اگر یک روز صبح از خواب بیدار و متوجه تورمی بدون درد در کیسه بیضه خود شده‌اید، نگران نباشید. به عبارت دیگر در صورتی که کیسه بیضه شما شبیه به یک بادکنک آبکی شده اما هیچ دردی در آن احساس نمی‌کنید، خوشبختانه مشکل بزرگی برایتان پیش نیامده است. این اتفاق در زندگی بسیاری از مردان و حتی نوزادان مذکر رایج بوده که به آن هیدروسل می‌گویند.
بیماری نام برده شده یک وضعیت مربوط به سلامت است که با تجمع مایع در کیسه بیضه تشخیص داده می‌شود. هیدروسل در واقع با تورم کیسه بیضه همراه است اما هیچ دردی ندارد. با اینکه این مشکل ضرر و دردی ندارد اما برخی از آقایان با مشاهده این شرایط دچار ناراحتی و اضطراب می‌شوند. خبر خوب اینکه راه‌های درمانی متفاوتی برای این کیسه آبکی بیضه وجود دارد که در این راهنما به طور مفصل در مورد آنها توضیح می‌دهیم.
آشنایی با بیماری هیدروسل
هیدروسل وضعیتی است که در آن مایعی درون کیسه نازک بیضه جمع می‌شود و در نهایت شاهد تورم کیسه بیضه خواهید بود. این تجمع مایع می‌تواند در یک یا هر 2 طرف کیسه بیضه رخ دهد و به طور معمول بدون درد است.
هیدروسل بیشتر در نوزادان شایع است اما در کودکان و بزرگسالان نیز مشاهده می‌شود. بیماری یا شرایط به وجود آمده به 2 دسته مجزا تقسیم‌بندی شده که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم:
- هیدروسل ارتباطی: هیدروسل ارتباطی زمانی رخ می‌دهد که یک اتصال باز بین حفره شکمی و کیسه بیضه وجود داشته باشد. وجود این اتصال باز جریان مایع را به داخل کیسه بیضه راه می‌دهد و باعث تورم می‌شود. هیدروسل‌های ارتباطی اغلب در بدو تولد و به صورت مادرزادی وجود دارند که ممکن است در طول روز اندازه یا میزان آنها تغییر کند.
- هیدروسل غیرارتباطی: هیدروسل غیرارتباطی نیز زمانی رخ می‌دهد که ارتباط میان بین حفره شکمی و کیسه بیضه بسته باشد اما مایعی در اطراف بیضه تشخیص داده شود. این نوع هیدروسل هم می‌تواند مادرزادی بوده و هم در اواخر زندگی به دلیل آسیب یا التهاب رخ دهد.
تفاوت هیدروسل و واریکوسل
هیدروسل و واریکوسل هر دو شرایطی مربوط به دستگاه تناسلی مردان، به ویژه کیسه بیضه آنها هستند. البته که علل، علائم و گزینه‌های درمانی این 2 بیماری متفاوت خواهند بود. همان‌طور که گفتیم هیدروسل با تجمع مایع در کیسه بیضه نازک تشخیص داده می‌شود که با تورم همراه خواهد بود.
در مقابل واریکوسل با بزرگ شدن سیاهرگ‌های داخل کیسه بیضه، شبیه به رگ‌های واریسی قابل مشاهده خواهد بود. واریکوسل برخلاف Hydrocele به دلیل عملکرد نادرست دریچه‌های داخل وریدها ایجاد می‌شود و از جریان برگشت خون جلوگیری می‌کند.
در ضمن واریکوسل بیشتر در سمت چپ کیسه بیضه رخ می‌دهد؛ زیرا موقعیت دقیق وریدهای بیضه در سمت چپ است. البته که برخی از علائم این دو بیماری مشابه یکدیگر خواهد بود، برای مثال افراد بعد از نشستن طولانی مدت احساس ناراحتی زیادی را تجربه می‌کنند.
