بارداری دورهای از زندگی زوجین است که با شادی و انتظار درآمیخته شده اما در این سفر هیجانانگیز برخی از زنان ممکن است با عوارض غیرمنتظرهای نیز روبرو شوند. این عارضههای ناگهانی و غیر رایج چالشهای زیادی به همراه دارند که البته با کمک متخصصان حرفهای میتوانید آنها را رفع کنید. یکی از همین عارضههای عجیب و دردناک برای زوجین، حاملگی مولار است. این نوع بارداری یک بیماری نادر به شمار میآید که تا حد زیادی با بارداری معمولی متفاوت خواهد بود. این نوع بارداری با پیچیدگیهای زیادی همراه است و باید برای درمان آن دست به کار شوید. بنابراین اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد این نوع بارداری کسب کنید، توصیه میکنیم به راهنمای زیر توجه داشته باشید.
آشنایی با حاملگی مولار
حاملگی مولار چیست؟ این نوع بارداری یک عارضه نادر است که زمانی رخ میدهد که لقاح غیرطبیعی تخمک منجر به رشد بافت غیرطبیعی میشود و بارداری معمولی اتفاق نمیافتد. این بافت غیرطبیعی میتواند به صورت توده یا تومور در رحم تشکیل شود و اغلب شبیه به خوشه انگور است.
حاملگی مولار به 2 دسته اصلی تقسیمبندی میشود که هر یک از آنها ویژگیها و شرایط مخصوص به خود را دارند. در بخشهای بعدی این 2 نوع حاملگی را به طور خلاصه معرفی میکنیم.
انواع حاملگی مولار
در بخش قبلی توضیح دادیم که همه زنان به یک نوع بارداری مولار دچار نمیشوند و هر یک از آنها با توجه به شرایطی که دارند، به طور حتم حاملگی متفاوتی را تجربه خواهند کرد. در ادامه این نوع حاملگیها را به طور مفصل شرح میدهیم.
حاملگی مولار کامل
در بارداری مولار کامل، یک تخمک خالی توسط اسپرمی که کروموزومهای آن را تکثیر میکند، بارور میشود. در نتیجه این روند تودهای از سلولها به وجود میآید که نمیتواند به جنین تبدیل شود. به عبارت دیگر در این نوع بارداری هیچ بافت طبیعی از جنین وجود ندارد.
در واقع طی این نوع بارداری هیچ بافت طبیعی از جنین واقعی وجود ندارد. در عوض جفت به طو غیرطبیعی رشد میکند و تودهای از کیست ها را تشکیل میدهد که شبیه انگور هستند. این وضعیت زمانی ایجاد میشود که یک تخمک خالی توسط یک اسپرم بارور میشود و در نتیجه مجموعهای از کروموزومهای دیپلوئیدی ایجاد میشوند.
حاملگی مولار جزئی
در این نوع حاملگی یک تخمک طبیعی توسط دو اسپرم یا یک اسپرم که کروموزومهای آن را تکثیر میکند بارور میشود. این روند برخی بافتهای طبیعی جنین را ایجاد خواهد کرد اما اغلب این بافتها بدشکل هستند و نمیتوانند زنده بمانند. حاملگی جزئی مولار شامل وجود برخی بافتهای جنینی است که همچنان غیرطبیعی خواهند بود.
عدد بتا در بارداری مولار چگونه است؟
یکی از شاخصهای کلیدی بارداری مولار، اندازهگیری گنادوتروپین جفتی بتا انسان است. بتا هاچ سی جی در واقع هورمونی است که در طول بارداری توسط جفت تولید میشود. در یک بارداری طبیعی سطح این هورمون به طور پیوسته در حال افزایش است اما در بارداری مولار سطوح بتا میتوانند به طور قابل توجهی بالاتر از حد انتظار باشند.
در بارداری مولار کامل سطح هورمون بتا به شدت افزایش مییابد و اغلب به سطوحی میرسد که چندین برابر بیشتر از موارد مورد نیاز در بارداری طبیعی است. در بارداری مولار جزئی نیز همین شرایط تکرار میشود؛ زیرا سطح هورمون بتا در هر نوع بارداری مولار بالا است.
