امنوره اصطلاح علمی پریود نشدن است که به عدم قاعدگی زنان در سنین باروری اشاره دارد. اگرچه ممکن است پریود نشدن خیلی ساده و عادی به نظر برسد اما نباید پیامدهای آمنوره را نادیده گرفت؛ زیرا عدم بروز قاعدگی نه تنها بر سلامت جسمانی زنان بلکه بر رفاه عاطفی و کیفیت زندگی آنها نیز تاثیر منفی دارد. بسیاری از زنان بر این تصور هستند که پریود شدن نشان‌دهنده سلامتی و باروری آنها است که به طور ماهانه تایید می‌شود بنابراین عدم بروز این عادت ماهانه می‌تواند به سردرگمی، نگرانی و روبرو شدن با انبوهی از سوالات منجر شود. در صورتی که برای شما نیز سوال شده که علت امنوره چیست، چگونه می‌توان آن را درمان کرد و چطور علائم اولیه آن را بشناسید، راهنمای زیر را به طور کامل مطالعه کنید.
آمنوره چیست؟
آمنوره به دوره‌ای گفته می‌شود که طی آن زنان به مدت 3 ماه یا حتی بیشتر پریود نمی‌شوند. در واقع این دوره در زنانی رخ می‌دهد که در گذشته به طور منظم پریود می‌شدند اما به طور ناگهانی پریود آنها تا 6 ماه اتفاق نمی‌افتد. به طور معمول این حالت به دو دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود که آنها را در ادامه شرح می‌دهیم:
- آمنوره اولیه: آمنوره اولیه زمانی رخ می‌دهد که دختر تا سن 16 سالگی چرخه قاعدگی‌ش آغاز نشده باشد. این نوع آمنوره می‌تواند به دلیل عواملی همانند شرایط ژنتیکی، عدم تعادل هورمونی یا ناهنجاری‌های آناتومیک رخ دهد.
- آمنوره ثانویه: این نوع آمنوره نیز در زنانی اتفاق می‌افتد که در گذشته پریودهای منظمی را تجربه کرده‌اند. این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که عبارت هستند از بارداری، شیردهی، تغییرات هورمونی، سبک زندگی، استرس و کاهش شدید وزن.
علل پریود نشدن یا آمنوره
درک علل مختلف آمنوره برای تشخیص و درمان آن بسیار مهم است. در بخش‌های بعدی برخی از علل اصلی پریود نشدن را در زنان و دختران به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
علل فیزیولوژیکی
شایع‌ترین دلیل آمنوره ثانویه، بارداری است. تغییرات هورمونی در دوران بارداری چرخه قاعدگی را متوقف می‌کنند. همچنین زنان با نزدیک شدن به یائسگی در اواخر دهه 40 تا اوایل 50 سالگی تغییراتی را در چرخه قاعدگی خود تجربه می‌کنند.
این تغییرات ناشی از نزدیک شدن به یائسگی می‌تواند به توقف کامل پریود منجر شود. متاسفانه برخی از زنان نیز به یائسگی زودهنگام مبتلا هستند و دوره پریود آنها زودتر از حد انتظار پایان می‌یابد. یکی دیگر از دلایل اصلی که می‌تواند به پریود نشدن منجر شود، شیردهی مادران است.
سطح پرولاکتین در دوران شیردهی مادران افزایش می‌یابد که می‌تواند تخمک گذاری را سرکوب کند. با سرکوب این عملیات مهم آمنوره رخ می‌دهد و زنانی که به تازگی مادر شده‌اند پریود نخواهند شد.
علل پاتولوژیک
اضطراب ناشی از پریود نشدن یا امنوره و همراه داشتن پد بهداشتی
عدم تعادل هورمونی از دلایلی است که در بخش‌های قبل نیز به آن اشاره کردیم. عدم تعادل هورمونی شرایطی است که بر هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز تاثیر می‌گذارد و می‌تواند سیگنال‌های هورمونی لازم برای قاعدگی را مختل کند.
