بررسی قدرت باروری اسپرم
ناباروری یکی از معضلات زوجین در دنیای مدرن امروزی به حساب میآید که میتواند دلایل زیادی داشته باشد. ناباروری گاهی به دلیل مشکلات زن و گاهی به دلیل عدم توانایی اسپرم مرد رخ میدهد که خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی میتوان دلیل اصلی آن را تا حدودی تشخیص داد و سپس برای درمان دست به کار شد. طبق آمار به دست آمده در 35 درصد مواقع مشکل ناباروری به خاطر ناتوانی اسپرم آقایان است. از این رو متخصصان حرفهای باروری روشهایی را برای بررسی قدرت باروری اسپرم مردان در نظر دارند.
از آنجایی که تکنولوژی و علم پزشکی تا حد زیادی پیشرفت کرده است، زوجین نابارور نیز میتوانند تحت نظر متخصصان حرفهای بارور شوند. اولین مرحله شروع درمان ناباروری انجام تستها و آزمایشهایی برای بررسی قدرت باروری اسپرم و تشخیص دلیل ناباروری زنان است. برای اینکه بیشتر با تستهای مربوط به آزمایش قدرت باروری اسپرمها آشنا شوید، میتوانید راهنمای زیر را تا انتها دنبال کنید.
ناباروری مردان به دلیل اختلالات اسپرم
یکی از شایعترین دلایل ناباروی مردان، وجود اختلال در اسپرم است. در صورتی که تعداد اسپرمهای تولیدشده کافی نباشند بدون شک لقاح به درستی انجام نمیشود. در برخی موارد هیچ اسپرمی تولید نمیشود بنابراین قدرت بارور کردن تخمک نیز به صفر میرسد.
متاسفانه این نوع از مشکلات مربوط به اسپرم، شایعترین دلایل ناباروری در مردان به حساب میآیند. ناگفته نماند یکی دیگر از اختلالات اسپرم، ناقص بودن آن است. در واقع اسپرم تا حد زیادی ضعیف و ناتوان است پس نمیتواند خود را به تخمک برساند یا حتی درون تخمک نفوذ کند.
دلایل زیادی برای کاهش قدرت باروری اسپرمها وجود دارند که در حال حاضر به ضعیفی و غیرکافی بودن اسپرمها آزواسپرمی میگویند. اختلالات اسپرم بیشتر در افرادی شایع است که در مقابل اشعههای مضر قرار دارند یا فلزات سمی همانند سرب بر روی آنها تاثیر داشته است.
در چه صورتی اسپرم قدرت باروری ندارد؟
شاید ناباروری بیشتر در زنان شایع باشد، اما در برخی موارد نیز آقایان قدرت باروری ندارند. از این رو برای تشخیص این مسائل و دلیل اصلی باروری باید به متخصص حرفهای در این حوزه مراجعه کرد. در صورتی که اسپرم مرد کمیت بالایی نداشته باشد، شانس بارور کردن تخمک نیز کاهش مییابد.
به عبارت دیگر در برخی موارد، اسپرم به اندازه کافی وجود ندارد و همین امر از بارور کردن تخمک جلوگیری میکند. به جز کمیت، کیفیت اسپرمها نیز بر روی توانایی آنها تاثیر است. در ادامه برخی از شرایط نشاندهنده عدم باروری اسپرم را نام میبریم:
- عدم تحرک اسپرم
- غیر طبیعی بودن شکل اسپرم
- وجود انسداد در آلت تناسلی مرد
- عدم خروج اسپرم از آلت تناسلی مرد
در نظر داشته باشید تشخیص هر یک از این شرایط به راحتی قابل انجام نخواهد بود. بدین ترتیب زوجین برای بررسی قدرت باروری اسپرم باید به سراغ یک متخصص پیشرفته بروند که در این حوزه تجربه و سابقه خوبی کسب کرده است.
مراحل اولیه تشخیص ناباروری در مردان
با توجه به اینکه تشخیص دلیل ناباروری امری پیچیده است، در اولین مراحل شروع درمان ناباروری، معاینات و آزمایشهای مختلفی بر روی زوجین انجام میشود. تستهای ناباروری مردان در ابتدا توسط یک اورولوژیست حرفهای انجام میشود. در ادامه متخصص مورد نظر اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی کسب میکند.