نظارت بر سطوح بتا برای تشخیص بارداری مولار و ارزیابی اثربخشی روند درمان آن بسیار مهم است. پس از درمان سطوح هورمون بتا شما به صفر کاهش مییابد که نشان میدهد تمام بافتهای غیرطبیعی برداشته شدهاند.
علت حاملگی مولار چیست؟
دلایل دقیق بارداری مولار به طور کامل شناخته نشدهاند اما فاکتورهای متعددی ممکن است در بروز این نوع بارداری نقش داشته باشند. برخی از این علل را به طور خلاصه شرح میدهیم:
- عوامل ژنتیکی: ناهنجاری در ژنتیک افراد میتواند به ایجاد لقاح نامناسب منجر میشود. در بارداریهای مولار کامل اغلب مواد ژنتیکی مادر خیلی قابل توجه نیستند و در مولار جزئی نیز مجموعه اضافی از کروموزومهای پدر به چشم میخورند.
- سن مادر: زنان بالای 35 سال و همچنین افراد زیر 20 سال در معرض خطر بیشتری برای تجربه بارداری مولار هستند.
- سابقه بارداری مولار: زنانی که در گذشته بارداری مولار را تجربه کردهاند، همچنان در معرض خطر ابتلا به این نوع بارداری خواهند بود.
- کمبود مواد غذایی: کمبود برخی از مواد مغذی همانند اسید فولیک ممکن است خطر بارداری مولار را افزایش دهد.
علائم حاملگی مولار چیست؟
شناسایی علائم بارداری مولار میتواند چالشبرانگیز باشد؛ زیرا ممکن است شبیه به علائم بارداری طبیعی یا سایر عوارض حاملگی به نظر رسند. برخی از علائم اصلی این نوع بارداری را در ادامه شرح میدهیم:
- خونریزی واژن: این یکی از شایعترین علائم است و امکان دارد در اوایل بارداری رخ دهد. خونریزی میتواند قهوهای تیره یا قرمز روشن باشد و ممکن است درون آن بافتهایی مشاهده شوند.
- بزرگ شدن رحم: در این شرایط زنان ممکن است متوجه شوند که رحم آنها بزرگتر از حد انتظار قابل درک براساس سن بارداری آنها به نظر میرسد.
- تهوع و استفراغ شدید: برخی از زنان دچار استفراغ باروری میشوند که حالت تهوع و استفراغ شدید قابل تشخیص خواهد بود.
- احساس فشار یا درد لگن: ناراحتی یا درد در ناحیه لگن ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی بافت احساس شود.
- علائم پرکاری تیروئید: در موارد نادر، افزایش سطح هورمون بتا میتواند علائمی همانند ضربان قلب سریع، اضطراب و کاهش وزن را به همراه داشته باشد.
در صورت بروز هر یک از این علائم، به خصوص در زمینه مثبت بودن تست بارداری ضروری است که برای ارزیابی بیشتر وضعیت حاملگی خود با یک متخصص مشورت کنید.
نحوه تشخیص حاملگی مولار
برای تشخیص این نوع حاملگی به طور معمول باید از روشهای ارزیابی مختلف استفاده کرد که طی این روشها باید علائم تشخیصی را مورد بررسی قرار داد و همچنین آزمایشهای پزشکی قابل انجام هستند. معاینه از طریق سونوگرافی یکی از روشهای رایج برای تشخیص این عارضه است.
میتوان گفت سونوگرافی موثرترین ابزار برای تشخیص بارداری مولار به حساب میآید. این روش تشخیصی میتواند علائم مشخصی همانند رحم بزرگتر از حد طبیعی و وجود بافت غیرطبیعی را به خوبی نشان دهد. آزمایش سطح بتا نیز از دیگر روشهای تشخیص این نوع بارداری است.
