میانگین سن شروع یائسگی طبیعی 51 سالگی است. با این حال برخی از زنان به دلیل مسائل ژنتیکی، ابتلا به بعضی از بیماریهای خاص یا تجربه روندهای درمانی و پزشکی قبل از 40 سالگی یائسگی را تجربه میکنند. یائسگی امری طبیعی است که برای همه بانوان رخ میدهد. البته بعضی از خانمها این شرایط را زودتر از زمان انتظار تجربه میکنند که به آن یائسگی زودرس گفته میشود که این اتفاق بیشتر به نارسایی تخمدان آنها مربوط است.
علاوه بر گرگرفتگی و تعریق شبانه، زنانی که به یائسگی زودرس دچار میشوند نگرانیها و ناراحتیهای جسمی و روحی دیگری را نیز تجربه خواهند کرد. بدون شک میدانید که یائسگی به معنای پایان باروری یک زن است و خانمهای یائسه توانایی بارداری خود را از دست میدهند. برای آشنایی بیشتر با علائم یائسگی زودرس میتوانید راهنمای زیر را مطالعه کنید.
منظور از یائسگی زودرس چیست؟
یائسگی زودرس شرایطی است که در آن زن در سنی کمتر از حد معمول، دوره یائسگی خود را تجربه میکند. یائسگی نقطهای در زندگی زنان است که دورههای قاعدگی آنها به پایان میرسد. یائسگی طبیعی به طور معمول در سن 51 سالگی اتفاق میافتد.
در صورتی که 12 ماه متوالی پریود نشوید، بدین معنا است که شما در دوره یائسگی خود به سر میبرید. یائسگی زودرس بیشتر در سنین 40 تا 45 سالگی اتفاق میافتد. تنها 12 درصد زنان قبل از 45 سالگی آخرین قاعدگی خود را تجربه میکنند. اگر یائسگی زودرسی که ناشی از جراحی و درمان سرطان رخ میدهد را در نظر بگیریم این درصد به طور حتم افزایش مییابد.
تفاوت یائسگی زودرس و یائسگی طبیعی چیست؟
دوره یائسگی زودرس و طبیعی هیچ تفاوت چشمگیری ندارند و تنها تفاوت اصلی آنها مربوط به زمان وقوع این دورهها خواهد بود. یائسگی در واقع زمانی است که قاعدگی خانم به پایان میرسد. یائسگی طبیعی از 51 سالگی رخ میدهد و یائسگی زودرس بین 40 تا 45 سالگی اتفاق میافتد.
علائم یائسگی زودرس
علائم یائسگی زودرس نیز در واقع شبیه به علائم یائسگی طبیعی است. به زبان دیگر شما در این دوران علائمی مشابه افراد یائسه طبیعی تجربه خواهید کرد. ناگفته نماند در برخی موارد علائم یائسگی زودرس ممکن است به دلایلی همانند جراحی یا استفاده از روشهای درمانی سرطان با تغییرات ناگهانی همراه باشد؛ زیرا سطح استروژن فرد بیمار تشدید مییابد. با این وجود علائم رایج این دوره عبارت هستند از:
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلقی
- مه مغزی
- سردرد
- میگرن
- دردناک بودن سینهها
- واژن خشک
- کاهش میل جنسی
- خارش پوست
- درد در قسمتهای مختلف بدن
- افزایش وزن
- خستگی
چه چیزهایی باعث یائسگی زودرس میشوند؟
دلایل زیادی برای بروز یائسگی زودرس وجود دارند. برخی از این دلایل به بروز بیماریهایی همانند سرطان مرتبط هستند و برخی دیگر از دلایل نیز به انجام جراحی ربط دارند. به طور کلی یائسگی زودرس به شرایط سلامت فرد بیمار مرتبط خواهد بود. البته در برخی موارد نیز علل ناشناختهای برای یائسگی زودرس وجود دارند.
