عادت ماهیانه از رحم بانوان خارج می‌شود. می‌توان گفت تخمک‌های از دست رفته بانوان ماهانه به صورت خون پریود از رحم او خارج می‌شوند.
چطور بفهمم که تخمک‌گذاری انجام می‌دهم؟
در صورتی که چرخه قاعدگی منظمی دارید، به طور حتم تخمک‌گذاری شما نیز به خوبی انجام می‌شود. هر چه دوره قاعدگی شما منظم‌تر باشد، احتمال تخمک‌گذاری صحیح شما نیز بیشتر می‌شود. البته برای تشخیص انجام فرآیند تخمک‌گذاری می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. در بخش‌های بعدی بهترین روش‌ها برای تشخیص تخمک‌گذاری صحیح و به موقع را شرح می‌دهیم.
آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح هورمون‌های بدن
بهترین روش تشخیص برای انجام تخمک گذاری چیست؟ از آنجایی که قبل از تخمک‌گذاری میزان استروژن بدن بانوان افزایش می‌یابد، متخصصان حرفه‌ای با بررسی میزان این هورمون می‌توانند از روند اجرای تخمک‌گذاری مطمئن شوند.
علاوه بر هورمون استروژن، سطح LH یا هورمون لوتئین‌ساز نیز می‌تواند نشان‌دهنده فرآیند تخمک‌گذاری باشد؛ زیرا با نزدیک شدن به زمان تخمک‌گذاری سطح این ماده نیز در خون بانوان افزایش می‌یابد. اگر یک هفته قبل از آغاز دوره پریود، در خون شما پروژسترون بیشتری یافت شود، باز هم می‌توان حدس زد که روند تخمک‌گذاری شما به خوبی انجام می‌شود.
استفاده از کیت‌های آزمایش ادرار و اندازه‌گیری سطح LH
برای اینکه از روند اجرای تخمک‌گذاری خود مطمئن شوید، می‌توانید یک کیت آزمایش ادرار را از داروخانه‌ها بخرید و تغییرات سطح هورمون لوتئین‌ساز خود را تحت بررسی قرار دهید. اگر میزان این هورمون در ادرار شما بیشتر باشد به طور حتم تا 2 روز بعد احتمال تخمک‌گذاری وجود دارد.
در نظر داشته باشید همیشه وجود این هورمون در ادرار به معنای تخمک‌گذاری نیست و این امکان وجود دارد که فرد مورد نظر با مشکلاتی همانند فیبروم، کیست یا سایر بیماری‌ها درگیر باشد و نتواند فرآیند تخمک‌گذاری صحیحی را تجربه کند.
کمک گرفتن از نمودار دمای پایه بدن
یکی از بهترین، ساده‌ترین و آسان‌ترین روش‌ها برای تشخیص روند تخمک گذاری چیست؟ استفاده از نمودار دمای پایه بدن یکی از ارزان‌ترین روش‌ها برای تشخیص انجام تخمک‌گذاری صحیح است که بانوان محترم می‌توانند این روش را در منزل خود و بدون کمک متخصص امتحان کنند.
این نمودار تنها مشخص می‌کند که آیا بدن بانوان توانایی تخمک‌گذاری را دارد و همچنین بر روی تخمک‌گذاری انجام شده تاکید دارد اما نمی‌تواند زمان دقیق این فرآیند را اعلام کند.
سونوگرافی واژینال
تخمک‌ها درون تخمدان و فولیکول‌ها رشد می‌کنند، بنابراین بعد از اینکه تخمک برای فرآیند تخمک‌گذاری آماده شد، فولیکول در بدن بانوان بزرگ‌تر می‌شود. متخصص با سونوگرافی واژینال می‌توانند متوجه بزرگ‌تر شدن فولیکول شوند. در ضمن با نزدیک شدن به زمان تخمک‌گذاری، دیواره فولیکول‌ها نازک می‌شود.
بدین ترتیب با کمک سونوگرافی واژینال و بررسی وضعیت فولیکول، متخصص می‌تواند تخمک‌گذاری شما را تایید کند. پیش‌بینی زمان تخمک‌گذاری زنانی که از روش‌هایی همانند یا IUI برای بارداری خود استفاده می‌کنند کمی آسان‌تر است؛ زیرا این زنان از داروهای تحریک تخمک‌گذاری مصرف می‌کنند.
علائم تخمک گذاری چیست؟
در صورتی که قصد دارید براثر روش‌های عادی و در منزل خود زمان تخمک‌گذاری خود را بدانید باید به ترشحات واژنتان توجه کنید. به عبارت دیگر یکی از اصلی‌ترین علائم تخمک‌گذاری تغییر در ترشحات واژن است. ترشحات واژن در زمان تخمک‌گذاری با تغییر رنگ و ساختار همراه هستند.
ترشحات واژن در حالت عادی شفاف، بی‌رنگ و غلیظ هستند به طوری که کش می‌آیند اما در زمان تخمک‌گذاری این ترشحات تیره می‌شوند و غلظت بیشتری پیدا می‌کنند. به جز تغییر ترشحات واژن علائم دیگری نیز برای تشخیص تخمک‌گذاری وجود دارند که در ادامه نام می‌بریم:
- لکه‌بینی
- احساس درد در پستان‌ها
- سفت شدن پستان‌ها
- افزایش میل جنسی
- احساس درد در ناحیه تخمدان
- تغییر دمای بدن
- تغییر مخاط رحم
- تغییر دهانه رحم
- نفخ و انقباض شکم
- حساس شدن پستان‌ها
- افزایش حس بویایی
- تغییر در اشتها
- تغییر در خلق و خو
اهمیت و دلیل دانستن زمان تخمک گذاری چیست؟
تخمک‌های خارج شده از تخمدان بانوان، بین 12 تا 24 ساعت زنده هستند اما اگر با اسپرم ترکیب نشوند، تجزیه شده و از بین می‌روند. در نتیجه لقاح زوجین باید بین 12 تا 24 ساعت بعد از تخمک‌گذاری رخ دهد. بنابراین زوجینی که می‌خواهند شانس بیشتری برای بارداری داشته باشند، باید در زمان درست لقاح تشکیل دهند.
