سرطان دهانه رحم در واقع سرطان سلول‌های دهانه رحم است. برای جلوگیری از این نوع سرطان راه‌حل‌های زیادی پیش رو دارید. برای مثال می‌توانید به طور منظم در مطب متخصص زنان و زایمان حاضر شوید تا شما را معاینه کند. همچنین انجام تست پاپ اسمیر نیز می‌تواند بروز علائم اولیه این سرطان را تشخیص دهد. در ضمن برای جلوگیری از ابتدا به سرطان دهانه رحم، باید رابطه جنسی ایمن برقرار کنید و این مورد اصلی‌ترین موضوع برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. البته در صورت ابتدا به این بیماری نیز می‌توانید با جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی از شر آن خلاص شوید. به منظور درمان فوری این بیماری باید با علائم اولیه و ثانویه آن آشنا باشید که ما در این راهنما آنها را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم رشد سلول‌های غیر طبیعی در پوشش دهانه رحم است. شایع‌ترین سرطان دهانه رحم، کارسینوم سلول سنگفرشی است که 70 درصد موارد را شامل می‌شود. آدنوکارسیوم مدل دیگری از این سرطان است که حدود 25 درصد را دربرمی‌گیرد. البته تشخیص این نوع سرطان دشوارتر خواهد بود.
مدل دوم سرطان دهانه رحم در قسمت بالایی رحم آغاز می‌شود، به همین دلیل متخصص نمی‌توانند این نوع سرطان را خیلی راحت و سریع تشخیص دهند. متاسفانه بیش از 900 نفر در سال 2023 به سرطان دهانه رحم مبتلا بوده‌اند و بیماری آنها تشخیص داده شده است. میانگین سنی این افراد در زمان تشخیص بیماری 50 سال است.
از زمانی که برای غربالگری دهانه رحم امکانات و تجهیزات مختلفی در نظر گرفته شد و برنامه مشخصی برای واکسن ویروس پاپیلومای انسانی به وجود آمد، بروز سرطان دهانه رحم به طور قابل توجهی کاهش یافت. در حال حاضر حتی روش‌های زیادی برای درمان این بیماری تعبیه و طراحی شده‌اند.
علائم و نشانه‌های سرطان دهانه رحم
تغییرات پیش سرطانی در سلول‌های دهانه رحم به ندرت باعث بروز علائم می‌شوند. تنها راه برای اطلاع از وجود سلول‌های غیر طبیعی این است که به سرطان تبدیل شوند و طی آزمایش غربالگری دهانه رحم به وجود آنها پی برد. در صورتی که تغییرات اولیه سلولی به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند شایع‌ترین علائم آن عبارت هستند از:
- خونریزی واژینال بین پریودها
- خونریزی قاعدگی طولانی و شدیدتر از حدل معمول
- درد به هنگام برقراری رابطه جنسی
- خونریزی بعد از برقراری رابطه جنسی
- درد لگن
- تغییر در ترشحات واژن (ترشحات بیشتر، بد رنگ با بوی قوی که غیرمعمول هستند)
- خونریزی واژینال بعد از یائسگی
هر یک از این علائم می‌توانند ناشی از شرایط و موقعیت دیگری باشند اما اگر نگران هستید و این علائمه به طور دائم ادامه دارند، می‌توانید به سراغ یک متخصص زنان و زایمان بروید. دهانه رحم یکی از اجزای مهم بدن خانم‌ها است که بیماری‌های آن باعث ناباروری زنان می‌شود.
علل سرطان دهانه رحم
به طور تقریبی تمام موارد سرطان دهانه رحم ناشی از عفونت مداوم با برخی از انواع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی است. این موضوع بزرگ‌ترین عامل خطر برای سرطان دهانه رحم به شمار می‌آید. عامل دیگری که سرطان دهانه رحم را تحریک می‌کند، سیگار کشیدن است.
زنانی که به مدت 5 سال از قرص‌های ضد بارداری به عنوان یکی از راه های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. همچنین ممکن است این بانوان به ویروس اچ پی وی نیز دچار شوند که البته خطر این موضوع اندک است.
مصرف قرص‌های ضدبارداری در طولانی مدت باعث سرطان‌های دیگری همانند تخمدان و رحم می‌شود. به طور کلی سیگار کشیدن و سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند از جمله عوامل تاثیرگذار بر روی ابتلا به سرطان دهانه رحم باشند. از هر 10 زن حدود 8 نفر آنها به اچ پی وی دستگاه تناسلی مبتلا است که البته همه این ویروس‌ها به سرطان دهانه رحم تبدیل نمی‌شوند.