آزمایش بیضهها و اسپرم مرد جزء اولین اقدامات برای درمان ناباروری مسحوب میشود. در برخی موارد مرد به واریکوسل مبتلا است که همین امر باعث ناباروری او شده و نیاز به درمان خواهد داشت. حتی مشکلات هورمونی نیز بر روی قدرت باروری اسپرمها تاثیرگذار هستند که نمیتوان به راحتی از کنار آنها رد شد.
به منظور بررسی قدرت باروری اسپرم و تشخیص دلیل اصلی ناباروری آزمایشهایی تعیین شده که توسط متخصص مورد نظر تجویز میشود. در ضمن مرد باید در طول جلسات معاینه اولیه روراست باشد و اطلاعات کاملی را در اختیار متخصص قرار دهد. این اطلاعات میتواند شامل موارد زیر باشد:
- سابقه انواع جراحیها
- بیماریهای مختلف
- مصرف داروهای متفاوت
- مشکلات جنسی
- بیماریهای آمیزشی
- سبک زندگی
- مصرف سیگار
- مصرف مواد مخدر
آزمایشهای بررسی قدرت باروری اسپرم
روشهای مختلفی برای تست باروری مردان وجود دارد که آزمایشهای مربوط به بررسی قدرت باروری اسپرمها رایجترین نوع این تستها محسوب میشود. متخصص مورد نظر مایع منی مرد را مورد بررسی قرار میدهد تا از قدرت باروری اسپرمها باخبر شود.
شاید در برخی موارد حتی بعد از انجام این آزمایشها همچنان علت ناباروری مرد مشخص نباشد، بنابراین متخصصان به روشهای دیگری متوسل خواهند شد. در ادامه برخی از این روشهای تشخیص و بررسی قدرت باروری اسپرمها را نام میبریم:
- آزمایش تعداد اسپرم زنده در مایع منی
- آزمایش مربوط به وجود عواملی که تحرک اسپرم را مختل کردهاند
- آزمایش وجود عفونت در اسپرم
- تست بررسی DNA اسپرم
- تست مربوط به میزان شکست DNA اسپرم
- آزمایش بررسی میزان قدرت نفوذ اسپرم
- تست مربوط به بررسی بلوغ کروماتین اسپرم
- آزمایش مربوط به میزان حیات اسپرم
البته به جز کمیت و کیفیت اسپرمها در مایع منی مردان، دلایل دیگری نیز میتوانند علت ناباروری آقایان تشخیص داده شوند. از این رو آزمایشهای ژنتیکی و بررسی کروموزومهای مردان نیز از دیگر آزمایشهای قابل انجام و ضروری برای تشخیص ناباروری مردان به حساب میآیند.
اسپرموگرام چه نوع آزمایشی است؟
براساس اطلاعات کسب شده یکی از رایجترین، بهترین و پرکاربردیترین آزمایشهای بررسی قدرت باروری اسپرم، اسپرموگرام نام دارد. طی این روش آزمایش مرد باید مایع منی خود را درون یک ظرف استریل بریزد و در اختیار متخصص مورد نظر بگذارد.
با کمک این روش میتوان به اطلاعات زیادی در مورد قدرت اسپرم مرد دست پیدا کرد. کمیت و کیفیت اسپرمها نیز از طریق همین روش آزمایشی قابل تشخیص خواهند بود. البته اسپرموگرام به تشخیص و آزمایش موارد مختلفی کمک میکند که عبارت هستند از:
- میزان مایع منی
- کمیت اسپرم در مایع منی
- کمیت اسپرم در هر میلیلیتر منی
- کمیت اسپرمهای متحرک
- کمیت اسپرمهایی که شکل طبیعی دارند
- وجود عفونت در دستگاه تناسلی
در نظر داشته باشید، این آزمایش یک ساعت پس از ایجاد منی انجام میشود. به طور معمول متخصص از مرد میخواهد در موقعیتها و زمانهای مختلف مایع منی خود را جمع کند زیرا مایع منی مرد ممکن است در شرایط مختلف، توانایی متفاوتی داشته باشد.