هر چیزی که به تخمدانهای زنان آسیب برساند و یا باعث شود بدن آنها سطح بالایی از استروژن را تولید کند، به طور حتم منجر به یائسگی زودرس میشود. برخی از رایجترین دلایلی که منجر به یائسگی زودرس میشوند را در زیر نام میبریم:
- شیمی درمانی برای رفع سرطان
- پرتو درمانی برای درمان سرطان
- جراحی که منجر به برداشتن تخمدانها شود
- جراحی که منجر به برداشتن رحم شود
- سابقه داشتن یائسگی زودرس در میان اعضای خانواده
- اولین قاعدگی قبل از 11 سالگی
- وجود ناهنجاریهای کروموزومی
- بیماریهای خودایمنی
- بیماری تیروئید
- سیگار کشیدن
- سندرم خستگی مزمن
- مبتلا بودن ایدز
- وجود عفونتهایی همانند اوریون
با وجود تمام این دلایلی که ذکر کردیم، در برخی موارد هیچ دلیل مشخصی برای یائسگی زودرس افراد وجود ندارد. حتی میتوان گفت 50 درصد زنان بدون هیچ دلیل مشخصی به یائسگی زودرس دچار میشوند.
روشهای درمانی بیماری سرطان
درمانهایی همانند شیمی درمانی و پرتو درمانی میتوانند تخمدانها را از کار بیندازند و در نتیجه فرد بیمار بعد از این روشهای درمانی یائسه میشود. البته همه روشهای درمانی بیماری سرطان به یائسگی منجر نخواهد شد.
یائسگی زودرس به دلیل جراحی
یائسگی زودرس با برداشتن تخمدانها یا برداشتن رحم اتفاق میافتد. این جراحیها در برخی موارد به دلیل بیماری سرطان یا سایر شرایط سلامتی مانند آندومتریوز شدید ضروری و قابل انجام هستند.
مدیریت یائسگی زودرس
با توجه به وضعیتی که دارید برای درمان مشکل یائسگی زودرس خود میتوانید به سراغ متخصصان حرفهای ناباروری، غدد یا زنان و زایمان بروید. برخی از افراد مبتلا به یائسگی زودرس سطوح کمی از استروژن را در بدن دارند که همین مسئله خطر ابتلا به بیماریهایی همانند پوکی استخوان و بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. برخی نیز از تاثیر سیاه دانه و یائسگی زودرس و زنجبیل و یائسگی زودرس، صحبت میکنند که درستی این ادعا در این وبلاگ بررسی نمیشود.
هورمون درمانی یا مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی میتوانند به کاهش خطرات حاصل از یائسگی زودرس کمک کنند. این درمانها باید تا سن مورد نظر و طبیعی برای یائسگی ادامه داشته باشند. در صورتی که نمیتوانید هورمون درمانی کنید، متخصص روش دیگری را متناسب با نیاز بدن شما تعیین میکند.
کمترین سن برای یائسگی چه سنی است؟
یائسگی زمانی رخ میدهد که فرد در دهه 20، 30 و 40 سالگی خود باشد. به ندرت پیش میآید که افراد پیش از 30 سالگی خود یائسگی را تجربه کنند و کمترین سن برای یائسه شدن نزدیک به 40 سالگی خواهد بود.
از کجا بفهمیم که به یائسگی زودرس دچار شدهایم؟
ممکن است چند سال قبل از آخرین دوره قاعدگی، سیکلهای پریود شما نامنظم شود. دورههای قاعدگی طولانی و کوتاه، لکهبینی بین دورهها یا تغییراتی که در خونریزی واژینال شما رخ میدهد، اغلب از اولین علائم یائسگی زودرس هستند. اگر پریودهای نامنظم تجربه میکنید، بهتر است با یک متخصص زنان و زایمان یا ناباروری مشورت کنید.