علل هیدروسل
علل هیدروسل با توجه به سن افراد متفاوت است. برای مثال در نوزادان اغلب این بیماری مادرزادی است، در حالی که در بزرگسالان می‌تواند ناشی از آسیب یا التهاب باشد. نوزادان به دلیل بسته شدن ناقص فرآیندوس واژینالیس رخ می‌دهد. این عبارت ذکر شده در واقع تونلی است که از طریق آن بیضه‌ها قبل از تولد به داخل کیسه وارد می‌شوند.
بسته شدن ناقص این تونل باعث می‌شود، مایع در اطراف بیضه جمع شده و در نهایت به بروز هیدروسل منجر شود. در نظر داشته باشید بیشتر هیدروسل‌های مادرزادی در سال اول زندگی به طور خود به خود رفع می‌شوند. در بزگسالان شرایط به شکل متفاوتی است که علل بروز این عارضه را توضیح می‌دهیم:
- آسیب: ضربه به کیسه بیضه به جمع شدن آب در اطراف بیضه منجر می‌شود.
- عفونت: عفونت بیضه یا لوله پیچ خورده در پشت آن التهاب و تجمع مایع را همراه دارد.
- تومور: در موارد نادر، تومور بیضه یا کیسه آن هیدروسل را باعث می‌شود.
- جراحی: جراحی‌های قبلی که در ناحیه کشاله ران یا کیسه بیضه انجام داده‌اید ممکن است تعادل طبیعی مایعات این قسمت از بدن شما را مختل کند و در نتیجه به این عارضه منجر شود.
علائم هیدروسل
علامت اولیه قابل تشخیص این عارضه، تورم بدون درد کیسه بیضه است. با این حال برخی از افراد به دلیل اندازه متورم کیسه بیضه خود احساس ناراحتی و سنگینی دارند. برای درک بهتر این بیماری علائم آن را بشناسید:
- تورم بدون درد: شایع‌ترین نشانه هیدروسل تورم بدون درد یا بزرگ شدن بیش از حد کیسه بیضه است. این تورم در عصر یا بعد از فعالیت بدنی زیاد به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
- درد و ناراحتی: در حالی که هیدروسل به طور معمول بدون درد است اما برخی از افراد به دلیل اندازه بزرگ آن و تورم احساس سنگینی را تجربه می‌کنند. این ناراحتی با نشستن طولانی مدت و فعالیت بدنی تشدید می‌شود.
- تغییرات در اندازه: در هیدروسل ارتباطی اندازه تورم کیسه بیضه طی روز تغییر می‌کند. برای مثال این تورم صبح‌ها کم‌تر و در عصر بیشتر می‌شود و دلیل این تغییرات در اندازه حرکت مایع بین حفره شکمی و کیسه بیضه است.
نحوه تشخیص هیدروسل
تشخیص هیدروسل به طور معمول شامل معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری است تا متخصص از عدم بروز سایر مشکلات یا عارضه‌های بزرگ‌تر مطمئن شود. در ادامه روش‌های مختلفی که برای تشخیص این بیماری کاربرد دارند را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
معاینه فیزیکی برای تشخیص هیدروسل
تشخیص بیماری هیدروسل
در طول معاینه فیزیکی، متخصص ناحیه کیسه بیضه را از نظر تورم و حساسیت بررسی می‌کند. برای این نوع معاینه، روش‌ها یا تکنیک‌های متفاوتی وجود دارند. برای مثال طی یک روش معاینه، نوری به کیسه بیضه تابیده می‌شود تا متخصص بتواند وجود مایع درون آن را بررسی کند. کیسه بیضه پر از مایع خیلی شفاف به نظر می‌رسد.
سونوگرافی
از دیگر روش‌های تشخیصی این بیماری سونوگرافی است که یک آزمایش تصویربرداری غیرتهاجمی محسوب می‌شود. در روش سونوگرافی امواج صوتی برای ایجاد تصاویری واضح از کیسه بیضه و بیضه‌ها به کار گرفته می‌شوند.