در ضمن سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی شایع است که می‌تواند به پریودهای نامنظم و آمنوره منجر شود. گذشته از عدم تعادل هورمونی، اختلالات تیروئید را نباید نادیده گرفت. کم‌کاری و پرکاری تیروئید می‌تواند بر چرخه قاعدگی زنان موثر باشد و در نهایت به آمنوره منجر شود.
برخی از بیماری‌های مزمن همانند دیابت، بیماری سلیاک و اختلالات خودایمنی نیز می‌توانند بر سلامت دوره‌های قاعدگی تاثیر منفی بگذارند. برخی از زنان و دختران به دلیل ناهنجاری‌های ساختار بدن خود با آمنوره روبرو هستند. برخی از این ناهنجاری‌ها که منجر به آمنوره اولیه می‌شوند را در ادامه نام می‌بریم:
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- ناهنجاری‌هایی که به هنگام انجام جراحی بر روی رحم اتفاق افتاده‌اند
- اختلالات ناشی از جراحی اندام‌های تناسلی
سبک زندگی
کاهش وزن شدید به ویژه در ورزشکاران یا افراد مبتلا به اختلالات خوردن، می‌تواند تعادل هورمونی آنها را مختل کند و در نتیجه زنان پریود نشوند. البته که اشتها و وزن تنها عامل مربوط به سبک زندگی نیست که منجر به آمنوره می‌شود. ورزش بیش از حد نیز از دیگر فاکتورها به حساب می‌آید.
در نظر داشته باشید فعالیت بدنی شدید به وضعیتی منجر می‌شود که آمنوره ناشی از ورزش خوانده خواهد شد. طی این شرایط بدن تولید و مصرف انرژی برای فعالیت بدنی را بر عملکردهای تولیدمثلی در اولویت قرار می‌دهد.
استرس نیز از دیگر عوامل موثر است؛ زیرا سطوح بالای استرس می‌تواند بر هیپوتالاموس تاثیر بگذارد و منجر به اختلال در چرخه قاعدگی شود. فراموش نکنید رژیم غذایی و تغذیه شما نیز بر روی پریود شدن موثر است. به گونه‌ای که تغذیه نامناسب یا رژیم محدودکننده می‌تواند بر سطح هورمون‌ها و سلامت قاعدگی‌تان تاثیر منفی بگذارد.
چرا بعد از مصرف قرص LD پریود نمی‌شویم؟
بدون شک می‌دانید که قرص ضد بارداری ال دی می‌تواند چرخه قاعدگی شما را از طرق مختلف تحت تاثیر قرار دهد و از پریود شدن شما جلوگیری کند اما این نوع پریود نشدن با آمنوره فرق دارد. دلایل اصلی که بعد از مصرف این قرص پریود نمی‌شوید واضح است که در این بخش آنها را نام می‌بریم:
- بروز تغییرات در تنظیمات هورمونی بدن
- تغییرات هورمونی که مانع از تخمک گذاری می‌شوند
- نازک شدن دیواره رحم
- خونریزی غیر طبیعی بعد از توقف کردن مصرف قرص ال دی
- استفاده مداوم از قرص ضد بارداری نام برده شده
در واقع شما به دلایلی که در بالا ذکر شد بعد از مصرف قرص‌های ضد بارداری پریود نمی‌شوید و بعد از ترک این قرص‌های پریود شدن شما حتمی خواهد بود. این در حالی است که آمنوره با دلایل غیرواضح و بزرگ‌تری روبرو همراه می‌شود.
علائم پریود نشدن یا امنوره
عدم استفاده از تامپون به دلیل پریود نشدن یا امنوره
در حالی که علائم اولیه آمنوره، فقدان قاعدگی است اما علائم دیگری نیز با توجه به علل زمینه‌ای این عارضه قابل مشاهده هستند. در ادامه برخی از علائم رایج این معضل را به طور خلاصه شرح می‌دهیم:
- گر گرفتگی: زنانی که به یائسگی نزدیک می‌شوند، ممکن است گر گرفتگی را در کنار آمنوره تجربه کنند.
- تغییرات وزن: افزایش یا کاهش وزن غیرقابل توجیه می‌تواند نشانه عدم تعادل هورمونی باشد که بر چرخه قاعدگی تاثیر دارد.
