پولیپ‌های رحم توده‌هایی هستند که به دیواره داخلی رحم چسبیده‌اند و درون رحم منبسط می‌شوند. پولیپ رحم را با نام پولیپ آندومتر نیز می‌خوانند که در نتیجه رشد بیش از حد سلول‌های آندومتر رحم ایجاد می‌شود. به طور معمول این پولیپ‌ها غیرسرطانی یا خوش خیم هستند. البته برخی از آنها سرطانی خواهند بود و منجر به سرطان می‌شوند که به آنها پولیپ‌های پیش سرطانی می‌گویند. حجم این پولیپ‌های رحمی از چند میلی‌متر به اندازه یک دانه کنجد تا چندین سانتی‌متر به اندازه یک توپ گلف یا حتی بزرگ‌تر متغیر است. پولیپ آندومتر توسط یک پایه بزرگ یا یک ساقه نازک به دیواره رحم می‌چسبد. در بدن برخی از افراد ممکن است یک یا چند پولیپ وجود داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با این ضایعات رحمی مطلب زیر را دنبال کنید.
منظور از پولیپ رحم چیست؟
پولیپ رحم در لایه داخلی رحم یا آندومتر رشد می‌کند. این پولیپ‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که بافت آندومتر روند رو به رشدی را در پیش گیرد. این توده‌های بافتی توسط یک ساقه نازک یا یک پایه پهن به آندومتر متصل می‌شوند و به داخل رحم فرد امتداد می‌یابند.
پولیپ‌ها ممکن است گرد یا بیضی شکل باشند. حتی پولیپ‌های رحمی غیرسرطانی و خوش خیم نیز با عوارض همراه هستند و ممکن است باعث مشکلاتی در پریود یا قاعدگی فرد بیمار شوند. به عبارت دیگر پولیپ رحم یکی از دلایل ناباروری زنان به حساب می‌آید.
این ضایعات علاوه بر اینکه باعث بی‌نظمی خونریزی قاعدگی می‌شوند، خونریزی پس از یائسگی و جریان بسیار شدید قاعدگی یا خونریزی‌های بین دوره‌های قاعدگی را نیز موجب خواهند شد.
علائم پولیپ رحم
شایع‌ترین علائم مربوط به پولیپ رحم، خونریزی غیرطبیعی است. خونریزی غیر طبیعی شامل خونریزی واژینال بعد از یائسگی و دوره‌های قاعدگی نامنظم خواهد بود. بیشتر دوره‌های قاعدگی 4 تا 7 روز طول می‌کشند. چرخه‌های قاعدگی طبیعی نیز هر 28 روز اتفاق می‌افتند اما این چرخه می‌تواند از 21 تا 35 روز متغیر باشد. بسیاری از افراد مبتلا به پولیپ آندومتر پریود نامنظم دارند. علائم پولیپ رحم عبارت هستند از:
- دوره‌های قاعدگی نامنظم ( زمان و جریان غیرقابل پیش‌بینی)
- جریان شدید غیرعادی خونریزی در طول دوره قاعدگی (خونریزی شدید قاعدگی)
- خونریزی یا لکه‌بینی بین قاعدگی
- ناباروری ( ناتوانی در باردار شدن یا به پایان رساندن دوره بارداری)
- لکه‌بینی یا خونریزی واژن بعد از یائسگی (خون قرمز، صورتی یا قهوه‌ای)
- خونریزی بعد از مقاربت
متخصصان زنان و زایمان یا ناباروری با استفاده از روشهای مختلف می‌توانند پولیپ رحم را تشخیص دهند. پولیپ‌ها گاهی اوقات می‌توانند از طریق دهانه رحم شما به درون رحم وارد شوند. دهانه رحم دریچه‌ای میان واژن و رحم است. در صورت بروز پولیپ در دهانه رحم متخصص می‌تواند این بیماری شما را از طریق معاینه فیزیکی تشخیص دهد.