نحوه تشخیص سرطان دهانه رحم
اگر نتایج آزمایش غربالگری دهانه رحم حاکی از وجود علائم سرطان باشد باید برای آزمایش‌های بیشتر به متخصص مراجعه کنید. به طور کلی اگر سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم خود دارید که می‌تواند به معنای ابتلا به سرطان دهانه رحم باشد، به طور معمول باید برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم خود، آزمایش انجام دهید. در بخش‌های بعدی برخی از آزمایش‌های ضروری و موثر در تشخیص دهانه رحم را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
کولپوسکوپی با بیوپسی
کولپوسکوپی مشخص می‌کند که سلول‌های غیرطبیعی در کدام قسمت از دهانه رحم قرار دارند و به چه شکل هستند. متخصص یک اسپکولوم به واژن شما وارد می‌کند تا بتواند دهانه رحم و واژن را از طریق کولپوسکوپ ببیند. این وسیله ناحیه درون رحم را همانند یک دوربین دوچشمی بزرگ نشان می‌دهد.
این وسیله در نزدیک فرج شما قرار می‌گیرد اما داخل بدنتان نخواهد بود. برای انجام این آزمایش به یک متخصص زنان و زایمان نیاز دارید. در صورتی که کولپوسکوپیست هر ناحیه مشکوکی را ببیند، یک نمونه از بافت سطح دهانه رحم را برای بررسی زیر میکروسکوپ قرار می‌دهد.
بیوپسی مخروطی
هر یک از آزمایش‌ها، تغییرات سلولی پیش سرطانی را نشان دهند و بیوپسی مخروطی نیز یکی از همین آزمایش‌ها است. این روش رایج‌ترین راه‌حل برای برداشتن بافت دهانه رحم به منظور معاینه و درمان تغییرات پیش سرطانی دهانه رحم خواهد بود.
به طور معمول برای انجام این آزمایش از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند. بیوپسی مخروطی در مواردی که سلول‌های غده‌ای غیر طبیعی در دهانه رحم وجود دارند یا در صورت مشکوک بودن به سرطان در مراحل اولیه استفاده می‌شود.
چه کسانی به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند؟
در بسیاری از موارد، سرطان دهانه رحم می‌تواند با عوامل مختلفی همراه شود و دلایل گوناگونی داشته باشد. در برخی موارد می‌توان از این دلایل و عوامل اجتناب کرد در حالی که برخی دیگر از دلایل غیرقابل اجتناب هستند. هر یک از افرادی که در موقعیت‌های زیر قرار دارند، احتمال ابتلا به سرطان رحم را خواهند داشت:
- عدم استفاده از آزمایش غربالگری دهانه رحم: کسانی که به طور منظم تست پاپ اسمیر انجام نداده‌اند ممکن است در معرض ابتلا به این بیمار قرار بگیرند.
- وجود عفونت اچ پی وی در بدن: انواع خاصی از HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند. کاهش خطر ابتلا به اچ پی وی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را نیز کاهش دهد.
- سابقه رابطه جنسی بدون کنترل: داشتن رابطه جنسی قبل از 18 سالگی و داشتن شرکای جنسی زیاد، شما را در معرض خطر ابتلا به عفونت اچ پی وی و کلامیدیا قرار می‌دهد. پیشگیری از این بیماری‌ها خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش می‌دهد.
- مصرف سیگار: سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم مرتبط است.
- عفونت HIV: خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در افرادی که به اچ آی وی آلوده شده‌اند بالاتر از حد متوسط است .
- مصرف قرص‌های ضد بارداری: استفاده طولانی مدت از داروهای ضد بارداری خوراکی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.
- سابقه زایمان مکرر: داشتن بیش از 3 حاملگی کامل ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: سیستم ایمنی ضعیف باعث می‌شود بدن شما نتواند با عفونت‌ها به خوبی مبارزه کند.
درمان سرطان دهانه رحم
بعد از تشخیص سرطان دهانه رحم متخصص برای درمان آن برنامه‌ریزی می‌کند. از مرحله اول ابتلا به این سرطان که تنها سلول‌های غیر طبیعی در بافت دهانه رحم وجود دارند تا مرحله 4 که سرطان به قسمت‌های لگن، ریه، کبد و استخوان‌ها می‌رسد متخصص در کنار شما است و برای درمان این بیماری دست به کار می‌شود.
برای درمان این بیماری به یک تیم درمان حرفه‌ای نیاز دارید که متخصص انکولوژی زنان نیز در این تیم حضور دارد. پزشکی که سرطان‌های اندام‌های تناسلی زنانه را تشخیص می‌دهد و در این زمینه تخصص کافی دارد باید در طول درمان شما حضور فعالی داشته باشد.
درمان توصیه شده برای سرطان دهانه رحم براساس فاکتورهای زیادی همانند مراحل بیماری، سن فرد بیماری، سلامت عمومی بیمار و تمایل او برای بارداری در آینده تعیین شده و به مرحله اجرا درمی‌آید. در بخش‌های بعدی روش‌های درمانی سرطان دهانه رحم را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.
پرتو درمانی
طی پرتودرمانی متخصص از پرتوهای انرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی دهانه رحم استفاده می‌کنند. به طور معمول 2 نوع پرتو درمانی وجود دارد:
- پرتودرمانی خارجی: در این روش از دستگاهی خارج از بدن پرتوها به درون بدن شما ارسال می‌شوند.