- آکنه و پوست چرب: شرایطی که به آمنوره منجر خواهند شد و نوسانات هورمونی باعث تغییراتی در پوست شما می‌شوند.
- رشد بیش از حد موهای زائد: هیرسوتیسم یا رشد بیش از حد مو در مناطقی که به طور معمول در مردان دیده می‌شود، می‌تواند با اختلالات هورمونی شما مرتبط باشد و در نهایت به آمنوره منجر شود.
- خستگی: احساس خستگی مزمن ممکن است همراه با آمنوره باشد. این علائم زمانی بیشتر می‌شود که آمنوره به دلیل شرایط سلامتی و پزشکی رخ دهد.
- تغییرات خلقی: عدم تعادل هورمونی به نوسانات خلقی، اضطراب و افسردگی منجر می‌شود که از علائم آمنوره است.
در صورتی که این علائم را در بدن خود شاهد هستید و ممکن است پریود نشوید، برای بررسی دلیل فقدان قاعدگی خود بهتر است به سراغ متخصص حاضر در این حوزه بروید و از او کمک یا راهنمایی کامل بگیرید.
نحوه تشخیص آمنوره
ممکن است شما علائم آمنوره را در خود مشاهده کنید اما همچنان نمی‌توانید به طور حتم از پریود نشدن خود برای چندین ماه آتی مطمئن شوید، در این صورت بهترین راهکار کمک گرفتن از افراد متخصص و پزشکان منتخب در این حوزه است. فرآیند تشخیص این عارضه اغلب چند مرحله دارد:
- متخصص تاریخچه پزشکی شما را بررسی می‌کند: پزشک منتخب با بررسی تاریخچه پزشکی اطلاعاتی در مورد چرخه قاعدگی وشیوه زندگی به دست می‌آورد. همچنین هر گونه استرس یا مسائل مربوط به سلامتی‌تان را درک خواهد کرد.
- متخصص با معاینه فیزیکی به پریود نشدن شما پی می‌برد: یک معاینه فیزیکی برای بررسی علائم مربوط به عدم تعادل هورمونی همانند آکنه، رشد موهای زائد و تغییرات وزن کارآمد است و به تشخیص فقدان قاعدگی نیز پی می‌برد.
- تست انجام دهید: متخصص برای تشخیص این عارضه آزمایش خونی را تجویز می‌کند که طی آن سطح هورمون‌های شما ارزیابی شوند. برای مثال هورمون لوتئینه‌کننده، هورمون محرک فولیکول، پرولاکتین، هورمون‌های تیروئید و سطح تستوسترون در این آزمایش خون تحت بررسی دقیق قرار می‌گیرند.
- متخصص از اندام تولیدمثل شما تصویربرداری می‌کند: یکی دیگر از آزمایش‌هایی که تشخیص این معرض در بانوان کمک می‌کند، آزمایش‌های تصویربرداری همانند سونوگرافی یا MRI است. طی این آزمایش‌ها اطلاعات زیادی در مورد اندام‌های تولیدمثل به دست می‌آید و ناهنجاری‌های ساختاری بدن نیز تحت بررسی قرار می‌گیرند.
روش‌های درمان پریود نشدن یا آمنوره
درمان مشکل پریود نشدن به علت اصلی بروز این مشکل مرتبط است. به طور معمول افراد با مدیریت شرایط زندگی خود می‌کنند این عارضه را درمان کنند. برای مثال با اصلاح سبک زندگی و مدیریت وزن می‌توانید دوباره پریود شوید.
برای کسانی که به دلیل کاهش وزن شدید یا ورزش افراطی آمنوره تجربه کرده‌اند، دستیابی به وزن سالم می‌تواند به بازیابی عملکرد دوره قاعدگی آنها کمک کند. مدیریت استرس نیز از دیگر روش‌های درمانی پریود نشدن است.
تکنیک‌هایی همانند یوگا، مدیتیشن یا مشاوره می‌تواند به کاهش سطح استرس و بازگرداندن تعادل هورمونی کمک کند. ناگفته نماند یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری می‌تواند از سلامت کلی و تعادل هورمونی شما حمایت کند. برخی از روش‌های درمانی این عارضه را نیز در ادامه ذکر می‌کنیم:
- هورمون درمانی: برای مشکلاتی همانند عدم تعادل هورمونی، داروهای ضد بارداری یا درمان جایگزین هورمونی می‌توانند تنظیم‌کننده چرخه قاعدگی محسوب شوند.