اگر پولیپ رحم داشته باشم با چه شرایطی روبرو می‌شوم؟
در صورتی که متوجه شدید علائم این بیماری را دارید، بهتر است برای برداشتن آن دست به کار شوید. در بیشتر موارد برداشتن پولیپ بهترین و ایده‌آل‌ترین روش برای خلاصی از شر این توده رحمی است. تحقیقات نشان می‌دهد که برداشتن پولیپ آندومتر باعث می‌شود علائم این بیماری از 75 تا 100 درصد کاهش یابد.
پولیپ‌ها به ندرت پس از برداشتن دوباره رشد می‌کنند. در صورتی که با چنین مشکلی روبرو شوید، متخصص می‌تواند درمان‌های ایده‌آلی را به شما توصیه کند. این امکان وجود دارد که برداشتن پولیپ بتواند به مشکلات باروری کمک کند اما برای اطمینان بیشتر به تحقیقات و معاینات بیشتری نیاز است.
چه عواملی باعث بروز پولیپ رحم می‌شود؟
تحقیقات بسیاری در زمینه دلیل اصلی بروز پولیپ رحم انجام شده است و هنوز نمی‌توان دلیل مشخصی برای این اختلال در نظر گرفت. البته که سطح هورمون می‌تواند یکی از فاکتورهای موثر به حساب آید. استروژن در ضخیم شدن آندومتر هر ماه در طول چرخه قاعدگی افراد نقش دارد.
این ضخیم شدن آندومتر به طور احتمالی می‌تواند به رشد پولیپ آندومتر نیز کمک کند. یکی از عوامل خطرناک و رایج مبتلا به پولیپ آندومتر قرار گرفتن بدن در معرض مقادیر زیادی از استروژن است.
آیا پولیپ رحم دردناک است؟
پولیپ‌های بزرگ گاهی اوقات می‌توانند باعث درد مبهم در شکم یا کمر شما شوند. دردهای حاصل از پولیپ شبیه به دردهای قاعدگی خواهند بود. البته درد از علائم رایج پولیپ آندومتر نخواهد بود.
چه کسانی به پولیپ رحم مبتلا می‌شوند؟
سن خانم‌ها پیش‌بینی‌کننده اصلی پولیپ رحم است. احتمال ابتلا به این بیماری در دهه 40 و 50 سالگی یا به طور تقریبی در سنین نزدیک به یائسگی افزایش می‌یابد. این اختلالات رحمی حتی ممکن است بعد از یائسگی نیز رخ دهند اما به ندرت افراد زیر 20 سال به این توده‌های رحمی دچار می‌شوند. افرادی که شرایط زیر را دارند، ممکن است به پولیپ آندومتر دچار شوند:
- دارای اضافه وزن یا افراد چاق
- افراد مبتلا به فشار خون بالا
- بیمارانی که از تاموکسیفن داروی درمان‌کننده سرطان سینه استفاده می‌کنند
- افراد مبتلا به سندرم لینچ یا سندرم کاودن
پولیپ رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصص زنان و زایمان یا ناباروری سابقه پزشکی شما را تحت بررسی قرار می‌دهد و در مورد علائم این بیماری از شما سوال می‌پرسد. اگر یائسه باشید، متخصص در مورد خونریزی یا لکه‌بینی از شما سوال می‌پرسد. همچنین از شما در مورد نوع داروهایی که مصرف می‌کنید، سوال می‌پرسند.
در ضمن اگر هنوز پریود می‌شوید، ممکن است درباره ویژگی‌های چرخه قاعدگی شما سوالاتی را مطرح کنند. برای مثال بپرسند که دوره قاعدگی شما چقدر طول می‌کشد و چند وقت یک بار پریود می‌شوید. یکی دیگر از سوالات نیز به طور حتم به بارداری شما مربوط خواهد بود.
می‌توان گفت متخصصان با انجام معاینه زنان همانند معاینه لگن و تست پاپ اسمیر نیز می‌توانند وجود پولیپ آندومتر را تشخیص دهند. علاوه بر آزمایش‌های نام برده شده روشهای دیگری نیز برای تشخیص پولیپ رحم وجود دارند که در بخش‌های بعدی آنها را شرح می‌دهیم.