با مشاهده هر یک از علائمی که در قسمتهای قبلی ذکر شد شما میتوانید به یائسگی زودرس خود پی ببرید. برخی از رایجترین مسائلی که نشاندهنده یائسگی زودرس شما هستند را در زیر نام میبریم:
- احساس ناراحتی در حین رابطه جنسی
- میل مکرر به ادرار کردن
- وجود عفونتهای ادراری مکرر
- بیخوابی
- تغییرات عاطفی همانند تحریکپذیری شدید، نوسانات خلقی، اضطراب، افسردگی و غیره
- خشکی پوست، چشم و دهان
- ضربان قلب بالا
- احساس درد در مفاصل و عضلات
- مشکل در تمرکز کردن
- فراموش کردن مسائل مختلف
- افزایش یا کاهش وزن
- ریزش یا نازک شدن مو
آیا استرس باعث بروز یائسگی زودرس میشود؟
استرس ناشی از فعالیتهای روزانه، کار یا سایر رویدادهای زندگی دلیلی برای یائسگی زودرس نخواهند بود. اگر احساس میکنید استرس زیادی در زندگی روزمره خود دارید به طوری که بر روی شادی شما تاثیر منفی گذاشته است، توصیه میکنیم به متخصص حرفهای حاضر در این حوزه مراجعه کنید. افراد متخصص میتوانند به شما در کنترل و مدیریت استرستان کمک کنند.
متخصصان چگونه به یائسگی زودرس پی میبرند؟
اگر قبل از 45 سالگی یائسگی را تجربه کنید، متخصص باید چندین آزمایش انجام دهد و سوالاتی در مورد تشخیص یائسگی زودرس شما مطرح کند. سوالاتی که متخصص برای پی بردن به یائسگی زودرس از شما میپرسد عبارت هستند از:
- منظم بودن دورههای قاعدگی شما
- داشتن فردی در خانواده که سابقه یائسگی زودرس داشته باشد
- انجام معاینه فیزیکی شما
- انجام آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون شما
- بررسی برخی از علائم سلامتی که به وضعیت تیروئید شما مرتبط باشد
افرادی که به مدت 12 ماه متوالی قاعدگی نداشته باشند و هیچ داروی خاصی که متوقفکننده قاعدگی است، مصرف نکنند، به طور حتم دچار یائسگی شدهاند.
یائسگی زودرس چگونه درمان میشود؟
درمان یائسگی زودرس به دلیل اصلی این اختلال بستگی دارد. در واقع روش درمان یائسگی زودرس با توجه به فاکتوری که باعث شده شما زودتر از زمان طبیعی یائسه شوید، وابسته و متغیر خواهد بود. از آنجایی که یائسگی زودرس در برخی موارد با خطرات سلامتی همراه است، متخصصان روشهای درمانی هورمونی را توصیه میکنند.
البته اگر فرد بیمار، دارای مریضیهای خاصی همانند سرطان سینه باشد، نمیتواند در هورمون درمانی برای رفع یائسگی زودرس کمک بگیرد؛ زیرا هورمون درمانی برای او روش درمانی ناامنی خواهد بود. روش هورمون درمانی به جایگزینی برخی از هورمونهای از دست رفته بدن مشغول میشود.
این روش درمانی به کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی زودرس کمک میکند و خطر ابتدا به بیماریهای ناشی از این اختلال را کاهش میدهد. متخصصان تداوم این روش درمانی را تا زمانی که فرد بیمار به 51 سالگی برسد تجویز میکنند. به زبان ساده هورمون درمانی تا زمان یائسگی طبیعی شما باید ادامه داده شود.
آیا امکان رفع یائسگی زودرس وجود دارد؟
متاسفانه اگر شما به طور کامل یائسه شوید و به یائسگی زودرس ابتلا پیدا کنید، نمیتوانید این روند را معکوس کرده و تخمدانهای خود را به حالت عادی برگردانید. با این حال کمک گرفتن از متخصصان حاضر در حوزه زنان و زایمان یا ناباروری میتواند به کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی زودرس کمک کند.
اگر به سایر مشکلات مربوط به نارسایی تخمدانها دچار باشید به طور حتم با انتخاب یک متخصص حرفهای میتوانید عملکرد تخمدان خود را به حالت طبیعی برگردانید اما یائسگی زودرس قابل درمان نخواهد بود. شما برای درمان این معضل باید قبل از اینکه به طور کامل یائسه شوید، اقدامات لازم را انجام دهید و از متخصص مورد نظر در این حوزه کمک و راهنمایی بگیرید.
آیا میتوان خطر ابتلا به یائسگی زودرس را کاهش داد؟
متاسفانه بیشتر دلایل بروز بیماری و اختلال یائسگی زودرس خارج از کنترل است. تنها عاملی که بر روی بروز اختلال یائسگی زودرس تاثیر دارد، عادت سیگار کشیدن است. در واقع سبک زندگی شما تاثیر بسزایی بر روی بروز یائسگی زودرس نخواهد داشت.