سونوگرافی روشی موثر برای تایید وجود مایع درون کیسه بیضه است، به طوری که با همین روش تشخیصی متخصص می‌تواند بروز سایر بیماری‌ها همانند فتق بیضه یا وجود تومور را رد کند.
روش‌های درمانی هیدروسل
درمان این عارضه به اندازه تورم کیسه بیضه، علائم این بیماری و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد این عارضه با گذر زمان و به طور خودکار رفع می‌شود. با این حال اگر هیدروسل کیسه بیضه بیش از بزرگ باشد یا فرد بیمار احساس ناراحتی زیادی را تجربه کند، حضور متخصصان برای درمان این عارضه الزامی است.
در صورتی که هیدروسل ایجاد شده خیلی کم است، متخصص باید طی جلسات پیاپی و در گذر زمان این عارضه را تحت بررسی قرار دهد تا از رشد یا عدم بزرگ شدن آن مطمئن شود. در صورتی که هیدروسل کوچک برای مدتی هیچ رشدی نداشته باشد، به طور حتم هیچ عوارضی نخواهد داشت.
روش جراحی به نام هیدروسلکتومی برای درمان و از بین بردن هیدروسل‌های بزرگ قابل انجام است. طی این روش جراحی، جراح یک برش در کیسه بیضه ایجاد می‌کند تا مایع درون آن تخلیه شود. جراحی هیدروسلکتومی به طور معمول سرپایی قابل انجام است و شما بعد از چند هفته می‌توانید به فعالیت‌های عادی و روزمره خود برگردید.
آسپیراسیون و اسکلروتراپی نیز از دیگر روش‌های درمانی هستند که البته خیلی رایج نخواهند بود. طی روش آسپیراسیون متخصص یک سوزن به داخل کیسه بیضه فرو می‌کند تا مایع جمع شده درون آن تخلیه شود. در روش اسکلروتراپی نیز متخصص یک عامل اسکلروزکننده را تزریق می‌کند تا از تجمع مجدد مایع درون کیسه جلوگیری کند.
مراقبت‌های بعد از جراحی درمانی هیدروسل
در صورتی که برای رفع این عارضه مربوط به کیسه بیضه، تحت عمل قرار گرفته‌اید، باید به دستورالعمل‌ها و مراقبت‌های بعد از جراحی آن دقت به خرج دهید. برخی از روش‌ها یا مراقبت‌های بعد از جراحی درمانی هیدروسل عبارت هستند از:
- استراحت کردن
- خودداری از فعالیت‌های شدید
- پوشیدن لباس زیر بعد از جراحی
- مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص برای مدیریت و کنترل درد
- قرار دادن کمپرس یخ برای رفع تورم بعد از جراحی
- تمیز و خشک نگه‌داشتن پانسمان و محل جراحی
- مراقبت از زخم بعد از جراحی
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین
- شرکت در جلسات دائمی با متخصص
هزینه جراحی درمانی هیدروسل
هزینه جراحی این عارضه تحت تاثیر عوامل مختلفی همانند موقعیت جغرافیایی کلینیک جراح، هزینه‌های جانبی مطب جراح، امکانات قابل استفاده در کلینیک، حق‌الزحمه فرد جراح، هزینه‌های مربوط به داروی بیهوشی، هزینه‌های مربوط به مراقبت‌های قبل و بعد از عمل یا غیره قرار دارد.
برای مثال اگر قصد دارید، بیماری خود را در کلان‌شهرها و تحت نظر یک متخصص حرفه‌ای جراحی کنید باید هزینه بیشتری بپردازید. هزینه هر شهر نسبت به شرایط کسب و کارهای مختلف آن متفاوت خواهد بود. همچنین هزینه بیمارستان یا کلینیک و امکاناتی که در اختیار بیماران قرار می‌دهند نیز بر روی هزینه جراحی تاثیرگذار خواهند بود.