سونوگرافی ترانس واژینال
متخصص یک دستگاه دستی باریک به نام مبدل اولتراسوند در واژن شما قرار می‌دهد. این دستگاه امواج صوتی منتشر می‌کند که تصویری از داخل رحم شما ارائه می‌دهد. با استفاده از این تصویربرداری هر نوع بی‌نظمی در بدن شما قابل مشاهده خواهد بود.
این وسیله باریک و گرز مانند در واژن شما قرار می‌گیرد و امواج صوتی منتشر می‌کند و متخصص می‌تواند تصویری از رحم و داخل آن مشاهده کند. در این روش ممکن است متخصص به طور واضح پولیپ را مشاهده کند یا تنها ناحیه‌ای از بافت آندومتر ضخیم قابل تشخیص است.
سونوهیستروگرافی
پس از سونوگرافی اولیه واژینال متخصص ممکن است مایع استریل را از طریق یک لوله نازک به نام کاتتر به داخل رحم شما وارد کند. این مایع باعث انبساط رحم شما می‌شود و تصویر واضح‌تری از رحم شما قابل مشاهده خواهد بود. با این روش رشد هر نوع توده در حفره رحم شما و طی روند سونوگرافی قابل مشاهده و تشخیص است.
هیستروسکوپی
متخصص یک لوله بلند و نازک را با یک تلسکوپ روشن از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم شما می‌کند. هیستروسکوپ به متخصص اجازه می‌دهد تا داخل رحم شما را مورد بررسی قرار دهد. هیستروسکوپی گاهی همراه با جراحی برای برداشتن پولیپ آندومتر استفاده می‌شود.
بیوپسی آندومتر
متخصص از یک ابزار پلاستیکی نرم برای جمع‌آوری بافت از دیواره‌های داخلی رحم استفاده می‌کند. در نهایت نمونه به دست آمده در آزمایشگاه برای تشخیص هر گونه سلول غیرطبیعی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
کورتاژ
در روش کورتاژ متخصص از یک ابزار فلزی بلند به نام کورت برای جمع‌آوری بافت از دیواره‌های داخلی رحم شما استفاده می‌کند. یک حلقه کوچک در قسمت انتهایی کورت وجود دارد که برای تراشیدن بافت یا پولیپ استفاده می‌شود. بافت یا پولیپ‌هایی که برداشته می‌شوند ممکن است برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده شوند.
آیا بیماری پولیپ رحم یک بیماری شایع است؟
در نظر داشته باشید، پولیپ آندومتر در برخی موارد هیچ علائمی خاصی ندارد. به همین دلیل بسیاری از افرادی که به این بیماری دچار هستند، ممکن است هرگز اختلال پولیپ آندومتر خود را تشخیص ندهند. نگران نباشید، این اختلال رحمی تنها در میان افراد خاصی شایع است و هر کسی به آن دچار نمی‌شود.
برای مثال افرادی که یائسگی زودرس داشته و یا سن یائسگی خود را پشت سر گذاشته‌اند نسبت به افرادی که هنوز یائسه نشده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
پولیپ رحم چگونه درمان می‌شود؟
درمان پولیپ رحم به علائم این بیماری و شدت آن یا درصد خطر ابتلا به سرطان رحم بستگی دارد. اگر هنوز در سنین مناسب باروری هستید، پولیپ آندومتر علائمی نشان نمی‌دهد و برای تشخیص این بیماری باید از یک متخصص حرفه‌ای کمک بگیرید.
در صورتی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اید و شاهد علائم پولیپ هستید، بدون شک باید برای رفع این اختلال رحمی خود هرچه سریع‌تر دست به کار شوید. روشی‌های درمانی پولیپ آندومتر را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- دارو درمانی: داروهایی که هورمون‌های شما را متعادل نگه می‌دارد، مانند پروژستین یا آگونیست ممکن است برای تشکیل علائم پولیپ استفاده شوند. علائم این بیماری به طور معمول پس از قطع روند مصرف دارو برمی‌گردند.
