حدود 70 درصد از بانوان باردار حالت تهوع را تجربه می‌کنند. حالت تهوع در بارداری می‌تواند طی هر ساعتی از شبانه‌روز اتفاق افتد و گاهی با استفراغ نیز همراه است. تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی مادران می‌تواند حدودی به این حالت کمک کند تا اینکه به طور کامل و با گذر زمان از بین برود. در صورتی که شما طی دوره بارداری خود حالت تهوع شدید دارید، بهتر است به متخصصان زنان و زایمان مراجعه کنید و از آنها راهنمایی بگیرید. در برخی موارد متخصصان با تجویز داروهای خاص به درمان حالت تهوع شما کمک می‌کنند. در این راهنما به طور مفصل در مورد حالت تهوع دوران بارداری توضیح می‌دهیم.
حالت تهوع در بارداری چگونه است؟
تهوع و استفراغ از علائم بارداری است که بیشتر زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این حالت در اوایل بارداری و به طور معمول بین هفته چهارم تا هفتم شروع می‌شود. برای مثال از میان 10 زن، 9 نفر آنها تا هفته 20 بارداری خود از شر حالت تهوع خلاص می‌شوند اما در برخی از زنان ممکن است این حالت بیشتر طول بکشد.
علت اصلی حالت تهوع در بارداری هورمون‌هایی است که طی دوران حاملگی در همه زنان تولید می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از بانوان به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی که دارند نسبت به سایرین بیشتر حالت تهوع دارند. درمان‌های خانگی مختلفی برای رفع این معضل وجود دارند که همه پاسخگو نخواهند بود. شاید متخصص حاضر در جلسات مشاوره ژنتیک نیز در مورد حالت تهوع آینده شما اطلاعاتی در اختیارتان قرار دهد.
برخی از متخصصان مصرف داروهای بدون نسخه را به بیماران خود توصیه می‌کنند که این داروها برای رفع حالت تهوع بسیار موثر هستند. علائم و حالت تهوع بیشتر زنان تا 3 ماه دوم تا حدودی بهبود می‌یابد.
حالت تهوع در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟
به طور معمول حالت تهوع در بارداری از هفته ششم حاملگی شروع می‌شود اما زمان دقیق این حالت در هر یک از مادران متفاوت و متغیر است، بنابراین نمی‌توان به طور دقیق زمانی برای شروع آن در نظر گرفت. بیشتر مادران باردار تا قبل از هفته 9 بارداری خود علائم حالت تهوع را تجربه می‌کنند.
بیشتر بانوانی که قبل از هفته 9 بارداری خود با حالت تهوع روبرو می‌شوند، تا هفته 14 نیز از شر آن خلاص خواهند شد. برای برخی از زنان حالت تهوع در بارداری تنها چند هفته طول می‌کشد، در حالی که برخی از بانوان تا چند ماه این حالت را تجربه می‌کنند. البته تعداد کمی از بانوان نیز در تمام دوران بارداری خود حالت تهوع دارند.
حالت تهوع در بارداری چه زمانی به اوج می‌رسد؟
حالت تهوع در بارداری برای بیشتر افراد حدود هفته 8 تا 10 بارداری شدیدترین حالت را دارد. با وجود این، نمی‌توان به طور دقیق زمان اوج حالت تهوع را ذکر کرد؛ زیرا این علائم شدید در همه بانوان یکسان نیست. به زبان ساده حالت تهوع در هر یک از مادران باردار متفاوت است و با علائم مختلفی همراه خواهد بود.
حالت تهوع در بارداری چقدر طول می‌کشد؟
حالت تهوع طی دوران حاملگی به طور تقریبی در هفته 13 بارداری یا پایان 3 ماهه اول بهبود می‌یابد یا به طور کلی از بین می‌رود. با این حال برخی از افراد در ابتدای 3 ماه دوم بارداری خود طی هفته 14 تا 27 دوران حاملگی علائم طولانی مدتی را تجربه می‌کنند. در برخی از موارد نادر نیز حالت تهوع تا پایان دوره بارداری ادامه دارد.
علل حالت تهوع در بارداری
علت دقیق حالت تهوع در بارداری ناشناخته است. فرقی ندارد شما به طور طبیعی باردار شوید یا اینکه از روش‌هایی همانند IVF و IUI استفاده کنید. به هر حال دچار حالت تهوع می‌شوید و این مشکل ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی یا کاهش قند خون در اوایل بارداری باشد.
همچنین استرس عاطفی، خستگی، مسافرت یا برخی از غذاها می‌توانند این حالت را تشدید کنند. حالت تهوع در برخی از افراد شدیدتر است، به خصوص کسانی که 2قلو باردار هستند.