- براکی تراپی: طی این روش پرتو را در داخل یا نزدیک‌ترین محل به سرطان قرار می‌دهند.
شیمی درمانی
طی روش شیمی درمانی از داروهایی استفاده می‌شود که به بهبود این بیماری کمک می‌کنند. این داروها از طریق رگ‌های شما تزریق می‌شوند یا اینکه از طریق دهان آنها را می‌خورید تا سلول‌های سرطانی شما از بین بروند. بنابراین داروها به خون شما وارد می‌شوند و برای از بین بردن سلول‌ها سرطانی در هر نقطه از بدن شما موثر هستند.
برای شیمی درمانی داروهای مختلفی وجود دارند که متخصصان آنها را با هم ترکیب می‌کنند. شیمی درمانی اغلب به صورت چرخه‌ای تجویز می‌شود. طول چرخه، دفعات شیمی درمانی و سایر مسائل به داروی مورد استفاده و محل قرارگیری سرطان بستگی دارد.
جراحی
انواع مختلفی از جراحی‌ها برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شوند. در ادامه برخی از رایج‌ترین جراحی‌ها برای رفع و درمان سرطان دهانه رحم را معرفی می‌کنیم:
- جراحی لیزر: در این جراحی از پرتو لیزر برای سوزاندن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
- کرایوسرجری: سلول‌های سرطانی را منجمد می‌کنند.
- هیسترکتومی ساده: این جراحی به معنای برداشتن رحم است اما بافت کنار رحم همچنان باقی می‌ماند. به عبارت دیگر واژن و غدد لنفاوی لگن شما برداشته نمی‌شوند.
- هیسترکتومی رادیکال با برش غدد لنفاوی لگن: طی این جراحی رحم، بافت اطراف آن پارامتریوم، دهانه رحم، بخش کوچکی از قسمت بالایی واژن و غدد لنفاوی از لگن برداشته می‌شوند.
- تراکلکتومی: طی این جراحی دهانه رحم و قسمت بالایی واژن شما برداشته می‌شود اما رحم شما حذف نمی‌شود.
این بیماری در مراحل اولیه با برداشتن بافت سرطانی قابل درمان است. در سایر مراحل سرطان دهانه رحم، متخصص باید هیسترکتومی ساده یا رادیکال انجام دهد. برخی از افراد نیز ممکن است ترکیبی از درمان‌ها را تجربه کنند. برای مثال بیمارانی که سرطان آنها عود کرده است، به طور همزمان از پرتودرمانی و شیمی درمانی برای رفع مشکل خود استفاده می‌کنند.
درمان هدفمند
درمان دارویی هدفمند سلول‌های سرطانی خاص را بدون آسیب رساندن به سلول‌های سالم از بین می‌برد. با هدف قرار دادن پروتئین‌هایی که نحوه رشد و گسترش سلول‌های سرطانی را کنترل می‌کنند می‌توان این بیماری را درمان کرد.
با توجه به ادامه مطالعات بر روی سلول‌های سرطانی، متخصصان همچنان در پی یافتن درمان‌های هدفمندتری هستند تا بتوانند این پروتئین‌ها را به طور کامل از بین ببرند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی از دارویی برای تحریک سیستم ایمنی بدن شما به منظور شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. سلول‌های سرطانی همچنین می‌توانند با ارسال یک سیگنال از حمله سیستم ایمنی شما جلوگیری کنند.
ایمونوتراپی به هدف قرار دادن این سیگنال‌ها کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی نتوانند بدن شما را فریب دهند که این یک سلول سالم است. علاوه بر تمام روش‌های درمانی ذکر شده، گزینه‌های درمانی دیگری نیز وجود دارند. در حال حاضر درمان‌های جدیدی برای رفع سرطان روی کار آمده‌اند.
برای مثال برخی از افراد با رژیم غذایی، گیاهان دارویی، طب سوزنی و سایر روش‌های درمانی سعی دارند سرطان خود را درمان کنند. شما برای درمان دهانه سرطان رحم خود باید با فرد متخصص مشاوره کنید و از او کمک یا راهنمایی کامل بگیرید. برخی از روش‌های درمانی شاید برای شما مضر باشند، در حالی برای سایر بیماران مفید بوده‌اند.
سخن آخر
تشخیص سرطان دهانه رحم هم تکان‌دهنده و هم ترسناک است. در این راهنما به طور مفصل در مورد این نوع سرطان، راه‌های تشخیص و درمان آن توضیح دادیم. در صورت مشاهده هر نوع علائم اولیه بهتر است بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید و از او کمک یا راهنمایی کامل بگیرید.
یکی از بهترین مراکزی که تست‌های مربوط به این سرطان را انجام می‌دهد، کلینیک ناباروری رستاک نام دارد. این کلینیک به تمام تجهیزات به روز مجهز است و بهترین خدمات را در زمینه بارداری، رفع ناباروری و انواع بیماری‌های دستگاه تولید مثل در اختیار بیماران بالقوه خود قرار می‌دهد.