- پولیپکتومی رحم: متخصص می‌تواند پولیپ آندومتر را در طول هیستروسکوپی بردارد. هیستروسکوپ به متخصص اجازه می‌دهد تا ابزارهایی را وارد رحم شما کند که می‌توانند برای برداشتن یا برش دادن پولیپ قابل استفاده باشند. مزیت هیستروسکوپی دقیق بودن آن است. متخصص می‌تواند پولیپ شما را یافته و بلافاصله آن را از بین ببرد. سپس می‌توانند بافت را برای آزمایش و بررسی علائم سرطان به آزمایشگاه بفرستند.
- جراحی: پولیپ سرطانی را با کمک جراحی می‌توان درمان کرد. هیسترکتومی جراحی است که طی آن رحم برداشته می‌شود. این روش درمانی زمانی ضروری است که پولیپ‌ها حاوی سلول‌های سرطانی هستند.
برداشتن پولیپ رحم الزامی است؟
پاسخ به این پرسش به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر قبل از دوره یائسگی خود هستید و علائم پولیپ آندومتر را تجربه نمی‌کنید، ممکن است به پولیپ کم خطر دچار شده باشید. از این رو به حذف و برداشتن این پولیپ نیازی نخواهید داشت.
اگر پس از یائسگی به پولیپ دچار شده‌اید و علائمی همانند خونریزی غیرطبیعی را تجربه می‌کنید، ممکن از متخصص برداشتن پولیپ را به شما توصیه کند. در صورتی که وجود این پولیپ‌ها در دوران بارداری شما مشکل‌ساز شوند یا اینکه بر روی باروری شما تاثیر منفی داشته باشند، ممکن است متخصص برای حذف پولیپ آندومتر دست به کار شود.
آیا برداشتن پولیپ رحم دردناک است؟
متخصص قبل از انجام اقدامات لازم برای برداشتن پولیپ آندومتر، داروهایی را برای شما تجویز می‌کند تا از درد کشیدن شما در زمان برداشتن این توده بافتی رحم جلوگیری کند. البته در زمان برداشتن ضایعات رحمی ممکن است همچنان کمی کشش یا فشار را احساس کنید.
آیا می‌توان از ابتلا به پولیپ رحم جلوگیری کرد؟
متاسفانه شما نمی‌توانید از ابتلا به پولیپ آندومتر جلوگیری کنید. می‌توانید اقدامات لازم را برای تشخیص زودهنگام این بیماری انجام دهید. با تشخیص زودهنگام پولیپ شما می‌توانید از بروز عوارض و علائم ناخوشایند این بیماری جلوگیری کنید. انجام معاینات منظم زنان می‌تواند به متخصص شما کمک کند تا پولیپ آندومتر را زودتر تشخیص دهد.
چند درصد پولیپ‌های رحم سرطانی هستند؟
تنها حدود 5 درصد از پولیپ‌های رحم سرطانی هستند. اگر یائسه هستید و خونریزی غیرطبیعی دارید، خطر سرطانی بودن پولیپ شما زیاد است. در برخی موارد یک پولیپ خوش خیم شباهت زیادی به سرطان رحم یا پیش سرطان دارد که متخصص برای تشخیص این بیماری می‌تواند از روش بیوپسی بافت استفاده کند.
جمع‌بندی
در این راهنما پولیپ رحم را به طور کامل توضیح دادیم و گفتیم خونریزی غیرطبیعی ممکن است نشانه‌ای از این بیماری باشد. به خصوص اگر در دوران یائسگی هستید، باید خونریزی غیرطبیعی رحم خود را جدی بگیرید. داشتن خونریزی غیرمعمول می‌تواند هشدار باشد البته همیشه نمی‌توان خونریزی غیرطبیعی واژن را به سرطان رحم ربط داد. برای تشخیص این بیماری، دلایل بروز و روش درمان آن باید به سراغ متخصصان حرفه‌ای بروید.
یکی از بهترین کلینیک‌های متخصص در زمینه تشخیص و رفع مشکل پولیپ آندومتر، کلینیک ناباروری رستاک است که بهترین تیم متخصص ناباروری را شامل می‌شود. این مرکز دارای به روزترین تجهیزات است که بهترین خدمات مربوط به بارداری را در اختیار افراد متقاضی قرار می‌دهد.