با اینکه نمی‌توان دلیل دقیقی و مشخصی برای حالت تهوع در بارداری تعیین کرد اما متخصصان زنان و زایمان معتقد هستند که این حالت به خاطر ترکیبی از تغییرات فیزیکی و شیمیایی رخ می‌دهد. در ادامه برخی از دلایل اصلی آن را به طور خلاصه نام می‌بریم:
- افزایش هورمون‌های بارداری همانند گنادوتروپین جفتی انسان یا استروژن
- نوسانات فشار خون
- تغییرات در متابولیسم
- استرس و اضطراب شدید
- خستگی بیش از حد
- خوردن برخی از غذاها
- بوییدن برخی از غذاها
- دریازدگی
- گرمای شدید
علائم حالت تهوع در بارداری
علائم و نشانه‌های شایع حالت تهوع در بارداری موارد مختلفی است که البته در هر یک از مادران متفاوت خواهد بود. در ادامه برخی از این علائم را به طور خلاصه نام می‌بریم:
- ناراحتی معده یا معده درد شدید
- از دست دادن اشتها
- استفراغ
- احساس سوزش سر دل
- رفلاکس معده
- حس دریازدگی یا تشدید حالت تهوع به دلیل حرکت کردن
- برخی از بانوان احساس می‌کنند چیزی در گلوی آنها گیر کرده است
- احساس گرسنگی شدید
آیا حالت تهوع شدید خطرناک است؟
برای پاسخ به این پرسش باید گفت بله. در دوران بارداری خود نباید هیچ یک از حالات فیزیکی‌تان را نادیده بگیرید. حالت تهوع در بارداری امری رایج و شایع است اما در صورتی که این مشکل تشدید پیدا کرد باید برای رفع آن دست به کار شوید.
حالت تهوع معمولی در دوران بارداری به گونه‌ای است که مادر برای مدت کوتاهی در روز احساس و حالت تهوع دارد و ممکن است یک یا 2 بار استفراغ را تجربه کند. در موارد شدید، مادر باردار ممکن است چندین ساعت از روز را با حالت تهوع بگذراند و بیش از 4 بار در روز استفراغ داشته باشد.
در صورت روبرو شدن با چنین وضعیتی بهتر است به سراغ متخصص بروید؛ زیرا ممکن است این حالت شدید برای شما یا فرزندتان عوارضی به همراه داشته باشد.
نکات مربوط به حالت تهوع در بارداری
حالت تهوع در بارداری امری بسیار شایع است که بیشتر بانوان در دوران حاملگی خود آن را تجربه می‌کنند و حدود یک سوم از این بانوان ممکن است استفراغ نیز داشته باشند. در بیشتر خانم‌ها این حالت تهوع اغلب در ماه اول بارداری شروع می‌شود و طی هفته 14 تا 16 ادامه دارد.
متاسفانه برخی از مادران در تمام دوره حاملگی خود با حالت تهوع و استفراغ درگیر هستند. حالت تهوع به هیچ‌وجه به نوزاد شما آسیبی وارد نمی‌کند، مگر اینکه به دلیل استفراغ شدید وزن شما کاهش پیدا کند. کاهش وزن خفیف در 3 ماه اول زمانی که زنان علائم متوسطی دارند، غیر معمول نیست و برای جنین مضر نخواهد بود.
توجه داشته باشید میزان حالت تهوع شما در اولین بارداری‌تان با دومین بارداری شما یکسان نیست. به زبان ساده شما نمی‌توانید میزان حالت تهوع در بارداری‌های آینده خود را پیش‌بینی کنید.
آیا حالت تهوع بر روی جنین تاثیر دارد؟
هیچ مدرک رسمی که نشان دهد حالت تهوع و استفراغ بر روی جنین شما تاثیر منفی یا حتی مثبت دارد، به دست نیامده است. زنان مبتلا به حالت تهوع و استفراغ شدید در اغلب اوقات نوزادی با وزن پایین به دنیا می‌آورند اما همیشه این گونه نیست. طی دوران بارداری می‌توانید اسکن‌هایی انجام دهید که بر روی رشد کودک شما نظارت کامل دارد.
چگونه حالت تهوع در بارداری را کنترل کنیم؟
شاید کنترل و مدیریت حالت تهوع در دوران حاملگی کار سختی باشد اما به هر حال می‌توان تا حدودی این معضل را کنترل کرد. برای مثال شما می‌توانید به روش‌های زیر این حالت خود را کنترل کنید:
- مصرف غذاهای کربوهیدراتدار را کاهش دهید و سعی کنید غذاهای کم چرب بخورید.
- از مصرف برنج و ماکارونی خودداری کنید؛ زیرا هضم آنها شاید برای شما سخت باشد.
- سعی کنید بیسکوییت‌های ساده و ترد بخورید.
- از هر گونه غذا یا بویی که باعث ایجاد علائم می‌شوند خودداری کنید.
با انجام این کارها اگر علائم حالت تهوع شما برطرف نشد یا اگر به قدری حالت تهوع داشتید که از انجام فعالیت‌های روزانه خود بار ماندید، توصیه می‌کنید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. متخصصان می‌توانند با تجویز داروهای ضد تهوع حال شما را بهبود بخشند. البته نگران نباشید، مصرف این داروها طی دوره بارداری بی‌خطر است.