- درمان تیروئید: اگر اختلالات تیروئید در شما تشخیص داده می‌شود، با مصرف داروهای مناسب می‌توانید به عادی‌سازی سطح هورمون‌های بدن خود و برگرداندن قاعدگی کمک کنید.
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای: رسیدگی به شرایطی همانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا سایر اختلالات هورمونی با مصرف داروهایی همراه است که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کند و علائم آمنوره را نیز مدیریت خواهد کرد.
- جراحی: در مواردی که ناهنجاری بر ساختار کلی بدن موثر است، جراحی برای اصلاح مشکل یا بازگرداندن عملکرد طبیعی چرخه قاعدگی ضروری خواهد بود.
علاوه بر همه این روش‌های درمانی که ذکر شد شما حتی با مصرف داروهای گیاهی و به طور سنتی نیز شاید بتوانید درد خود را تسکین دهید. به طور کلی مشورت با یک متخصص امری ضروری است که به درمان شما کمک می‌کند.
عوارض پریود نشدن یا امنوره چیست؟
آمنوره یا پریود نشدن، بسته به علتی که دارد با عوارض جانبی مختلفی همراه خواهد بود. برخی از رایج‌ترین عوارض مرتبط با پریود نشدن را در ادامه شرح می‌دهیم:
- ترشحات شیری نوک پستان: این مشکل به دلیل عدم تعادل هورمونی و به ویژه افزایش سطح پرولاکتین اتفاق می‌افتد.
- ریزش مو: تغییرات هورمونی می‌تواند به نازک شدن مو یا حتی ریزش مو منجر شود.
- سردرد: نوسانات هورمونی ناشی از پریود نشدن باعث سردرد می‌شود.
- تغییرات بینایی: در برخی موارد عدم تعادل هورمونی شما می‌تواند بر روی بینایی‌تان تاثیر بگذارد.
- موهای زائد صورت: سطوح بالای آندروژن می‌تواند به افزایش رشد موهای صورت منجر شود.
- درد لگن: برخی از افراد ممکن است به دلیل پریود نشدن احساس درد و ناراحتی را در لگن خود تجربه کنند.
- آکنه: عدم تعادل هورمونی ناشی از آمنوره می‌تواند به آکنه منجر شود.
- استرس و اضطراب: عدم قاعدگی باعث اضطراب و استرس می‌شود به خصوص اگر شما دلیل پریود نشدن خود را ندانید.
- نوسانات خلقی: اگر پریود نشوید شاهد نوسانات خلقی و بی‌ثباتی عاطفی خود خواهید بود.
- از دست دادن تراکم استخوان: آمنوره طولانی مدت می‌تواند به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر پوکی استخوان ناشی از سطوح پایین استروژن منجر شود.
- ناباروری زنان: آمنوره قدرت باروری زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باردار شدن آنها را دشوار می‌کند.
- مشکلات قلبی عروقی: عدم تعادل هورمونی ناشی از پریود نشدن خطر بروز مشکلات قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
سخن آخر
آمنوره در حالی که اغلب به عنوان یک نگرانی در نظر گرفته می‌شود اما می‌تواند یک شاخص حیاتی برای سلامت باروری زنانی باشد که نیاز به IVF و IUI نداشته و به طور طبیعی باردار شده‌اند. البته باید به درک درستی از علائم آن برسید و در صورت عدم بارداری خود، برای درمان این مشکل دست به کار شوید.
اگر به هر دلیلی از بارداری خود ناامید هستید یا اینکه به دلیل پریودهای نامنظم یا عقب افتاده شانس بارداری شما خیلی کم است، می‌توانید از متخصصان مرکز باروری رستاک کمک و راهنمایی بگیرید. این کلینیک به تکنولوژی و وسایل جدید یا مدرنی تجهیز شده است که در زمینه درمان مشکلات ناباروری شما یاری‌دهنده بزرگی خواهد بود.