شما میتوانید با ترک سیگار خطر یائسگی خود را کاهش دهید. سایر علل یائسگی همانند شرایط جسمانی، انجام برخی از جراحیها و روشهای درمانی سرطان نیز در بیشتر موارد غیرقابل پیشگیری هستند و بر روی روند یائسگی زودرس شما تاثیر دارند.
با توجه به این توضیحات میتوان گفت، سبک زندگی شما بر روی ابتلا به یائسگی زودرس خیلی تاثیرگذار نیست و بیشتر وضعیت سلامت شما میتواند این موضوع را تحت کنترل خود داشته باشد. اگر علائم اولیه یائسگی زودرس را مشاهده میکنید، بهتر است به سراغ یک متخصص حرفهای بروید.
عوارض یائسگی زودرس
افرادی که زودتر از زمان طبیعی یائسه میشوند با علائم شدیدتری روبرو هستند. این علائم میتواند منجر به اختلال عملکرد جنسی یا از دست دادن صمیمیت فرد با سایرین یا شریک جنسی خود شود. علاوه بر این موضوع افرادی که یائسگی زودرس را تجربه میکنند، سالهای بیشتری از عمر خود را بدون بهره بردن از مزایای استروژن سپری خواهند کرد.
بدون مقادیر معمولی و طبیعی استروژن شما در معرض خطر ابتلا به بیماریهای زیادی قرار میگیرید. در این بخش برخی از این بیماریها را نام میبریم:
- پوکی استخوان
- بیماری قلبی
- افسردگی
- بیماریهای عصبی
- زوال عقل
- بیماری پارکینسون
آیا بعد از مشاهده علائم اولیه یائسگی زودرس امکان بارداری وجود دارد؟
علائم یائسگی زودرس
یائسگی زودرس نیز همانند یائسگی طبیعی بر روی بارداری شما تاثیر میگذارد؛ زیرا در این دوره تخمکگذاری متوقف میشود. با این حال اگر 12 ماه متوالی را بدون قاعدگی سپری نکرده باشید، همچنان میتوانید باردار شوید. در واقع در سالهای منتهی به پریودهای نهایی احتمال تخمکگذاری و آزاد شدن تخمک همچنان وجود دارد.
اگر باردار شدن در این زمان برای شما مهم است، بلافاصله بعد از مشاهده علائم اولیه یائسگی زودرس به سراغ یک متخصص حرفهای بروید که بتواند شما را معاینه کند و راهنماییهای لازم را در اختیارتان قرار دهد. باردار شدن از طریق لقاح آزمایشگاهی یا IVF حتی بعد از یائسگی نیز امکانپذیر است.
شما میتوانید از تخمکهای اهداکننده یا تخمکهای خود پیشتر منجمد کردهاید استفاده کنید. البته باید قبل از یائسگی زودرس به فکر انجماد تخمک باشید. هر تخمکی که بعد از یائسگی باقی میماند به طور معمول زنده نیست. البته روشهایی همانند رحم اجارهای یا جایگزین نیز میتواند روش دیگری برای بارداری بعد از یائسگی زودرس باشد.
بهترین دکتر برای درمان یائسگی زودرس
در این مقاله توضیح دادیم که یائسگی زودرس، به یائسگی گفته میشود که قبل از انتظار اتفاق میافتد. بیشتر زنان در سن 51 سالگی به یائسگی دچار میشوند اما در برخی موارد این اختلال قبل از 40 سالگی نیز رخ میدهد. بازه زمانی یائسگی زودرس 40 تا 45 سالگی است اما اگر زودتر از این سن علائم یائسگی را در خود مشاهده کردید باید به یک متخصص حرفهای مراجعه کنید.
یکی از مجربترین و مجهزترین کلینیکهایی که در حوزه ناباروری فعالیت دارد، کلینیک ناباروری رستاک است که بهترین خدمات مربوط به بارداری و درمان ناباروری را در اختیار متقاضیان قرار میدهد.