فراموش نکنید برخی از جراحان حرفه‌ای و پیشرفته برای جراحی کیسه بیضه شما دستمزد زیادی دریافت می‌کنند، در حالی که شما می‌توانید جراحانی را بیابید که به دلیل تازه‌کار بودن هزینه کمتری می‌گیرند. هر چه تخصص و تجربه یک فرد جراح بیشتر باشد، حق‌الزحمه آن نیز بیشتر است.
متاسفانه تمام روندهای تشخیصی قبل از جراحی نیز با هزینه‌های زیادی همراه هستند. برای مثال شما برای انجام سونوگرافی یا سایر روش‌های تشخیصی باید هزینه‌هایی را در نظر بگیرید. در برخی موارد بیمه شما این بیماری و شرایط آن را تحت پوشش دارد و در هزینه‌های درمانی شما شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.
روش‌های پیشگیری از هیدروسل
اگرچه ممکن است پیشگیری از همه موارد یا عوامل ایجادکننده این عارضه امکان‌پذیر نباشد اما شما با انجام اقدامات خاصی می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. برای مثال از آسیب رسیدن به کیسه بیضه خود جلوگیری کنید.
پوشیدن لباس محافظ در حین ورزش یا فعالیت‌های بدنی می‌توند خطر بروز این وضعیت را کاهش دهد. بدین ترتیب شما باید به انجام اقدامات مهم برای جلوگیری از آسیب به کیسه بیضه اهمیت دهید. علاوه بر جلوگیری از آسیب، توصیه می‌کنیم خیلی سریع عفونت دستگاه تناسلی خود را درمان کنید.
به عبارت دیگر اگر علائمی همانند عفونت، درد، تورم یا تب را تجربه می‌کنید، خیلی سریع به پزشک خود سر بزنید. سبک زندگی و فعالیت‌های بدنی نیز بر روی بروز این عارضه موثر است که البته در هر یک از افراد با تغییرات و شرایط متفاوتی همراه خواهد بود.
عوارض هیدروسل
نتیجه سونوگرافی برای تشخیص هیدروسل
با اینکه هیدروسل به طور معمول بی‌ضرر است اما در صورت عدم درمان می‌تواند با عوارضی همراه شود. برای مثال در موارد نادر، این بیماری عفونی شده و درد، قرمزی و تب از عوارض شدید آن هستند. بدین ترتیب اگر علائم عفونت را در بدن خود مشاهده می‌کنید، بلافاصله به مطب یک متخصص بروید.
در برخی موارد، این بیماری به دلیل ضربه یا خونریزی خود به خودی کیسه یا پارگی آن رخ دهد که با درد و تورم ناگهانی همراه خواهد بود. در چنین شرایطی نیز باید برای جراحی دست به کار شوید. آتروفی بیضه نیز از دیگر عوارض همین بیماری محسوب می‌شود که طی آن بیضه کوچک شده و توانایی‌های خود را از دست می‌دهد. این عارضه حتی بر روی قدرت باروری مردان و تولید هورمون‌های آنها نیز تاثیرگذار است.
نتیجه‌گیری
در این راهنما توضیح دادیم که هیدروسل یک بیماری شایع در بسیاری از مردان و نوزادان است. با اینکه این بیماری هیچ ضرر و دردی ندارد اما گاهی با ناراحتی و اضطراب شدیدی همراه می‌شود. بدین ترتیب درک علل، آشنایی با علائم و نحوه تشخیص آن می‌توند به درمان یا کنترل این بیماری کمک کند.
همچنین اگر برای مدیریت هیدروسل خود به کمک و راهنمایی نیاز دارید، به سراغ متخصصان مرکز ناباروری رستاک بروید. این مطب از تکنولوژی‌های به روز برخوردار است و می‌تواند هر نوع مشکلی که منجر به ناباروری می‌شود را خیلی سریع تشخیص دهد و برای درمان آن دست به کار شود. از جمله خدمات اصلی این کلینیک انجام IVF و IUI برای رفع مشکلات ناباروری زوجین است.