تغییر رژیم غذایی برای درمان حالت تهوع در بارداری
برای اینکه حالت تهوع خود را طی دوران حاملگی کمی برطرف کنید و احساس بهتری داشته باشید، می‌توانید تغییرات جزئی در رژیم غذایی خود به وجود آورید. در واقع تغییر رژیم غذایی در کاهش حالت تهوع تاثیر بسزایی دارد. ما در ادامه برخی از این تغییرات را در اختیار شما قرار می‌دهیم:
- صبح چند نان تست بخورید تا معده شما کمی آرام گیرد. حتی می‌توانید در کنار تخت چند عدد بیسکوییت ترد داشته باشید و قبل از بلند شدن آنها را میل کنید.
- به جای 3 وعده غذایی کامل می‌توانید چند وعده غذایی کوچک و جزئی در طول روز داشته باشید. وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید.
- از غذاهای تند و چرب خودداری کنید.
- مواد غذایی همانند موز، نان تست خشک، سیب زمینی پخته شده، ژلاتین، آبگوشت، تخم مرغ و سس سیب بخورید.
- بین وعده‌های غذایی اصلی از میان وعده‌های مغذی و غنی از پروتئین همانند ماست، کره بادام زمینی، سیب، کرفس، پنیر و آجیل بخورید.
- در طول روز مایعات زیادی بنوشید.
- از نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید.
- وقتی از منزل دور هستید، همیشه یک کیسه تنقلات همراه خود داشته باشید.
- با زنجبیل رنده شده واقعی چای درست کنید یا آب نبات زنجبیلی بخورید.
تغییر سبک زندگی برای درمان حالت تهوع در بارداری
علاوه بر رژیم غذایی، شما با تغییر سبک زندگی خود نیز می‌توانید به مشکل حالت تهوع حاملگی‌تان کمک کنید. روش‌های ذکر شده در زیر می‌توانند تاثیر زیادی بر روی بهبود حال شما داشته باشند:
- ویتامین‌های دوران بارداری خود را در کنار یک میان وعده مصرف کنید.
- در صورتی که ویتامین تجویز شده برای شما آهن دارد، سعی کنید آن را قبل از خواب مصرف کنید.
- با متخصص زنان و زایمان در مورد ویتامین‌های مصرفی خود مشورت کنید.
- از بوهای آزار دهند، نورهای چشمک‌زن و سایر موقعیت‌هایی که شما را آزار می‌دهد و حالت تهوع شما را تحریک می‌کند، اجتناب کنید.
- به اندازه کافی استراحت کنید.
- از سیستم تهویه مناسب برای اتاق خواب خود استفاده کنید.
- همیشه یک فن را درون اتاق روشن نگه‌دارید.
- هراز گاهی از منزل بیرون روید و کمی هوای تازه استشمام کنید.
- رایحه‌های تازه و مطبوع همانند لیمو، پرتقال و نعنا برای خوشبو کردن هوا استفاده کنید.
- بعد از غذا دراز نکشید.
- بعد از استفراغ دهان خود را بشویید. این موضوع از دندان‌های شما در برابر اسید موجود در استفراغ محافظت می‌کند.
به جز تغییر سبک زندگی و رعایت کردن نکاتی که در بالا ذکر شد شما می‌توانید از طب سوزنی نیز برای کاهش حالت تهوع خود کمک بگیرید.
چه داروهایی برای درمان حالت تهوع در بارداری موثر هستند؟
برخی از متخصصان زنان و زایمان شاید مصرف ویتامین ب 6 و دوکسیلامین را به شما توصیه کنند. دوکسیلامین علاوه بر اینکه حالت تهوع بارداری شما را کاهش می‌دهد، به عنوان یک داروی خواب‌آور نیز مصرف می‌شود. همچنین برای درمان تب یونجه و سایر آلرژی‌ها نیز کاربرد دارد.
هر 2 داروی نام برده شده بدون نسخه در دسترس هستند و نیازی به تهیه نسخه ندارید. در ضمن متخصصان زنان و زایمان داروهایی مخصوصی برای جلوگیری از حالت تهوع تجویز می‌کنند اما اگر این داروها نیز موثر نباشند، شما می‌توانید از داروهای دیگری همانند آنتی هیستامین‌ها استفاده کنید. به هر حال متخصص منتخب شما بعد از معاینه وضعیت سلامتی‌تان می‌تواند بهترین داروی ضد تهوع را به شما پیشنهاد کند.
سخن آخر
حالت تهوع در بارداری می‌تواند دوره حاملگی شما را به دوره‌ای سخت، تلخ، وحشتناک و ناراحت‌کننده تبدیل کند. این حالت در 3 ماه اول بارداری بسیار شدید و رایج است. خوشبختانه حالت تهوع بیشتر بانوان بعد از 3 ماه دوم کاهش می‌یابد. همان‌طور که توضیح دادیم، تغییر در شیوه زندگی و عادات غذایی شما ممکن است کمی تسکین‌دهنده باشند و علائم حالت تهوع شما را کمی کاهش دهند.
برای اینکه از بهترین روش‌های درمان حالت تهوع طی دوره حاملگی باخبر شوید باید در جلسات مشاوره متخصص خود شرکت کنید. مرکز ناباروری رستاک یکی از مراکزی است که بهترین و کامل‌ترین مشاوره‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد تا قبل از بارداری با تمام شرایط آن آشنا شوید.
