متاسفانه سرطان تخمدان اغلب تا زمانی که به مراحل پیشرفته نرسد، قابل شناسایی نیست و به همین دلیل یکی از چالش برانگیزترین سرطان‌ها به حساب می‌آید. در واقع تشخیص و درمان این بیماری کار ساده‌ای محسوب نمی‌شود. این نوع سرطان به عنوان یک بیماری خاموش شناخته می‌شود و می‌تواند مدت‌ها بدون هیچ علائم واضحی در بدن زنان باقی بماند. به طور معمول بعد از تشخیص دیرهنگام گزینه‌های درمانی این سرطان بسیار محدود هستند. از این رو باید به فکر تشخیص زودهنگام و درک علائم این بیماری باشید تا بتوانید در روند درمان آن موفق شوید. برای آشنایی بیشتر با این سرطان سخت و خطرناک و درک علائم اولیه آن می‌توانید راهنمای زیر را به طور کامل دنبال کنید.
آشنایی با سرطان تخمدان
سرطان تخمدان زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیرطبیعی در تخمدان‌ها به طور غیرقابل کنترل رشد کنند. تخمدان‌ها 2 اندام کوچک هستند که در هر 2 طرف رحم قرار دارند و مسئول تولید تخمک و هورمون‌هایی همانند استروژن و پروژسترون خواهند بود.
این نوع سرطان می‌تواند در قسمت‌های مختلف تخمدان ایجاد شود و به انواع مختلفی طبقه‌بندی شده است که در ادامه انواع سرطان تخمدان را نام می‌بریم:
- سرطان تخمدان اپیتلیال: شایع‌ترین نوع این سرطان اپیتلیال است که از لایه بیرون تخمدان آغاز می‌شود.
- تومورهای سلول زاینده: این تومورها از سلول‌های تولیدکننده تخمک شروع می‌شوند و در بیشتر در خانم‌های جوان قابل مشاهده است.
- تومورهای استرومایی: این تومورها از سلول‌های بافت همبند منشا می‌گیرند که تخمدان‌ها را در کنار هم نگه‌می‌دارند و هورمون تولید می‌کنند.
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان نیز همانند برخی دیگر از سرطان‌ها دارای علائم اولیه و علائم ثانویه یا جدی‌تر است. برای اینکه زودتر این بیماری را تشخیص دهید، بهتر است علائم اولیه آن را جدی بگیرید. یکی از چالش برانگیزترین جنبه‌های سرطان مربوطه درک علائم مبهم آن است.
در واقع علائم اولیه این نوع بیماری با سایر مریضی‌ها مشابه خواهد بود و به همین ممکن است با مریضی‌های دیگر اشتباه گرفته شود. به هر حال آگاهی از علائم اولیه بالقوه می‌تواند به تشخیص و درمان زودتر آن کمک کند. در ادامه برخی از علائم رایج این سرطان را نام می‌بریم:
- نفخ شکم: احساس پری یا تورم شدید در شکم
- درد لگن: ناراحتی یا درد در ناحیه لگن به طور مداوم
- تغییرات در ادرار: افزایش فوریت یا تکرر ادرار
- مشکل در غذا خوردن: احساس سیری سریع
- خستگی: خستگی بی‌دلیل که حتی با استراحت طولانی مدت نیز بهبود نمی‌یابد
- تغییرات در قاعدگی: بی‌نظمی در سیکل‌های قاعدگی یا خونریزی غیر‌منتظره
علاوه بر علائم اولیه، با پیشرفت این بیماری علائم دیگری نیز بروز پیدا می‌کنند که عبارت هستند از:
- کاهش وزن غیرقابل توضیح: کاهش وزن قابل توجه بدون تلاش و ورزش
- مشکلات گوارشی: تغییر در عادات روده همانند یبوست یا اسهال
- کمر درد: درد مداوم در ناحیه کمر یا باسن
- تنگی نفس: مشکل در تنفس یا احساس تنگی نفس دائمی
در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده باید بلافاصله به سراغ متخصص بروید و در مورد شرایط یا وضعیت خود با او مشورت کنید؛ زیرا ممکن است به معاینه و بررسی‌های جدی‌تری نیاز داشته باشید.
تشخیص سرطان تخمدان
خطر بروز سرطان تخمدان
در صورت مشکوک بودن به این سرطان، متخصص برای بررسی عوامل این بیماری تاریخچه پزشکی شما را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. متخصص در مورد علائم، سابقه خانوادگی و هر عامل مرتبط دیگری سوالاتی می‌پرسد.
آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص این سرطان قابل انجام هستند. برای مثال معاینه فیزیکی اندام‌های لگن به منظور بررسی ناهنجاری‌ها بسیار کارآمد است. همچنین متخصص با انجام سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی می‌تواند وضعیت تخمدان‌ها را بررسی کنید و تومورهای حاضر را تحت ارزیابی قرار دهد.
آزمایش خون نیز از دیگر روش‌های تشخیص این نوع سرطان است؛ زیرا با آزمایش خون متخصص می‌تواند سطح پروتئینی که ممکن است در زنان ابتلا به سرطان تخمدان افزایش یابد را اندازه‌گیری کند. البته که سطح این پروتئین و اندازه‌گیری آن خیلی روش خاصی نیست؛ زیرا امکان دارد تحت تاثیر شرایط دیگر قرار گرفته باشد.