متخصصان معتقد هستند برای جلوگیری از هرگونه خطا باید آزمایش بررسی قدرت باروری اسپرمها حداقل 2 بار انجام شود. برای انجام این آزمایش مرد باید حداقل 2 الی 7 روز انزال نداشته باشد.
آمادگیهای قبل از انجام اسپرموگرام
اولین موضوع مربوط به انجام این تست، فاصله مناسب بین این آزمایش و آخرین انزال مرد خواهد بود. همانطور که در بخش قبلی گفتیم، زمان خودداری و امساک جنسی مرد قبل از این آزمایش نباید کمتر از 2 روز و بیشتر از 5 روز باشد.
در صورتی که خودداری مرد کمتر از 2 روز باشد، میزان اسپرم درون مایع منی کم خواهد بود و در صورتی که بیشتر از 5 روز باشد شاید تعداد اسپرمها زیاد باشد اما تحرک آنها کافی نخواهد بود. به طور معمول نمیتوان بر روی نتیجه حاصل از اولین آزمایش اسپرموگرام حسابی باز کرد، از این رو این آزمایش باید 2 بار انجام شود.
توجه داشته باشید در صورتی که مرد برای آزمایش اول، 4 روز امساک جنسی داشته است، برای آزمایش دوم نیز باید 4 روز از انزال خودداری کند. قبل از انجام این آزمایش نباید از دارویی استفاده کنید. علاوه بر این موارد آمادگیها و مراقبتهای دیگری نیز در مورد این آزمایش وجود دارند که در زیر ذکر شدهاند:
- یک شب قبل از انجام آزمایش اسپرموگرام با آب گرم دوش نگیرید
- یک شب قبل از این آزمایش به سونا یا جکوزی گرم نروید
- مایع منی به روش استمنا تهیه شود
- مایع منی باید 20 دقیقه بعد تحت آزمایش قرار گیرد
- دمای نگهداری از مایع منی قبل از آزمایش باید 37 درجه باشد
- از کاندوم یا هیچ وسیله دیگری به هنگام این آزمایش استفاده نشود.
تست DFI چه نوع آزمایشی است؟
بدون شک میدانید که اسپرم نقش بسیار مهمی در باروری دارد. از این رو هر نوع ناهنجاری موجود در اسپرم باعث کاهش درصد باروری میشود. برای تشخیص این ناهنجاریها نیز میتوان از تستهای مختلفی همانند دی اف آی کمک گرفت.
این تست نیز یکی دیگر از آزمایشهای موثر در تشخیص و بررسی قدرت باروری اسپرم محسوب میشود. طی این تست میزان شکست DNA اسپرم را مورد بررسی قرار میدهند. در واقع این تست 20 درصد از دلایل ناباروری مردان را تحت تاثیر خواهد داشت.
متاسفانه در بسیاری از موارد، ناباروری مردان به دلیل وجود نقص در DNA اسپرم است. تست DFI میتواند این مشکل مردان را تشخیص دهد و اطلاعات کاملتری از مایع منی در اختیار متخصص بگذارد. به طور معمول مردانی که DNA اسپرم آنها آسیب دیده است، بیشتر دچار ناباروری میشوند.
تست DFI برای چه کسانی مفید است؟
از این تست نیز در موارد بسیاری میتوان استفاده کرد اما به طور معمول، تست DFI برای زوجینی مناسب است که هیچ دلیل مشخص و واضحی برای ناباروری آنها وجود ندارد. در ضمن اگر رشد جنین تشکیل شده، متوقف شود متخصص به زوجین پیشنهاد میدهد از این تست استفاده کنند.
همچنین برای بررسی علت کندشدن رشد جنین بهتر است از همین روش آزمایشی استفاده کرد. در صورتی که زوجی چندین بار از روشهای باروری غیرطبیعی همانندIVF استفاده کنند و با شکست مواجه شوند، متخصص مورد نظر این تست مهم و کاربردی را انجام میدهد.
سقط جنین مکرر نیز دلایل مختلفی دارد که برای بررسی آن میتوان از همین تست کمک گرفت. در نهایت اینکه اگر سن مرد خیلی زیاد باشد، بهتر است از تست DFI استفاده شود. مردان مبتلا به واریکوسل نیز باید تحت همین آزمایش قرار گیرند تا دلیل ناباروری قطعی آنها مشخص شود.