با اندازهگیری سطح بتا متخصص میتواند مراحل تشخیص را به خوبی انجام دهد؛ زیرا در حاملگی غیرطبیعی مولار سطوح بالایی از بتا مشاهده میشوند. معاینه لگنی نیز برای ارزیابی اندازه رحم و هرگونه ناهنجاری قابل انجام و تاثیرگذار است.
پیشگیری از حاملگی مولار
در حالی که همیشه نمیتوان از بارداری مولار جلوگیری کرد برخی از روشها وجود دارند که ممکن است خطر بروز این نوع حاملگی را کاهش دهند. برای مثال چکاپهای منظم میتواند به تشخیص هرچه سریعتر این عوارض کمک کند.
معاینات معمول زنان میتواند به شناسایی عوامل خطرناک و نظارت بر سلامت کلی باروری کمک کند. همچنین اطمینان از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری است. به ویژه مصرف اسید فولیک ممکن است خطر بارداری مولار را کاهش دهد.
درک عواملی همانند سن بارداری یا سایر ویژگیهایی که به بارداری مولار مرتبط هستند، به شما کمک میکنند تا تصمیمات آگاهانهای در مورد سلامت بارداری خود بگیرید. مشاوره قبل از بارداری نیز میتواند برای جلوگیری از این عارضه به شما کمک کند.
زنانی که سابقه بارداری مولار دارند، بهتر است قبل از اقدام برای بارداری با پزشک متخصص منتخب خود مشورت کنند تا در مورد خطرات احتمالی و عوارض قابل مشاهده اطلاعاتی به دست آورند.
درمان قطعی حاملگی مولار چیست؟
درمان اولیه برای بارداری مولار تخلیه بافت غیرطبیعی از رحم است. این روش درمانی به طور معمول از طریق کورتاژ انجام میشود. طی روند کورتاژ متخصص، جراحی برای گشاد کردن دهانه رحم انجام میدهد و از ابزارهایی برای برداشتن بافت غیرطبیعی درون رحم استفاده میکند.
میتوان گفت کورتاژ رایجترین روش برای درمان بارداری مولار است. در برخی موارد ممکن است از داروهایی برای کمک به بیرون راندن بافت مولر استفاده شود. البته در بیشتر موارد بیمار باید از یک جراح کمک بگیرد.
فراموش نکنید بعد از درمان، همچنان باید به جلسات پیگیری منظم برای نظارت بر سطوح بتا ادامه دهید. با حضور در این جلسات مداوم و معاینه توسط متخصص مطمئن میشوید که بافت غیرطبیعی به طور کامل برداشته شده است و هیچ نشانهای از عوارض آن وجود نخواهد داشت.
با توجه به شرایطی که خانم باردار دارد و اگر به بیماری تروفوبلاستیک مبتلا شود، ممکن است برای درمان سلولهای غیرطبیعی باقیمانده از روش شیمی درمانی استفاده کنند.
خطرات حاملگی مولار
بارداری مولار تنها یک بیماری خوش خیم نیست. اگر به درستی این نوع بیماری را مدیریت نکنید و برای درمان آن دست به کار نشوید، خطرات قابل توجهی برای سلامت شما ایجاد خواهد کرد. برخی از خطرات بالقوه ناشی از حاملگی مولار را در ادامه شرح میدهیم:
- بیماری تروفوبلاستیک بارداری: در برخی موارد حاملگی مولار میتواند به سایر بیماریها نیز منجر شود. این بیماری گروهی از تومورهای نادر است که از سلولهای تروفوبلاستیک ایجاد میشود. این مسئله میتواند به شرایط بدخیم زیادی را به همراه داشته باشد.
- خونریزی: زنان دارای این نوع بارداری ممکن است خونریزی شدیدی را تجربه کنند که در صورت عدم رسیدگی به این معضل، زنان با کمخونی یا شوک بدنی روبرو میشوند.
- عفونت: بافت غیر طبیعی میتواند به عفونت منجر شود که برای درمان آن باید به سراغ متخصصان حرفهای بروید.