در صورتی که آزمایشات تصویربرداری ناهنجاری را نشان دهد، ممکن است متخصص بیوپسی را برای گرفتن نمونه بافت به منظور تجزیه و تحلیل وضعیت تخمدان توصیه کند.
مراحل رشد سرطان تخمدان
سرطان تخمدان یک بیماری پیچیده است که در چندین مرحله پیشرفت می‌کند. با درک این مراحل، راحت‌تر می‌توان این بیماری را تشخیص داد و برای درمان آن دست به کار شد. در ادامه مراحل مختلف این سرطان را شرح می‌دهیم:
- سرطان تنها در یک تخمدان ایجاد می‌شود و به خارج از تخمدان گسترش نمی‌یابد.
- سرطان در هر 2 تخمدان وجود دارد اما هیچ بافت دیگری را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
- سرطان در یک یا هر 2 تخمدان وجود دارد و باعث بروز تومور در یک یا هر دو تخمدان می‌شود. سلول‌های سرطانی در این مرحله حتی به شکم نیز دسترسی می‌یابند.
- در این مرحله سرطان گسترش می‌یابد و حتی به سایر ساختارهای لگنی همانند رحم یا لوله‌های فالوپ نیز دسترسی پیدا می‌کند.
- ممکن است سرطان به سایر بافت‌های ناحیه لگن همانند مثانه یا راست روده نیز گسترش یابد.
- در مراحل پیشرفته‌تر سرطان به صفاق خارج از لگن نیز می‌رسد.
به طور کلی هر چه سرطان نام برده شده مراحل بیشتری را پشت سر بگذارد، به طور حتم به قسمت‌های مختلف بدن دست می‌یابد و بخش‌های مختلفی را آلوده می‌کند. این سرطان حتی می‌تواند به اندام‌های خارج از شکم همانند کبد، ریه و سایر نقاط بدن نیز دسترسی یابد.
عوامل موثر در بروز سرطان تخمدان
چندین عامل می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را در زنان افزایش دهند. البته وجود یک یا چند مورد از فاکتورهای موثر به طور حتم نشان‌دهنده بروز این بیماری نخواهد بود اما بهتر است از این عوامل آگاه باشید. این عوامل را در ادامه شرح می‌دهیم:
- سن: خطر بروز این بیماری با افزایش سن بیشتر می‌شود، به ویژه زنان بالای 50 سال ممکن است بیشتر به این سرطان دچار شوند.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی سرطان تخمدان، پستان یا کولورکتال می‌تواند احتمال بروز این بیماری را نیز افزایش دهد. احتمال بروز این بیماری در صورت بروز جهش‌های ژنتیکی افزایش می‌یابد.
- جهش‌های ژنتیکی: زنانی که جهش‌های ژنی ارثی خاصی دارند به طور قابل توجهی بیشتر در معرض خطر سرطان تخمدان هستند.
- عوامل هورمونی: استفاده طولانی مدت از درمان‌های هورمونی یا سابقه اندومتریوز ممکن است خطر بروز این سرطان را افزایش دهد.
- سابقه باروری: زنانی که هرگز باردار نشده‌اند یا اولین فرزند خود را بعد از 35 سالگی به دنیا آورده‌اند ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
آمار شیوع سرطان تخمدان
عوامل موثر در بروز سرطان تخمدان
سرطان تخمدان در مقایسه با سایر سرطان‌ها به طور نسبی نادر است اما همچنان یک نگرانی قابل توجه برای سلامت زنان محسوب می‌شود. طبق گزارش‌هایی که از انجمن سرطان به دست آمده یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در میان زنان، همین نوع بیماری است.
ناگفته نماند نرخ بقای مبتلایان به این سرطان حدود 5 سال است که بسته به شرایط بیمار و زمان تشخیص آن قابل تغییر خواهد بود. در صورت که این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهید، به طور حتم مبارزه کردن با آن برای شما آسان‌تر خواهد بود.
چگونه از سرطان تخمدان پیشگیری کنیم؟
با اینکه نمی‌توان از برخی عوامل خطرآفرین برای این نوع سرطان جلوگیری کرد اما اقدامات پیشگیرانه‌ای وجود دارند که می‌توانند احتمال بروز این بیماری را کاهش دهند. در صورتی که چکاپ‌های منظم انجام دهید زودتر به وجود این سرطان پی می‌برید.
به زبان ساده معاینات منظم زنان می‌تواند به تشخیص زودهنگام این سرطان کمک کند. علاوه بر معاینات منظم سبک زندگی سالم نیز از دیگر روش‌های پیشگیری از این عارضه است. حفظ رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و حفظ وزن مناسب می‌تواند سلامت کلی بدن زنان را حمایت کند.
همچنین باید در انتخاب راه های پیشگیری از بارداری نیز محتاطانه عمل کنید. برای مثال این احتمال وجود دارد که با مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی خطر ابتلا به این نوع سرطان کاهش یابد. در واقع قرص های ضد بارداری روشی مناسب برای جلوگیری از بارداری و بروز بیماری‌هایی همانند سرطان تخمدان است.