زوجینی که هر یک از ویژگیهای زیر را دارند نیز میتوانند از همین تست برای بررسی قدرت باروری اسپرم مرد استفاده کنند:
- زوجینی که به روشهای طبیعی باردار نمیشوند
- زوجینی که به طور مکرر سقط جنین را تجربه کردهاند
- مردانی که به سرطان مبتلا هستند و در جلسات شیمی درمانی شرکت کردهاند
- مردانی که با مواد سمی و آلودگیهای خاص محیطی در ارتباط هستند
- زوجینی که جنین آنها ضعیف شده یا حتی رشد آن متوقف شده است
- مردانی که نتیجه آزمایش اسپرموگرام آنها غیر طبیعی است
آزمایش DFI چگونه انجام میشود؟
مراحل ابتدایی و اصلی این آزمایش تا حد زیادی همانند آزمایش اسپرموگرام است. البته تفاوتهایی نیز در این 2 آزمایش وجود دارد. برای مثال تست DFI میزان شکست DNA و تراکم کروماتین اسپرم را تحت بررسی و آزمایش قرار میدهد.
مایع منی نمونه نیز توسط مرد جمع شده و در اختیار متخصصین قرار میگیرد. برای انجام این تست نیز باید از روش استمنا استفاده کرد؛ زیرا ترکیب شدن اسپرم با مایع واژن قدرت تشخیص و آزمایش را کاهش میدهد. به عبارت دیگر اگر اسپرم با ترشحات واژن مخلوط شود به طور حتم کیفیت آن کاهش مییابد.
بهتر است جمع کردن مایع منی نمونه در آزمایشگاه انجام شود. در نظر داشته باشید برخی از آزمایشگاهها حتی میتوانند روی مایع منی فریز شده نیز آزمایش دی اف آی انجام دهند. برای انجام آزمایش DFI باید 3 تا 5 روز از آخرین رابطه جنسی زمان بگذرد.
در زمان نمونهگیری مایع منی نباید از صابون یا ژل استفاده شود. توجه داشته باشید که ظرف نگهداری از نمونه مایع منی باید استریل باشد.
نتیجه حاصل از تست DFI
در بخشهای قبلی به دلیل اصلی انجام این تست اشاره کردیم و گفتیم که تست DFI بر روی میزان شکست DNA اسپرم تمرکز دارد. در واقع با کمک این تست درصد مشخصی از میزان شکست دی ان ای اسپرم به دست میآید که این درصدها عبارت هستند از:
- اگر میزان شکست DNA اسپرم کمتر از 15 درصد باشد، قدرت باروری اسپرم بالا است
- اگر میزان شکست DNA اسپرم بین 15 تا 30 درصد باشد، قدرت باروری اسپرم متوسط است
- اگر میزان شکست DNA اسپرم بیشتر از 30 درصد باشد، قدرت باروری اسپرم کم است
فراموش نکنید میزان آسیب دی ان ای اسپرم در مایع منی افراد نرمال کمتر از 15 درصد خواهد بود. این در حالی است میزان آسیب DNA اسپرم در مردان نابارور حتی به بیش از 30 درصد میرسد.
راهنمای انتخاب مراکز حرفهای برای بررسی قدرت باروری اسپرم
با توجه به توضیحاتی که در این راهنما بازگو شد، اولین و مهمترین موضوعی که در ناباروری مردان تاثیرگذار است، قدرت اسپرم آنها خواهد بود. از این رو متخصصان حرفهای برای تشخیص مشکل اسپرم و علت ناباروری مردان روشهای مختلفی را ارائه میدهند که برای انجام این تستها زوجین باید به مراکز مجهز و حرفهای مراجعه کنند.
در حال حاضر و با توسعه علم پزشکی، مراکز تخصصی و حرفهای زیادی در حوزه ناباروری فعالیت دارند که کلینیک تخصصی رستاک نیز یکی از همین مراکز حرفهای به حساب میآید. تیم متخصص و پیشرفته رستاک میتواند انواع آزمایشهای مربوط به بررسی قدرت باروری اسپرم را به خوبی و با کیفیت کامل انجام دهد.