در صورتی که اسپرم به موقع و در هنگام آزاد شدن تخمک حضور داشته باشد، شانس باروری افزایش می‌یابد. بدین ترتیب دانستن زمان تخمک‌گذاری بسیار مهم است و به زوجین کمک می‌کند تا زودتر بچه‌دار شوند. بهترین زمان برای برقراری رابطه جنسی به منظور باروری نزدیک به زمان تخمک‌گذاری است.
احتمال بارداری در زمان تخمک‌گذاری چند درصد است؟
در صورتی که زوجین حداقل 5 روز قبل از زمان تخمک‌گذاری تا یک روز بعد از این فرآیند، رابطه جنسی برقرار کنند و اسپرم در همین دوره زمانی خود را به تخمک برساند، احتمال بارداری بیشتر است. به طور معمول اسپرم‌ها 3 تا 5 روز در بدن بانوان زنده می‌مانند و تا زمانی که اسپرم‌ها در لوله‌های فالوپ زنده هستند، شانس بارداری زیاد است.
برخی از زوجین نیز بدون توجه به علائم تخمک‌گذاری باردار می‌شوند اما اگر این علائم و روند تخمک‌گذاری را بشناسید، شانس شما برای بارداری برنامه‌ریزی شده بیشتر خواهد بود. البته همیشه توجه به زمان تخمک‌گذاری به منظور بارداری موفق نیست، بلکه برخی از زوجین با بررسی زمان تخمک‌گذاری از بارداری جلوگیری می‌کنند.
توجه داشته باشید بررسی زمان تخمک‌گذاری شاید از بارداری شما جلوگیری کند اما روش قابل اعتمادی برای پیشگیری از بارداری نیست. برای اینکه از بهترین روش‌های جلوگیری از بارداری باخبر شوید می‌توانید از متخصصان زنان و زایمان یا کلینیک‌های ناباروری کمک بگیرید.
آیا بارداری تنها در زمان تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد؟
برای پاسخ به این پرسش باید گفت خیر، تخمک آزاد شده از تخمدان در بیشتر موارد 12 تا 24 ساعت توانایی باروری دارد و اگر در این زمان اسپرم مرد به تخمک زن برسد احتمال بارداری افزایش می‌یابد. در نظر داشته باشید اسپرم مردان نیز تا 5 روز درون بدن بانوان زنده باقی می‌ماند و می‌تواند به باروری تخمک کمک کند.
از این رو حتی بعد از اتمام روند تخمک‌گذاری اگر تخمک و اسپرم همچنان در بدن خانم زنده و فعال باشند، امکان بارداری وجود دارد.
علائم بعد از تخمک گذاری چیست؟
بعد از تخمک‌گذاری علائم خاصی وجود ندارد اما ممکن است برخی از بانوان در بدن خود درد کمی را احساس کنند. این درد با توجه به تخمدانی که تخمک آزاد کرده است، در قسمت چپ و راست بدن احساس می‌شود.
در صورتی که ماه گذشته تخمدان چپ شما تخمک آزاد کرده باشد، شما در قسمت چپ بدنتان احساس درد دارید اما اگر در تخمدان سمت راست فرآیند تخمک‌گذاری را انجام دهد شما در سمت چپ بدن خود درد احساس می‌کنید.
نگران نباشید درد بدن ناشی از روند تخمک‌گذاری تنها یک روز طول می‌کشد و به طور خودکار رفع می‌شود. بنابراین شما بعد از فرآیند تخمک‌گذاری خود با علائم خیلی مشخصی روبرو نمی‌شوید.
تخمک‌گذاری چقدر طول می‌کشد؟
زمانی که تخمک از تخمدان خانم‌ها خارج می‌شود، با ترشحات هورمون همراه است. این هورمون به آزاد شدن تخمک بالغ و رشد کرده کمک می‌کند. در بیشتر بانوان، تخمک‌گذاری از روز 6 تا 14 چرخه قاعدگی انجام می‌شود. بعد از اینکه هورمون LH در بدن بانوان افزایش یافت، 28 تا 36 ساعت بعد تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.
در تمام چرخه‌های قاعدگی عادی، 6 تا 7 روز تخمک‌گذاری قابل انجام است. می‌توان گفت در این روزها احتمال تخمک‌گذاری زیادی است. در بیشتر بانوان 6 روز از دوره قاعدگی آنها برای تخمک‌گذاری بهترین زمان است.
سخن آخر
در این راهنما پاسخ به این سوال که تخمک گذاری چیست را توضیح دادیم. شما را با علائم آن آشنا کردیم و همچنین گفتیم که برای بارداری سریع‌تر و بی‌دردسر بهتر است در زمان تخمک‌گذاری رابطه جنسی برقرار کنید. برای اینکه از تخمک‌گذاری خود مطمئن شوید باید به سراغ متخصصان حرفه‌ای و مطب‌های تجهیزشده بروید.
یکی بهترین مراکز، کلینیک ناباروری رستاک است که خیلی سریع آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهد تا از تخمک‌گذاری شما مطمئن شود یا اینکه داروهایی برای تحریک فرآیند تخمک‌گذاری در اختیار شما قرار می‌دهد.