راه‌های درمان سرطان تخمدان
در بیشتر موارد جراحی اولین روش درمان برای این سرطان است. البته جراحی بیشتر برای بیمارانی مفید خواهد بود که در مراحل اولیه تشخیص بیماری خود هستند. با توجه به وسعت سرطان، روش‌های جراحی متفاوتی تعبیه شده‌اند.
برای مثال متخصص با کمک روش اوفورکتومی یک یا هر 2 تخمدان را برمی‌دارند یا با استفاده از هیسترکتومی رحم را به همراه تخمدان‌ها و لوله های فالوپ از بدن خارج می‌کنند. تومورزدایی نیز از دیگر روش‌های جراحی برای درمان سرطان تخمدان است.
طی این روش متخصص تا حد امکان برای برداشتن تومور تخمدان، بافت‌های اطراف آن را برمی‌دارد. در بخش‌های بعدی سایر روش‌های درمانی برای از بین بردن این نوع بیماری را معرفی می‌کنیم.
شیمی درمانی سرطان تخمدان
شیمی درمانی یک درمان رایج برای انواع سرطان به خصوص نوع تخمدان است که پس از جراحی انجام می‌شود. در این روش درمانی متخصص با تجویز انواع داروها برای کشتن سلول‌های سرطانی یا توقف رشد آنها دست به کار می‌شود.
شیمی درمانی به طور معمول بعد از عمل و به منظور از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده انجام می‌شود یا قبل از جراحی برای کوچک کردن تومورها قابل انجام خواهد بود.
پرتو درمانی سرطان تخمدان
شاید پرتو درمانی به عنوان یک درمان اولیه برای این نوع سرطان محسوب نشود اما در موارد خاص به ویژه برای تسکین علائم این سرطان قابل استفاده خواهد بود.
درمان هدفمند سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان
درمان هدفمند یکی از روش‌های درمانی برای این نوع سرطان است. در این روش درمانی متخصص از داروها و سایر مواد برای شناسایی دقیق سرطان و حمله به سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در ضمن درمان هدفمند از آسیب به سلول‌های طبیعی نیز تا جای ممکن جلوگیری خواهد کرد.
داروهای حاضر در روش درمان هدفمند به ترمیم دی ان ای در سلول‌ها کمک می‌کنند. سلول‌های سرطانی به آنزیم‌هایی وابسته هستند که در طی درمان هدفمند مسدود می‌شوند. در ضمن این روش درمانی از تشکیل عروق خونی جدید که تومورها برای رشد به آن نیاز دارند، جلوگیری می‌کنند.
در نظر داشته باشید انجام درمان هدفمند در کنار شیمی درمانی می‌تواند به از بین بردن این سرطان کمک کند. درمان هدفمند برای جهش‌های ژنتیکی خاص نیز بسیار کارآمد و موثر است. با انتخاب این روش درمانی عوارض جانبی نیز تا جای ممکن کاهش می‌یابند.
هورمون درمانی سرطان تخمدان
هورمون درمانی نیز به داروهایی وابسته است که سطح برخی از هورمون‌ها را کاهش می‌دهند یا اینکه آنها را مسدود خواهند کرد. در واقع طی این روش هورمون‌هایی که ممکن است رشد سرطان را تحریک کنند، مورد تهاجم قرار می‌گیرند.
در سرطان تخمدان هورمون درمانی خیلی رایج نیست اما این امکان وجود دارد که در برخی موارد به دلیل ضعف سرطان نام برده شده این روش درمانی نتیجه خوبی به همراه داشته باشد. داروهای حاضر در روش هورمون درمانی می‌توانند گیرنده‌های استروژن را مسدود کنند و رشد تومورهای حساس به هورمون نیز محدود می‌شود.
می‌توان گفت هورمون درمانی آنزیم آروماتاز که برای تولید استروژن کاربرد دارد را کاهش می‌دهد. برخی از داروهای حاضر در روش هورمون درمانی بر روی سرطان نام برده شده موثر هستند اما در اکثر موارد این داروها برای سرطان سینه پاسخگو خواهند بود.
سخن آخر
این نوع بیماری یک نگرانی قابل توجه مربوط به سلامت زنان است اما افزایش آگاهی و تشخیص زودهنگام آن می‌تواند به درمان سرطان نام برده شده کمک کند. هر چه زودتر علائم اولیه این سرطان را درک کنید، سریع‌تر می‌توانید برای درمان آن دست به کار شوید. البته برای تشخیص و درمان به موقع به کمک افراد متخصص نیاز دارید.
کلینیک ناباروری رستاک یکی از تیم‌های متخصص و حرفه‌ای در زمینه درمان و تشخیص انواع بیماری‌هایی است که به ناباروری منجر می‌شوند. همچنین این کلینیک در انجام روش‌های کمک باروری همانند IVF و IUI تخصص و مهارت زیادی دارد و توانسته در باروری بسیاری از زوجین متقاضی به موفقیت‌های بزرگی دست یابد.