- پریشانی عاطفی: تجربه این نوع بارداری میتواند به دلیل از دست دادن و عوارض غیرمنتظره به چالشهای عاطفی همانند اضطراب و افسردگی منجر شوند.
عوارض حاملگی مولار
عوارض بارداری مولار بسته به فرد و نوع بارداری میتواند متفاوت باشد اما در این بخش برخی از عوارض جانبی رایج آن را به طور خلاصه شرح میدهیم:
- ناراحتی جسمانی: گرفتگی، درد لگن و فشار ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی بافت رخ دهد.
- پریشانی عاطفی: تجربه بارداری مولار میتواند منجر به احساس غم، اندوه، اضطراب و افسردگی شود. این حالات بیشتر بعد از بروز عوارض ناشی از این بیماری قابل مشاهده هستند.
- خطرات بالقوه سلامتی: همانطور که در قسمتهای قبلی توضیح دادیم، عوارضی همانند خونریزی و بیماری تروفوبلاستیک در صورت عدم مدیریت صحیح این نوع حاملگی رخ میدهند و خطرات جدی برای سلامت زنان به همراه دارند.
در صورت مشاهده هر یک از این عوارض توصیه میکنیم خیلی سریع به متخصص مراجعه کنید؛ زیرا متخصص میتوانند هر نوع نگرانی شما در مورد این عارضه را رفع کنند و بهترین روشهای درمانی را در اختیارتان قرار دهند.
چه کسانی در معرض حاملگی مولار هستند؟
گروه خاصی از زنان در معرض خطر بیشتری برای بارداری مولار قرار دارند. در ادامه افراد مختلف که ممکن است به این حاملگی دچار شوند را معرفی میکنیم:
- زنان بالای 35 سال: سن زیاد مادر یک عامل خطرناک برای بروز بارداری مولار است.
- زنان زیر 20 سال: زنان جوانتر نیز ممکن است در معرض این عارضه قرار گیرند.
- زنان با سابقه بارداری مولار: کسانی که پیشتر حاملگی مولار را تجربه کردهاند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- زنان با کمبودهای تغذیهای: کمبود مواد مغذی کلیدی به ویژه اسید فولیک ممکن است در خطر بروز بارداری مولار موثر باشد.
فرق حاملگی پوچ و حاملگی مولار چیست؟
درمان حاملگی مولار
در حالی که حاملگی مولار و حاملگی پوچ هر دو شامل شرایط بارداری غیرطبیعی هستند اما ویژگیهای متفاوتی دارند. برای مثال در بارداری مولار رشد بافت غیرطبیعی به جای یک جنین زنده قابل تشخیص است و به دو دسته جزئی و کامل تقسیمبندی میشود.
در حالی که بارداری پوچ زمانی رخ میدهد که تخمک بارور شده در رحم لانهگزینی میکند اما هیچ جنینی ایجاد نمیشود. در این مورد ممکن است یک کیسه حاملگی خالی ایجاد شود و سطح هورمون بتا نیز در ابتدا افزایش مییابد اما مانند یک بارداری طبیعی به افزایش خود ادامه نخواهد داد.
در هر دو مورد معاینه و سونوگرافی برای تشخیص نهایی امری مهم است. در بارداری مولار سونوگرافی ممکن است الگوهای رشد غیرطبیعی را نشان دهد، در حالی که در بارداری پوچ کیسه حاملگی خالی خواهد بود.
حرف آخر
در این مطلب در مورد بارداری مولار توضیح دادیم. این بیماری یک عارضه نادر اما قابل توجه است که به درک و مدیریت دقیق نیاز دارد. در صورتی که علائم، علل و راههای درمان آن را درک کنید راحتتر میتوانید از بروز این عارضه جلوگیری کنید.
در صورتی که دچار این نوع بارداری هستید، از کلینیکهای متخصص برای درمان کمک بخواهید. برای مثال کلینیک باروری رستاک که در حوزه IVF و IUI خدمات جامعی ارائه میدهد، در زمینه رفع مشکلات مربوط به این بارداری نیز به شما کمک میکند.